
استحکام روابط ایران و ارمنستان با تقویت مناسبات با گرجستان
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: ناگفته پیداست که روابط ایران و ارمنستان بسیار دیرپاست ولی بدون بهبود روابط ایران با گرجستان، قلمرو ارمنستان برای ایران بن بستی بیش نیست.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: ناگفته پیداست که روابط ایران و ارمنستان بسیار دیرپاست ولی بدون بهبود روابط ایران با گرجستان، قلمرو ارمنستان برای ایران بن بستی بیش نیست.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: جغرافیای روسیه دیکته می کند که از نظر نظامی کشوری قدرتمند باشد. دست انداختن به قلمروهای همسایه برای بر طرف کردن ضعف ژئواستراتژیک از ویژگی های دو قرن گذشته روسیه است. اشغال قلمروهای ایرانی قفقاز در دهه دوم و سوم قرن نوزده و آسیای مرکزی در نیمه دوم همین قرن، برای رسیدن به استحکامات طبیعی و آبهای گرم، اشغال ایران و اروپای شرقی و جزایر کوریل در شرق در دوره پس از جنگ جهانی دوم، همه و همه برای پوشاندن این ضعف صورت گرفته است.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: حل مساله قره باغ از سوی شورای امنیت سازمان ملل به سازمان همکاری و امنیت در اروپا واگذار شده بود و این سازمان گروه مینسک را برای مدیریت امور تشکیل داده بود که از چند کشور با ریاست مشترک سه عضو دائم شورای امنیت (روسیه، فرانسه و ایالات متحده آمریکا) تشکیل می شود. اقدام یکجانبه روسیه (بدون دخالت و شراکت دو عضو دیگر) در جنگ ۴۴ روزه اکتبر ۲۰۲۰ خارج از چارچوب حقوقی و قانونی شورای امنیت سازمان ملل بوده است. بنابراین نمی تواند ضمانت اجرایی داشته باشد. از همین رو این موافقتنامه، سند شورای امنیت مبتنی بر موافقت و امضای روسای گروه مینسک نبوده است.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان می نویسد: در طول سال گذشته، رشد اتحاد بریکس یک پیشرفت عظیم جهانی بوده است. در میان تلاش های دلار زدایی، این اتحاد شهرتی جهانی یافته است. علاوه بر این، پس از گسترش که در سال ۲۰۲۳ اتفاق افتاد که ثابت کرد یکی از مهمترین تحولات ژئوپلیتیکی سال است، تصمیم مشابهی ممکن است در سال جاری انجام شود.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: کنفرانس امنیتی مونیخ امسال در شرایطی برگزار شد که جامعه جهانی با بیشترین و شدید ترین چالشهای امنیتی روبروست. خاورمیانه با درگیری بین حماس و اسرائیل روبروست که تبعات آن لبنان، سوریه، عراق و یمن را درگیر کرده است و هرکدام از طرفین دلایل خاص خود را برای ادامه درگیری ها دارند.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: در سه جمهوری منطقه قفقاز، تنها در جمهوری آذربایجان است که ریاست جمهوری از پدر به پسر به ارث رسیده و با تغییرات قانون اساسی، پست ریاست جمهوری دائمی شده است.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: چین با بهره گیری از تغییرات اقلیمی (که خود یکی از مهمترین تولید کنندگان گازهای گلخانهای است)، که موجب ذوب شدن یخهای اقیانوس منجمد شمالی در شمال روسیه و امکان کشتیرانی تجاری را ممکن کرده است، «راه ابریشم یخی» را تعریف کرده است که بدون بهره گیری از خاورمیانه نا آرام، قصد آن دارد که با تجهیز ناوگان تجاری از دریای چین جنوبی به سمت دریای ژاپن و با گذر از تنگه برینگ وارد آبهای منجمد شمالی شود و در طول ساحل روسیه در مسیری شرقی-غربی به شمال اروپا برسد.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مستقل و عدم وابستگی به شرق و غرب است و اگر جمهوری اسلامی ایران با چین و روسیه روابط نزدیک دارد، این به منزله آن نیست که این دو کشور اجازه داشته باشند در سیاست داخلی و خارجی ایران دخالت کنند یا منافع ملی جمهوری اسلامی ایران را نادیده انگارند.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی خود نسبت به جمهوری های آسیای مرکزی و قفقاز، منافع ملی خود و فدراسیون روسیه را در نظر گرفته و بیشتر این مناطق را طبق مفاد سیاست خارجی روسیه به عنوان حیاط خلوت روسیه مورد ملاحظه قرار داده است.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: ایران در منطقه ای واقع شده است که امکان ارتباط کشورهای محصور در خشکی را در سه جهت شمالی، آسیای مرکزی(شامل پنج جمهوری ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، قزاقستان و قرقیزستان) در شرق دریای خزر و قفقاز (جمهوری آذربایجان و ارمنستان) در غرب دریای خزر و افغانستان در شرق را با آبهای آزاد فراهم می سازد.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: این مرحله منطقه را با تحولات سرنوشت سازی روبه رو کرد و کریدور ادعایی ترکیه و آذربایجان از خاک ارمنستان نتوانست و نمی توانست شکل گیرد. جمهوری آذربایجان به این نتیجه رسید که قلمروی جمهوری اسلامی ایران از ثبات سیاسی و اقتصادی لازم برای ایفای نقش کریدور ترانزیتی و حمل و نقل بین المللی برخوردار است.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: برای دور زدن تحریمهای غرب، روسیه در روابط با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، که به تحریمهای غرب علیه روسیه عمل نکرده اند، خود را به آنان نزدیک کرده است، بطوری که برای خوشایند امارات متحده عربی که روسیه روابط نزدیکتری با آن دارد، در مساله ادعای باطل و نابجا و غیرحقوقی امارات در باره جزایر سه گانه ایران، در امور داخلی ایران دخالت و جانب امارات را گرفته است. این مورد اخیرا و یک بار دیگر قبلا از سوی مقامات روسیه عنوان شده و موجب ناخشنودی و اعتراض مقامات ایرانی و ملت ایران شده است
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: آیا پروژه های نیمه تمامی که در کشور طی سالها بجا مانده است نباید در اولویت دستگاه اجرایی قرار گیرد؟ آیا تبعات اختصاص سواحلی به استانهای فراساحلی مورد محاسبه قرار گرفته است؟ آیا ساخت ابر بندر در سواحل مکران و توسعه منطقه آزاد چابهار و سواحل مکران، موجب ایجاد فشار بر ظرفیتهای موجود نمی شود؟
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: نگاه به شرق در سیاست خارجی ایران، نگاهی دوستانه و صلح آمیز و توسعه گرا و انسانی است و آنی نیست و نمی تواند باشد که قدرتهای بزرگ بدان می نگرند.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: رئیس شورای اروپا در تاریخ مهر ماه ۱۴۰۲ با انتقاد از روسیه، ناتوانی این کشور در تامین امنیت و صلح برای قرهباغ را خیانت به ارامنه دانست. بنا به اظهار وی روسیه میخواست در آنجا سرباز داشته باشد تا توافق صلح و امنیت را ضمانت کند، اما عملیات نظامی که توسط جمهوری آذربایجان در ماه سپتامبر ۲۰۲۳ انجام شد کوچکترین واکنشی را از سوی نیروهای صلحبان روسی در منطقه بر نیانگیخت.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: با تحولاتی که در روابط روسیه با غرب پیش آمده است، کریدور غیرفعال شمال-جنوب اکنون دوباره مطرح و در حجم قابل توجهی ارتباطات روسیه با حوزه خلیج فارس و اقیانوس هند را برقرار می سازد.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: ولی آنچه کمتر مورد توجه قرار می گیرد نبود یک استراتژی معین و مدون، در راستای بهره گیری از فضای جغرافیایی کشور برای افزایش درآمد های ملی، ارتقای جایگاه کشور در محیط بین الملل بویژه در منطقه پیرامونی است. اینکه وجود کریدور یا کریدورهایی که می توانند کشورهای محصور در خشکی در پیرامون ایران را به آبهای گرم متصل و آنها را در دسترسی به دیگر کشورها یاری رساند، نباید موجب ایجاد توقعاتی شود که در صورت عدم دستیابی به آنها، شائبه کم کاری و کم توجهی دولت و دست اندرکاران عرصه اقتصادی و بویژه حمل و نقل و لجستیک محسوب شود.
ادامه مطلببهرام امیر احمدیان در یادداشتی می نویسد: با منتفی شدن دالان لاچین (به علت عدم انجام تعهدات تامینی ارامنه قره باغ توسط نیروهای حافظ صلح روسی) که به مهاجرت اجباری همه ساکنان ارمنی قره باغ به ارمنستان منجر شد، احداث کریدور مورد نظر جمهوری آذربایجان و ترکیه نیز منتفی شده است. اکنون ترکیه و جمهوری آذربایجان به فکر جایگزنی کریدور مورد نظرشان در شمال رود ارس را به گزینش کریدور ارس در خاک ایران معطوف داشته اند
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: تا پیش از این، از آغاز انسداد ارتباط جمهوری خودمختار با خاک اصلی جمهوری آذربایجان از سالهای ۱۹۸۸ به بعد تا کنون، با گذر از قلمرو جمهوری اسلامی ایران بر قرار می شد و می شود که آذری ها با استفاده از این فرصت، بین دو سو ارتباط برقرار می کردند (و اکنون نیز برقرار می کنند) و هیچگاه قدردان ایران هم نبوده اند.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: غیبت روسای جمهوری چین بدون اعلام دلیل و روسیه به سبب تحت تعیقیب بودن به اتهام جنایت جنگی، از مهمترین ویژگی های این اجلاس بود.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: مسیر دریای خزر و راه زمینی (جاده ای و ریلی) روسیه به آستارا در مرز جمهوری آذربایجان با ایران در استان گیلان، برای مبادلات اقتصادی روسیه با ایران تا دهه های آینده پاسخگو خواهد بود. توسعه کشتیرانی در دریای خزر در امتداد مسیر نخستین تعریف شده در کریدور شمال – جنوب می تواند به حضور پررنگتر ایران در این دریا، افزایش فعالیت کشتیرانی، جلوگیری از تخریب زمین های کشاورزی و جنگ های منحصر بفرد کوهستانی هیرکانی منجر شود.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: در صورت جدیت یافتن برقراری کریدور قرقیزستان-تاجیکستان-افغانستان-ایران (KTAI)، در چارچوب سازمان همکاری های اقتصادی (اکو) بندر چابهار می تواند با منطقه آسیای مرکزی و سازمان همکاری شانگهای و اتحادیه اقتصادی اوراسیا همکاری های اقتصادی داشته باشد و به عنوان کریدوری ریلی و جاده ای به ایفای نقش بپردازد.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: مهمترین گزینه برای ایران همکاری با چین و سهیم شدن در زنجیره ارزش است که چین کالای نیم ساخته به ایران حمل و در ایران با استفاده از نیروی انسانی ماهر، انرژی ارزان آن را به کالای نهایی تبدیل و از ایران صادرات مجدد صورت گیرد. در این فرایند در ایران اشتغال صورت گرفته و ارزش افزوده قابل توجهی نصیب ایران خواهد شد.
ادامه مطلببهرام امیر احمدیان در گفت وگو دیپلماسی ایرانی پیرامون بررسی تبعات حمله ترکیه به شمال سوریه بر این نکته تاکید دارد: روند امور نشان می دهد که اردوغان با چالشی جدی در صحنه داخلی و منطقه ای و بین المللی مواجه است. رویگردانی از غرب و اتصال به روسیه نیز نشان از تزلزل در ارکان سیاست خارجی ترکیه دارد. ناکامی ترکیه در پیوستن به اتحادیه اروپا و تغییر نظام سیاسی از پارلمانی به ریاستی و رفتارهای رادیکالی او در حذف مخالفان به بهانه هم دستی با جنبش عبدالله گولن در کودتای ترکیه، لشگری از مخالفان برای خود درست کرده است که صدها هزار استاد دانشگاه، مقامات عالی رتبه نظامی و غیر و نظامی، قضات، روزنامه نگاران، فرهنگیان و دیگر قشرها را تشکیل می دهد که به اندازه یک دولت نیرو در اختیار دارند که یقینا با تبعات تجاوز به کردهای سوریه روند و نیروی مخالفان علیه رئیس جمهوری ترکیه تشدید می شود.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی به منظور بررسی اهداف تل آویو در سایه سفر نتانیاهو به روسیه و دیدار با پوتین بر این باور است که همه تحرکات اخیر دیپلماتیک از جمله حضور اسد و در ایران و سفر نتانیاهو در روسیه برای وزنکشی سیاسی در آینده سوریه است. چون یقیناً ایران، روسیه و ترکیه یکی از عمده ترین بازیگران در آینده تحولات این کشور(سوریه) هستند. از این رو تهران از طریق اسد و نتانیاهو از طریق پوتین و مسکو به دنبال شکل دهی قانون اساسی هستند که بیشترین منافع و امنیت را برای هر یک از این بازیگران در پی داشته باشد.
ادامه مطلببهرام امیر احمدیان در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی بر این باور است: در شرایط تحریمی، روسیه هم به فکر افزایش مناسبات خود با ایران است و از آن سو به نفوذ اسرائیل در آمریکا نیز امید دارد. این نیاز های چندگانه سبب شده تا در یک موازنه قوا، روسیه به دنبال حفظ مناسبات همزمان با ایران و اسرائیل باشد.
ادامه مطلببهرام امیر احمدیان در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی معتقد است که تمرکز تهران باید در آینده بر گسترش کمربند راه ابربشم و تلاش برای اتصال راه آهن ایران به عراق و سوریه و از آن طریق به لبنان و شرق مدیترانه برای دستیابی به ظرفیت های آن مناطق و در اختیار گرفتن آلترناتیوهای گوناگون سیاسی و اقتصادی باشد.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسایل اوراسیا: نوروز آئینی است کهن و ماندگار با تاریخی شکوهمند که در گستره جغرافیایی جهان ایرانی از غرب چین تا آناتولی، از شبه قاره هند و افغانستان در شرق تا بینالنهرین در غرب و از سین کیانگ و آسیای مرکزی در شمال شرق تا دامنههای شمالی قفقاز بزرگ در شمال و آسیای صغیر در شمال غربی را شامل میشود که دور تا دور ایران زمین را به عنوان خاستگاه تمدن ایرانی در بر میگیرد.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان، تحلیلگر مسائل ترکیه در گفتاری برای دیپلماسی ایرانی به دلایل اظهارات تند مقامات ترکیه علیه ایران پرداخته است.
ادامه مطلببهرام امیراحمدیان، استاد دانشگاه و کارشناس مسایل آسیای میانه و قفقاز در گفتاری برای دیپلماسی ایرانی به ارزیابی و مسایل قابل طرح در سفر وزیر امور خارجه به مسکو پرداخته است.
ادامه مطلب