روابط بین الملل

در باب نگاه راهبردی و قدرشناسی در روابط بین‌الملل

مردمان کدام کشورها عاشق شما هستند؟ جدید

سیاوش قدوسی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می‌نویسد: در سال‌های اخیر، بحران‌هایی چون جنگ اوکراین، پرده از واقعیت‌هایی تلخ برداشته‌اند. کشورهایی که در روزهای آرام در نهادهای بین‌المللی سرمایه‌گذاری کرده بودند، هنگام توفان، پناه یافتند. اما آنان که پیوندی نیافریده بودند، تنها ماندند، و چوب بی‌پروایی گذشته را خوردند. فرانک مارتلا، فیلسوف فنلاندی معنا، زمانی گفته بود: «خوشبختی، در خوشبخت کردن دیگران است». این جمله را می‌توان در ساحت سیاست بین‌الملل نیز تعمیم داد: امنیت ملی، در مشارکت برای امنیت جمعی معنا می‌یابد.

ادامه مطلب

چرا سفر پزشکیان به باکو مهم است؟

نزدیکی ایران و آذربایجان: استراتژی چندلایه در سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی

فاطمه خادم شیرازی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نزدیکی ایران به آذربایجان هم‌زمان با مذاکرات دیپلماتیک، اقدامی چندوجهی با اهداف گوناگون است. ایران با تقویت عمق استراتژیک و ارتباطات منطقه‌ای خود، در تلاش است تا در مواجهه با فشارهای بین‌المللی در موضع ضعف قرار نگیرد و از طریق ایجاد کانال‌های همکاری (به ویژه در حوزه انرژی و ترانزیت) قدرت چانه‌زنی خود را افزایش دهد.

ادامه مطلب

واقعیت‌ها و پیامدها

شگفتی آفرینی در روابط بین‌المللی

سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هیچگاه، چون امروز، روابط بین‌المللی، با پدیده شگفتی و عدم اطمینان روبرو نبوده است. بیش از سه دهه است که جهان، با شگفتی‌ها و عدم اطمینان‌های جدّی، ساختاری، نقطۀ عطف‌آفرینی بسیاری روبروست.

ادامه مطلب

«اضطرارگرائی» و مدیریت سیاسی ترامپ

روابط بین‌المللی جدیدی در حال شکل‌گیری است؟!

سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: واکنش‌ها به همه تصمیم‌های اضطرارمحور دولت ترامپ، آنقدر جدی و گسترده است که می‌توان گفت روابط بین‌المللی جدیدی در حال شکل‌گیری است.

ادامه مطلب

چالش‌های موجود

معرفت‌شناسی روابط بین‌الملل

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های معرفت‌شناسی روابط بین‌الملل، پیچیدگی ذاتی موضوع مورد مطالعه آن است. برخلاف علوم طبیعی که در آن آزمایش‌ها قابل تکرار هستند، روابط بین‌الملل با موجودیت‌هایی سروکار دارد که دائماً در حال تغییرند: دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی و بازیگران غیردولتی. این پویایی، پیش‌بینی دقیق رویدادها را دشوار می‌کند و نظریه‌ها را در معرض آزمون‌های تجربی محدود قرار می‌دهد.

ادامه مطلب

آنچه در سال ۱۴۰۳ گذشت

روابط بین‌المللی پیوستگی‌ها و گسست‌ها

سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: روابط بین‌المللی در سال ۱۴۰۳ با گسست‌های عمیقی نیز روبرو بود. برآمدن ترامپ در آمریکا، نه فقط گسست داخلی در آن کشور، بلکه به مهم‌ترین گسست در تاریخ روابط بین‌المللی معاصر منجر شد.

ادامه مطلب

استثناگرائی در روابط بین‌الملل، روندها و پی‌آمدها

رویکردی که دونالد ترامپ دنبال می کند

سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: یکی از پدیده‌های قابل توجه در روابط بین‌المللی، افزایش گرایش به استثناگرائی در بین کنشگران جهانی است. کنشگران و صاحبان قدرت، اعم از دولت‌های بزرگ تا بازیگران غیرحکومتی، خود را استثنا می‌انگارند. باور به منحصر بودن، همراه با اقدامات و فعالیت‌های مرزشکنانه می‌شود.

ادامه مطلب

کمکی که این مقوله به بهبود دانش روابط بین الملل می کند

آینده پژوهی و روابط بین الملل

حسن فتاحی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: درک درست از آینده روابط بین‌الملل به یک درک بوستر از محیط آینده دنیا (Foresight) نیازمند است تا به شیوه‌ای سیستمی بیابیم که چه چیزی احتمالاً ادامه دارد و چه چیزی تغییر می کند. آینده پژوهی مطالعه احتمالات آینده با تجزیه و تحلیل روندهای فعلی (Insight) و تاریخی (Hindsight) است. با این حال آینده پژوهی حرکت از حال به آینده نیست بلکه حرکت از آینده به زمان حال است. آینده پژوهان سعی می‌کنند دیدگاهی سیستمی یا کل نگر به دست آورند. آن‌ها دیدگاه خود را بر چندین رشته مختلف، عمدتاً بر روی مقوله‌های STEEP استوار می‌کنند.  STEEPمخفف این عبارت است: Social, Technological, Economic, Environmental and Political.

ادامه مطلب

پدیده اتاق‌های خالی، واکنش به پارادوکس استقلال

اندیشکده‌ها و حذف پژوهشگران مستقل

عابد اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: امروز مؤسسات پژوهشی و اندیشکده‌ها باید به بازیگرانی معتبر و قانونی دارای اختیار عمل، به‌عنوان مشاورِ تأثیرگذار بر تصمیم‌گیری‌های سیاسی (مستقیم یا غیرمستقیم) تبدیل شوند. اولین قدم در این راه، پرورش نسلی استراتژیست، سناریونویس و آینده‌نگر است که به اتاق‌های فکر روح بدمد و کمک کند تا این بازیگر مهم عرصه سیاست‌گذاری، انتخاب‌های استراتژیک داشته باشد و فرآیندهای حفظ فاصله از قدرت و نزدیکی به آن را مدیریت کند. 

ادامه مطلب

بررسی تحولات اقتصاد سیاسی جهانی

ایران کجای دنیای رو به جلو ایستاده است؟

دکتر محمود سریع القلم می‌گوید: مهم‌ترین چالش امروز ایران، محدودیت در ارتباطات جهانی است. اگر من دانشگاهی بگویم که استاد دانشگاه شهیدبهشتی هستم و چند کتاب و مقاله دارم و بسیار هم از خودم راضی باشم، زمانی‌که پایم را از کشور بیرون می‌گذارم و یک استاد هلندی، هندی و... می‌بینم، متوجه می‌شوم چه ضعف‌هایی دارم. اگر بنگاه‌دار و سیاستمدار در طول روز نتواند با چندین نماینده از شرکت‌های مختلف ارتباط داشته‌باشد، نمی‌تواند شعاع فکری خود را گسترش دهد. این است که برای اقتصاد و فرهنگ و برای داشتن تخصص و در تمام جهات، ۶۰ تا ۷۰‌درصد نیاز به ارتباط جهانی داریم. دلیل اول مسائل ما این است که با جهان ارتباط نداریم. مطمئنا دانشگاه خوب دانشگاهی است که در راهروهای آن یک استاد هندی، یک استاد مصری، یک استاد چینی و یک استاد آلمانی تردد کنند. آنجاست که فضای فکری برای استاد و دانشجو گسترش می‌یابد. چرا بین‌المللی‌شدن مهم است، برای اینکه در این فضاست که ما رقابت را یاد می‌گیریم. گسترش استانداردهای کاری، پذیرش تخصص‌گرایی، یادگیری شفافیت کاری و راستگویی همگی به‌واسطه بین‌المللی‌شدن اتفاق می‌افتد.

ادامه مطلب

زبان اصلی

ایجاد روابط بین الملل جهانی+دانلود کتاب

نویسندگان: آمیتاو آچاریا و بری بوزان ناشر: انتشارات کمبریج سال انتشار: ۲۰۱۹

ادامه مطلب

عمق فاجعه در عین دخالت ادامه دار خارجی

دولت ورشکسته و روابط بین‌المللی

سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: هائیتی، نمونه‌ای از دولت‌هائی است که از آن‌ها با عنوان دولت‌های ورشکسته یاد می‌کنند. پیش از دوجین از کشورها، در جهان معاصر، به خاطر وضعیت ناهنجار داخلی، مطرح شده‌اند، اما عدد آنها، با مفهوم ورشکستگی بیشتر است. این کشورها، از رواندا گرفته تا سومالی و از هائیتی گرفته تا افغانستان بعد از دوران جنگ سرد، با بحران‌های گوناگونی رو به رو شدند که از آن می‌توان با عنوان در حاشیه قرار گرفتن بین‌المللی یاد کرد. آنها قربانیان دو پدیده همزمان هستند. 

ادامه مطلب

حوزه تمدنی که می ‏تواند منبعی برای نظریه‏ پردازی بومی باشد

ضرورت بازخوانی روایت نوروز

عابد اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: هنگامی که «نظامی گنجوی» با صفت «آذربایجانی» بازنمایی می‏ شود، دولت مدرن آذربایجان هر آنچه این شخصیت تاریخی به زبان فارسی نگاشته است را سانسور می ‏کند و تنها کنش ‏های نوشتاری «آذری» او را بازتولید می‏ کند. این تقلیل‏گرایی ‏ها، با سیاسی کردن موضوع، به ناشناخته‏ ماندن «افکار و اندیشه ‏های بزرگان و شخصیت ‏های الهام بخش» این قلمرو انجامیده است. در عمل نیز، به دلیل سیاسی شدن  شخصیت‏ های تاریخی، معدود تلاش ‏ها برای معرفی آنان تنها به جنبه ‏های فرهنگی بسنده می ‏کنند و به ندرت پیامدهای نظری اندیشه ‏های بنیادین آنان مورد بررسی قرار می ‏گیرد.

ادامه مطلب

در پیام نوروزی به مناسبت حلول سال جدید

رهبر انقلاب: تحرک بین‌المللی دولت در عرصه‌های گوناگون از جمله شیرینی‌های سال گذشته بود

رهبر انقلاب اسلامی با گرامیداشت یاد و نام شهیدان و امام شهیدان و آرزوی بهره‌مندی ملت ایران از دو بهار طبیعت و معنویت، نگاهی گذرا به شیرینی‌ها و تلخی‌های سال ۱۴۰۲ داشتند و گفتند: از جمله شیرینی‌ها و خبرهای خوش سال گذشته، پیشرفت‌های چشمگیر علمی و فناوری، تولیدات زیربنایی، حضور حماسی مردم در اجتماعات مختلف به‌ویژه روز قدس و روز ۲۲ بهمن، برگزاری امن و سالم انتخابات اسفند ماه و تحرک بین‌المللی دولت در عرصه‌های گوناگون اقتصادی و سیاسی بود.

ادامه مطلب

پنج پیشنهاد

راهبرد و روش هایی برای افزایش بصیرت سیاسی و کشف واقعیات ایران و جهان

اکبر فیجانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: اگر همیشه اطلاعات سیاسی را از رسانه های منتسب به یک جریان فکری یا جبهه سیاسی کسب کنیم، به احتمال زیاد به کشف و درک واقعیات قادر نخواهیم بود و از حقیقت دور می مانیم. 

ادامه مطلب

در صحنه بین المللی

چرا دانش زبان خارجی برای یک دیپلمات ضروری است

علی مفتح در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شاید اشتباه نباشد اگر بگوییم که مترجمان مثل نوازندگانی هستند که تلاش می کنند یک قطعه موسیقی را با ساز خود بنوازند. یک قطعه موسیقی به وسیله سازهای گوناگون و با توجه به ظرافت های مخصوص به خود نواخته می شوند. آن قطعه موسیقی اگرچه دست نخورده باقی می ماند و به گوش شنونده می رسد، اما با این حال هر سازی به شیوه خود آن قطعه را ترجمه می کند. به همین دلیل است که وقتی از زبان خارجی صحبت می کنیم باید از دو زبان صحبت کنیم: یکی زبان انگلیسی، عربی، ژاپنی و غیره و دیگری فرهنگ یا روح زبان انگلیسی، عربی، ژاپنی و غیره است!

ادامه مطلب

اعجوبه پیر سیاست خارجی

کیسینجر، رونالدوی روابط بین الملل

محمد حسین واحدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نکته ای که در مورد کیسینجر که از دیده همگان مخفی مانده این است که کیسینجر در صدسالگی نیز به خوبی ذهن اش کار می کرد. او حتی در همان سن یک کتاب نیز نوشت و بعد به کنفرانسی در چین دعوت شد. کیسینجر حتی در سن سال بالا توانسته بود جنگ اوکراین را با همان ذهن پیر و فرسوده اش به خوبی پیش بینی کند. البته نباید کیسینجر را پیر خطاب کرد او همواره افکار جدیدی داشت و همواره به خوبی می توانست بیندیشد و نظریه و فکر جدیدی خلق کند.

ادامه مطلب

به یاد استاد تمام روابط بین الملل

پرفسور باوند، لیبرال ملی گرا

محمدحسین واحدی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پرفسور باوند یکی از ستارگان روابط بین‌الملل و علوم سیاسی در عصر خودش محسوب می شد، کسی که در کارنامه درخشان خود عضویت در جبهه ملی، فعالیت در سازمان ملل و وزارت امور خارجه را دارد.

ادامه مطلب

دنیای سیاست از رویا تا واقعیت

ایران و نرم های جهانی

صادق ملکی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: چندیست نشانه های رفتار مبتنی بر نرم ها در سیاست خارجی ایران ظاهر شده و به نظر می رسد با علنی شدن این رویکرد اتفاق میمونی برای ایران و ایرانیان علی رغم دیر کردن و هزینه های پرداختی آن به وقوع بپیوندد. باشد‌ که این چنین شود.

ادامه مطلب

گره خوردن روابط بین الملل با پدیده قدرت

فاجعه‌ای پنهان در راه است

سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: چگونه می‌توان نسبت بین قدرت عریان و فجایع پنهان در روابط بین‌المللی را مورد مداقه قرار داد؟ در پاسخ باید «موارد متفاوت» در جست وجوی «مفاهیم مشترک» مورد واکاوی قرار داد و روشن ساخت «کنشگری نوین سیاسی»، پرتوافکن و آگاهی‌بخش در ساحت تأثیرات ناهنجار انسانی تصمیمات و اقدامات استراتژیک است.

ادامه مطلب

احتمال دیپلمات رباتیک

روابط بین‌الملل در عصر ربات‌ها

محمدمهدی سیدناصری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به نظر می‌رسد امنیت بین‌المللی و روابط بین‌الملل جاذبه‌های جدید جهت ابتکارات هوش مصنوعی و برنامه‌های کاربردی است. در میان تمامی بخش‌های رفتاری انسان، شاید سیاست دشوارترین رفتاری است که بتوان آن را به صورت اتوماسیون در آورد. سیاست به طور ذاتی امر بسیار پیچیده‌ای است که پیچیدگی رفتار انسان هم به عنوان یک فرد و هم در ابعاد اجتماعی را انعکاس می‌دهد. این پیچیدگی در سطح روابط بین‌الملل بسیار واقعی‌تر به نظر می‌رسد و ضرورت پرداختن به موضوع دیپلماسی در عصر هوش مصنوعی را پر رنگ می‌کند.

ادامه مطلب

مذاکرات اصولی راهکار توسعه مناسبات منطقه ای، نگرش دینامیک به عرصه

روابط بین الملل و شکل گیری بحران ها در مناسبات با همسایگان

پیروز غفرانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: همه دنیا از فشارهای نظم آنگلوساکسونی برای تحمیل ایدئولوژی و سبک نگرش و رفتاری آن بر ملت ها به تنگ آمده اند. اما چون شناخت شان از یکدیگر کم است و تصویر ساخته شده از دیگر ملت ها را از دریچه نگاه امپراطوری های رسانه ای نظام سلطه می بینند، نسبت به نیات یکدیگر تردید دارند و طبق خصلت همه انسان ها در مقابل ابهامات ، حاضر به ریسک نیستند. مذاکرات اصولی باید با هدف رفع این ابهامات با همه کشورهای همسایه و قدرت های نوظهور شکل گیرد. مذاکراتی مبتنی بر منافع مشترک و روش های خلق ارزش در همکاری ها.

ادامه مطلب

پدیده ای که دستورالعمل اتحادیه اروپاست

روابط بین الملل در جهان شبکه‌ای

سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: بی‌تردید، یکی از تغییرات اساسی در روابط بین‌المللی در دوران پسا جنگ سرد ظهور جهان شبکه‌ای شده در دو سه دهه گذشته است. شبکه‌ها در تمام ابعاد روابط بین‌المللی تأثیرگذار هستند. چگونه می‌توان نسبت جهان شبکه‌ای شده و روابط بین‌المللی معاصر را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد؟

ادامه مطلب

سند استراتژی امنیت ملی آلمان

ناسیونالیسم امنیتی و پوشش جهانی

سید محمد کاظم سجادپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سند استراتژی امنیت ملی آلمان، نگاهی دائره‌المعارفی به مقوله امنیت ملی دارد. امنیت را پدیده‌ای به‌هم پیوسته و گره خورده با زنجیر‌ه‌ای از پدیده‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تکنولوژیک می‌بیند. الحق سند استراتژی امنیت ملی آلمان، در این نگاه به‌هم پیوستگی امنیت، بسیار جامع و گسترده بوده و حرکت در پهنا و افق وسیع ملی، منطقه‌ای و جهانی به‌طور همزمان است.

ادامه مطلب

نوآوری جدیدی که می تواند دنیا را دگرگون کند

چت GPT؛ فرصتی جدید برای بنای نظم نوین جهانی (۱)

اعظم ملایی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: «چت GPT» چیست؟ بهره گیری از این فناوری که به راحتی در دسترس عموم مردم قرار گرفته دارای چه تبعات سیاسی است؟ و چه تأثیراتی بر شکل گیری نظم نوین جهانی دارد؟

ادامه مطلب

ابزاری که بدون آن کنشگری در روابط بین‌المللی امکان‌پذیر نیست

دگرگونی ماهیت قدرت با تکنولوژی

محمد کاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: تکنولوژی باعث «دگرگونی در کنشگری»، «دگرگونی در ماهیت کنش‌ها بین کنشگران» و «دگرگونی در محیط کنش بین‌المللی» شده است. کنشگری در روابط بین‌المللی با پدیده قدرت گره خورده است. قدرت پدیده‌ای کهن، متداوم در زندگی بشری و عمیقاً متحول است. تکنولوژی، ماهیت قدرت و کنشگری را دگرگون کرده است.

ادامه مطلب

تغییر در مفهموم روابط بین الملل

پدیده فراگیر مهاجرت بین المللی

سید محمد کاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: آنچه امروز در عرصه مهاجرت در جهان رخ می‌دهد با گذشت ایام، در کنار تشابه‌ها، بسیار متفاوت است. هیچگاه تاریخ بشری، مانند امروز مشحون از کنش و واکنش‌های مهاجرتی نبوده است. بنا به آمار سازمان بین‌المللی مهاجرت در حال حاضر ۳.۶ درصد از مردم جهان مهاجر هستند. تحول و دگرگونی در مهاجرت این پرسش را ایجاد می‌کند که نسبت مهاجرت در روابط بین‌الملل چگونه قابل تجزیه و تحلیل است؟

ادامه مطلب

اندونزی، آفریقای جنوبی و برزیل

سه بازیگر قاره‌ای و تحولات بین‌المللی

سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: در دوران معاصر قدرت‌های متوسط، نسبت به دوران پیشین، نقش و موقعیت مؤثرتری در روابط بین‌المللی یافته است در بین حدود دوجین قدرت منطقه‌ای و میانه، سه کشور در سه قاره بسیار قابل مطالعه‌اند که عبارتند از اندونزی در آسیا، آفریقای جنوبی در آفریقا و برزیل در آمریکای لاتین. با این زاویه‌ دید، پرسش اساسی قابل طرح است و آن اینکه چرا و چگونه می‌توان موقعیت و نقش این سه کنشگر میانه قدرت را در سطح جهانی مورد مطالعه قرار داد؟

ادامه مطلب

وسیله‌ای برای ارائه تصویری ملی از کشورمان

دیپلماسی هنر ابزاری تأثیرگذار در روابط بین‌الملل

جواد معصومی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: فرش دستبافت، شعر، موسیقی، صنایع دستی و بسیاری هنرهای دیگر به‌عنوان ابزاری دیپلماتیک مؤثر در ایجاد یا ارتقای روابط بین‌المللی با سایر ملل خصوصاً همسایگان ایران بوده است که ابزاری کارآمد در صحنه جهانی و برنامه‌ای جامع و کارآمد تعاملات بین‌المللی قرار دارد. به نظر می‌رسد در شرایط کنونی جهانی نیازمند ایجاد یک پل و ارتباط معنی‌دار مابین هنر و اقتصاد هستیم چرا که یکی از مولفه‌های بحث‌برانگیز در جامعه اقتصاد جهانی موضوع اقتصاد هنر است.

ادامه مطلب

در سایه اروپای آشفته و احتمال بازگشت ترامپ به قدرت

بر دنیای آشفته امروز چگونه اثر بگذاریم

وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در روابط بین الملل باید مراقب "رابطه ویژه" انگلیس و امریکا باشیم. رابطه ویژه به مفهوم سیاسی یعنی "اغفال امریکا توسط انگلیس". هرگاه در کاخ سفید، رئیس جمهوری بی تجربه باشد و در دفتر نخست وزیر لندن هم، نخست وزیری زیرک باشد؛ دنیا را به هم می زنند. تاچر و ریگان، آرژانتین را تحقیر و گورباچف را اغفال و شوروی را منهدم کردند. تونی بلر، نخست وزیر زیرک انگلیس در ادغام با بوش پسر بی تجربه، با عراق آن کردند که تبعاتش دامنگیر غرب آسیای امروز است. 

ادامه مطلب