به اسم مهار ناامنی به نیت تطویل بحران

دیپلماسی ایرانی: نشست سران اتحادیه عرب در قاهره پایتخت مصر باز هم برای سوریه دردسرساز شد. آماده سازی بستر لازم برای اعطای کرسی سوریه در این اتحادیه به ائتلاف مخالفان در چند روز گذشته در صدر اخبار مربوط به این کشور قرار داشته است. به گزارش الجزیره، اتحادیه عرب در پایان نشست وزرای خارجه این اتحادیه که در قاهره برگزار شد، از مخالفان سوری به ویژه ائتلاف ملی گروه های مخالف خواست تا یک هیات اجرایی برای تصدی کرسی در این اتحادیه و نهادهای مربوطه تشکیل دهند. به گفته نبیل العربی، دبیرکل اتحادیه عرب ،اعطای کرسی به مخالفان سوری در گرو تشکیل هیات اجرایی از سوی آنها است.  در حالی که قطر و عربستان از موافقان این اقدام هستند ، عراق، الجزائر و لبنان مخالفت خود را با این حرکت کاملا سیاسی اعلام کرده اند . هوشیار زیباری وزیر امور خارجه عراق با انتقاد از تصمیم اتخاذ شده در اتحادیه عرب تأکید کرد که واگذاری کرسی حکومت سوریه به ائتلاف معارضان بر خلاف قوانین منشور اتحادیه عرب است.همزمان با مخالفت برخی کشورهای عربی با دخالتی اینچنین صریح در امور داخلی سوریه ، هیثم مناع عضو کمیته هماهنگی ملی سوریه نیز این اقدام اتحادیه عرب را خارج از عرف و منطق دانسته و گفت: "  به نظر من متأسفانه اتحادیه عرب تا امروز درک عمیقی از وضع سوریه نداشته و برخورد این اتحادیه با پرونده بحران سوریه به گونه ای نیست که نتایج قوی و غنی به ما عرضه کند." در شرایطی که دولت بشار اسد با وجود طولانی شدن بحران همچنان به حیات سیاسی خود ادامه داده و به گفته تحلیل گران دست بالا را در تحولات میدانی سوریه دارد ، اعراب همچنان از هیچ تلاشی برای ریشه کن کردن دولت مرکزی در سوریه فروگذار نیستند. احتمال واگذاری کرسی سوریه در اتحادیه عرب  به مخالفان، تبعات آن برای منطقه، نتایج نشست اتحادیه اروپا با اخضر ابراهیمی و اهداف غربی ها از دخالت در مسائل سوریه موضوعاتی است که دیپلماسی ایرانی با حسین شیخ الاسلام، مشاور امور بین الملل رئیس مجلس  در میان گذاشت:

اتحادیه عرب در حال تصمیم گیری در خصوص واگذاری کرسی دولت سوریه به مخالفان هستند. روند این واگذاری چگونه است؟

هنوز این کرسی به مخالفان داده نشده است، البته در این نشست اتحادیه عرب عربستان و قطر قصد داشتند تا کرسی تعلیق شده سوریه را به مخالفان واگذار کنند، اما لبنان، الجزایر و عراق به شدت با آن مخالفت کردند و بنا براین شد زمانی که مخالفان کمیته اجرایی تشکیل می دهند، در آن زمان کرسی به کمیته اجرایی داده شود. این در حالی است که کمیته اجرایی نیز در حالت معلقی قرار دارد به دلیل آنکه این کمیته منتظر کنفرانس استانبول است که آیا دولت موقت تشکیل خواهند داد یا خیر، که این کنفرانس هم عقب افتاد.

با توجه به اینکه اتحادیه عرب مستقل است و هر یک از کشورهای عربی که قصد پیوستن و یا خروج از این اتحادیه را دارند باید درخواستی کتبی ارائه دهند، آیا تعلیق و یا واگذاری  کرسی سوریه  بر اساس قوانین اتحادیه عرب بوده است؟

باید بر این موضوع تاکید کرد که اتحادیه عربی وجود ندارد، بلکه عربستان سعودی و قطر هستند که با پول خود و فشار امریکا کشورهای عرب دیگر را گرد هم جمع کرده اند و به هیچ وجه مطابق با آیین نامه این اتحادیه رفتار نمی کنند. تقریبا چنین روندی را در سازمان همکاری های اسلامی نیز پیاده کرده اند.
از اصول بین المللی این است که باید اختلاف ها را از روش های مسالمت آمیز حل کرد که در حقیقت منشور سازمان ملل این است. چرا کشورهایی که این منشور را پذیرفته اند، امروزه دائما سعی بر آن دارند تا بحران و جنگ در سوریه ادامه پیدا کرده تا حکومت بشاراسد سقوط کند. این در حالی است که بشار اسد بر گفتگو و انتخابات تاکید می کند.

احتمال اعطای این کرسی به مخالفان را با وجود پاره ای از مخالفت ها در اتحادیه عرب تا چه اندازه می دانید؟ تحقق این امر چه تاثیری بر سرنوشت سوریه و منطقه خواهد داشت؟

این اتفاق قطعا رخ خواهد داد،  اما تا زمانی که مردم از بشار اسد دفاع می کنند، با چنین اعمالی هیچ اتفاقی برای این دولت نمی افتد. ساختار داخلی یک کشور و  پشتیبانی مردم از حکومت است که سبب می شود تا آن حکومت باقی بماند یا برود و نه فشارهای خارجی. البته نمی توان گفت که این فشارها بی تاثیر است، ولی تعیین کننده نیست.
اگر این واگذاری صورت گیرد، تمامی مناسبات منطقه بهم خواهد ریخت. باید دوباره تاکید کرد زمانی که منشور سازمان ملل مورد توجه قرار نمی گیرد، چنین روندی برای ساختار بین المللی خطرناک است. اینکه یک فرد درمنطقه با توان مالی خود برای کشورهای دیگر تصمیم گیری می کنند، به هیچ وجهی قابل توجیه نیست. مردم سوریه باید تصمیم گیرنده نهایی باشند و اگر چنین نشود پیامدهای بدی در پی خواهد داشت. البته باید یادآور شد که تا به امروز جمهوری اسلامی ایران اجازه نداده تا زورگویی ها و قانون شکنی ها به نتیجه برسد، اما امریکایی ها در این زمینه بسیار تلاش می کنند. آنچه که امروزه دستاویزی برای این قدرت های غربی شده مساله ای با عنوان Right to Protect و به معنی مسئولیت حمایت است، این موضوع پس از کشتارهای نژادی که در افریقا رخ داد توسط امریکایی ها درسازمان ملل طرح شد که این وظیفه تنها سازمان ملل نیست که از غیرنظامیان دفاع کند، زمانی که جان انسان ها در خطر است هر کشوری می تواند با نیروهای خود در آن کشور علیه حکومتی که غیرنظامیان را سرکوب می کند،دخالت کند. حال امریکایی ها از این حق به انحاء مختلف استفاده می کنند و بهانه ای به دست آنها داده تا هر جایی اعلام کنند که حقوق بشر در حال نقض شدن، بنابراین ما باید نیروهای خود را به آنجا بفرستیم. این فرایند بسیار خطرناکی است. سوریه حکومتی قانونی داشت، اما یک مرتبه قطر و کشورهای امثال آن تصمیم گرفتند که دیگر این حکومت در سوریه برسر کار نباشد. پس از چنین ناخوشایندی سلاح به این کشور فرستادند و اوضاع این کشور را بحرانی کردند.

با توجه به  نشست اخضر ابراهیمی نماینده جامعه بین الملل در سوریه  با اعضای اتحادیه اروپا ، نقش غرب در بحران سوریه را چگونه ارزیابی می کنید؟

غربی ها تصمیم گرفته اند تا درگیری ها در سوریه افزایشی شود، یعنی منطقه را با این تصمیم ملتهب کرده اند. امروزه شاهد هستیم که اوضاع در مصر چگونه است، مردم انقلاب کرده اند اما شرایط بسیار در این کشور درهم آمیخته است. تونس ، لیبی، یمن و بحرین نیز از سوی دیگر شاهد ادامه آشوب ها هستند و پس از آنها نوبت سوریه است. حرف غربی ها این است حال که طرح های ما پیش نرفته پس در این کشورها هم التهاب و نابسامانی باشد تا فرصت داشته باشیم و طرح های خود را پیش ببریم. بنابراین اتحادیه اروپا، امریکا و برخی از شیوخ عرب همپیمان شده اند تا این طرح ها پیاده شود.
در خصوص سوریه باید به این نکته تاکید کرد که اگر حمایت مردم از بشار اسد ادامه نداشت با وجود این فشارهای خارجی و سیاسی و تبلیغاتی که علیه وی به راه انداختند این دولت باید تا امروز سقوط می کرد، اما شاهد هستیم که این اتفاق نیفتاده است.هفته گذشته کشورهایی همچون قطر به این نتیجه رسیدند که دیگر نباید کمک نظامی به مخالفان صورت گیرد، اما دوباره در کنفرانس رم اعلام کردند اسلحه ارسال می کنند. چنین تغییراتی در تصمیم گیری ها در خصوص سوریه نشانه چیست؟

آمریکا از تطویل بحران در سوریه چه استراتژی را دنبال می کند؟

امریکایی ها قصد دارند تا منطقه را به هم ریخته و ثبات و استقرار را در منطقه از بین ببرند، چرا که بیداری اسلامی و ثبات به ضرر اسرائیل خواهد بود به دلیل آنکه این کشورها اگر مستقر باشند علیه رژیم صهیونیستی با یکدیگر متحد خواهند شد. بنابراین اگر امریکا داخل کشورها و میان کشورها را بهم بریزند، به نفع اسرائیل خواهد بود، چراکه این کشورها آنقدر سرگرم مشکلات داخلی خود خواهند بود که دیگر به موضوع دیگری نمی اندیشند. با توجه به آنکه قدرت رژیم صهیونیستی نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است، به سبب این کاهش قدرت استراتژیک مجبور خواهد شد تا امتیاز دهد و شاید بهتر باشد بگوییم حقوق ملت ها را به آنها بازگرداند به ویژه حقوق مردم فلسطین را. اما زمانی که درگیری ها روزبروز افزایش پیدا کرده دیگر کم کم مسال اسرائیل هم به دست فراموشی سپرده خواهد شد. به ویژه در مساله سوریه، آنها علاقه ای ندارند تا حکومت سوریه به عنوان حامی مقاومت حضور داشته باشد و بتواند بر اسرائیل فشار آورد.    
تحریریه دیپلماسی ایرانی/14

انتشار اولیه: چهارشنبه 23 اسفند 1391 / باز انتشار : یکشنبه 27 اسفند 1391