عذاب سوریه قرار است ادامه پیدا کند

دیپلماسی ایرانی: چرا یک آتش بس بین ایالات متحده آمریکا و روسیه به عنوان راه حل برای پایان دادن (یا حداقل تعلیق) جنگ در سوریه ما را شگفت زده می کند؟ واشنگتن و مسکو ممکن است از یک زبان دیپلماتیک یکسان در اظهارات مشترک و بیانیه ها استفاده کنند، اما اغلب تفاسیر آنها متفاوت و عمل آنها متفاوت تر است.

برای طرف آمریکایی، تلاش های اخیر برای آتش بس نشان از این است که واشنگتن با وجود عدم علاقه به تشدید دخالت ها در باتلاق سوریه، نمی خواهد ابتکار عمل را به روسیه واگذار کند. تصمیم برای توقف موقت خصومت ها، اجازه می دهد تا کمک های بشردوستانه به نقاطی که تحت کنترل داعش است و نقاطی که مبارزه حکومت اسد و نیروهای داعش در آن جا برگزار می شود برسد، و حتی شاید بتواند سرآغازی برای پیش بردن یک فرآیند سیاسی باشد، که در دراز مدت خواسته دولت اوباما را که می گوید «اسد باید برود» را تامین کند.

کافی است بگوییم که هیچ یک از نکته های مهم گفته شده در بالا جزء لیست نگرانی های کرملین نیست. اما علاقه مسکو به درگیر کردن وزیر امور خارجه، جان کری، برای فشار در پیگیری یک روند دیپلماتیک بر اساس این فرض کرمیلین است که شاید آمریکا مجبور شود قدم های اول در جاده احتیاط را بردارد، همان مسیری که رجب طیب اردوغان طی کرد: به رسمیت شناختن با اکراه این که بشار اسد دیگر تهدید اصلی در جنگ سوریه نیست. در حالی که واشنگتن پا در یک کفش کرده که تاریخی هر چند نامشخص برای خروج اسد از قدرت باید در هر معامله ای گنجانده شود. اما سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه و تیم مذاکره کننده او باور دارند که آمریکا حقیقت حضور اسد در آینده قابل پیش بینی را پذیرفته است.

تلاش برای برقراری آتش بس ـ در مبارزه ای که شدت یافته است ـ رویکرد ضدشورش روسیه را منعکس می کند. هدف از آتش بس دادن زمان تنفس به مخالفان سوری نیست بلکه کمپین گسترده ای که موافق برقراری آتش بس است آن را به عنوان راهی برای تخطئه نیروی های تروریستی و قوی تر شدن نیروهای دولتی سوریه در حلب طراحی کرده است. این آتش بس قرار است مکثی را فراهم کند که در آن نیروهای مخالف این ایده را ارزیابی کنند که آیا ادامه مبارزه به صلاح است یا این که باید به پای میز مذاکره با بشار اسد بنشینند.

در حالت ایده آل، مسکو به دنبال چهره ای مانند احمد قدیروف در میان مخالفان سنی است (فرمانده ای شورشی و مایل به تغییر) تا بازی را تغییر دهد، با حکومت اسد متحد شود و در ازای آن، یک موقعیت تضمین شده برای یک ایالت محلی خودمختار دریافت کند. اگر وقفه ای این چنینی در روند مخالفان و پیوستن آنها به خواسته های نام برده تغییری ایجاد نکند، پس از آن تاریخ انقضای آتش بس به معنی از سرگیری عملیات نظامی خواهد بود.

البته که روند آتش بس تمام بخش های دولت ایالات متحده را راضی نکرد. سفارت روسیه ـ حتی بدون نیاز به دخالت وزارت امورخارجه روسیه ـ می تواند صفحات روزنامه های واشنگتن پست و نیویورک تایمز را ورق بزند و خطوط گسل و تفاوت عقیده را در بخش های مربوط به امنیت ملی ایالات متحده درباره معامله با سوریه ببیند، به خصوص در بندهای مربوط به امور اطلاعاتی مشترک و در نظر گرفتن اهداف برای حمله به داعش. بنابراین هنگامی که نیروی هوایی آمریکا به عنوان حامی هوایی ارتش سوریه، مواضع درگیری های این ارتش با نظامیان داعش را مورد هدف قرار داد، روس ها تمایلی برای دیدن این حملات به عنوان حادثه ای تاسف بار نداشتند. بعد از داستان هایی که ساعاتی بعد در مورد سوءظن در باره کار کردن با روس ها در سوریه، از وزارت دفاع آمریکا بیرون می آمد، روسیه خود را برای بدترین سناریوها آماده کرد. برخی حتی در آمریکا می گویند ممکن است این این کار یک انتقام جویی از طرف روس ها به خاطر روزهایی باشد که ارتش روسیه در اوایل سال جاری به تنهایی به نیروهای مخالفی که توسط آمریکا آموزش دیده و مجهز شده بودند، حمله می کرد. فراتر از آن، از طرف بسیاری از کارشناسان در روسیه اختلاف عقیده در آمریکا، به عنوان سیگنالی شفاف و روشن دیده شده که دولت اوباما هنوز اسد را به عنوان مشکلی اساسی و عمده می بیند و نمی خواهد که در دوران آتش بس ارتش سوریه تقویت شد. همچنین طرف روسی از این مساله آگاه شده که آمریکا آماده نیست تا به هرشکلی از توافق عملی در سوریه، تن بدهد تا تنها فشاری بر روی گروه های مخالف گذاشته شده و آنها را برای سازش متمایل کند. (این تفاوت ها نشان می دهد که، درک روسیه از آتش بس به معنی تمایل به ورود به یک روند سیاسی به رهبری دولت سوریه است اما در طرف آمریکایی چنین دیدی وجود ندارد.)

روس ها ممکن است مایل باشند که آتش بس را زنده نگه دارند و امتحانش کنند اما با هر نشانه ای مبنی بر تشدید جنگ، مسکو نیز به این نتیجه می رسد که در حال حاضر هر گونه تلاش بیشتر دیپلماتیک بی معنی است. اگر چنین شود، ممکن است کرملین تلاش هایش در مهار اسد را کمتر کند و بر عکس او را تشویق کند که موقعیت استراتژیک خود را قبل از انتخابات ایالات متحده تقویت کند. عذاب سوریه قرار است ادامه پیدا کند.

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: روزبه آرش