پیامدهای اوضاع سوریه بر اقتصاد عراق

دیپلماسی ایرانی: اگرچه عراق با چالش‌های اقتصادی بزرگی در نتیجه ناآرامی‌های منطقه مانند بحران اخیر سوریه و سقوط حکومت بشار اسد مواجه است، اما به گفته کارشناسان تأثیر این بحران‌ها بر اقتصاد عراق محدود است.

کارشناسان این موضوع را به عوامل متعددی از جمله بازارهای جایگزین و ذخایر استراتژیک عراق مرتبط می‌دانند و تاکید می‌کنند اقتصاد عراق ممکن است در آینده نزدیک در یک محیط منطقه‌ای پر تنش از نظر سیاسی و اقتصادی، شاهد ثبات و تحول مثبت باشد.

محمد حنون سخنگوی وزارت بازرگانی عراق، تاکید کرد بازارهای عراق شاهد جریان زیادی از ذخایر مواد غذایی هستند و با هیچ کمبودی مواجه نیستند. وی در مصاحبه با الجزیره تصریح کرد: عراق به طور اساسی متکی به سوریه نیست بلکه به کشورهای همسایه مانند ایران، ترکیه، عربستان سعودی و دیگر کشورها اتکا دارد.

حنون در خصوص مبادلات تجاری عراق با سوریه تصریح کرد این مبادلات به دلیل شرایط امنیتی که سوریه در دوره پس از سال ۲۰۱۱ تجربه کرده بود، بسیار محدود بوده است و با توجه به آنکه ارز مصوب از سال ۲۰۰۳ بر مبنای دلار امریکا بوده است، به دلیل مشکلات مالی و نقل و انتقالات در نتیجه محاصره اقتصادی سوریه، بازرگانان عراقی به سپرده‌گذاری ارزش کالا در بانک‌های منطقه‌ای و آسیایی متوسل شدند.

این مقام دولتی تاکید کرد، بلاتکلیفی در صحنه سیاسی سوریه باعث شد تا تجار خرید و واردات مواد غذایی و لوازم خانگی را تا تثبیت وضعیت متوقف کنند و این در حالی بود که به علت افزایش قیمت سوخت و حامل‌های انرژی در سوریه، کالا‌های سوری در سال‌های گذشته، سهم بازار خود را در عراق به میزان قابل توجهی از دست دادند و به دلیل دشواری تجارت مالی و گرانی کالا‌های سوری، کالا‌های ترکیه، ایران، کشورهای شورای همکاری و چین جایگزین آن شدند.

حنون تاکید کرد: عراق برای ارزیابی امکان افزایش حجم مبادلات تجاری و ایجاد روابط اقتصادی قوی در آینده، منتظر ثبات اوضاع سیاسی در سوریه است.

از سوی دیگر، رشید السعدی سخنگوی رسمی اتاق بازرگانی بغداد، تاکید کرد بحرانی که سوریه با آن دست و پنجه نرم می‌کند، بازار عراق را به ویژه در بخش‌های گردشگری، بازدیدهای مذهبی و مبادلات تجاری به شدت تحت تاثیر قرار داده است.

وی در گفت‌وگو با الجزیره نت گفت: تراز مبادلات تجاری به نفع سوریه بوده است چرا که عراق مقادیر زیادی سبزیجات، میوه‌جات، سایر لوازم و منسوجات از این کشور وارد می‌کرده است.

السعدی حجم مبادلات تجاری عراق و سوریه را سالانه ۳ میلیارد دلار برآورد کرد که شامل تجارت از طریق پلتفرم‌های رسمی و تجارت از طریق بازارهای موازی یا همان بازار سیاه است.

وی خاطر نشان می‌کند: عراق مشارکت گسترده‌ای با سوریه داشته است بگونه‌ای که این کشور پس از سال ۲۰۰۳، درهای خود را برای تجارت با عراقی‌ها باز کرد و تعداد زیادی از شهروندان عراقی را پذیرفت در حالیکه بسیاری از آن‌ها در طول اقامت خود در سوریه به کار تجارت مشغول بودند، به ویژه تاجرانی که به عقد قرارداد‌ها و شراکت‌های دوجانبه مبادرت کردند و کارخانه‌ها و کارگاه‌ها و شرکت‌هایی در داخل عراق تاسیس کردند.

السعدی خاطر نشان کرد: کالا‌های وارداتی از سوریه به عراق از سال ۲۰۰۳ تا زمان سقوط حکومت بشار اسد بسیار فراوان بوده است بطوریکه عراق مواد ساختمانی و کشاورزی مانند کود و سموم دفع آفات را از سوریه وارد می‌ کرده است.

وی همچنین خاطرنشان کرد بحران اخیر سوریه و سقوط نظام اسد و در نتیجه بسته شدن مرز‌ها بر بخش گردشگری، هوانوردی و حمل و نقل زمینی تأثیر گذاشته است.

السعدی به موضوع صادرات گاز از میادین عکاز در استان الانبار عراق اشاره می‌کند و آن را موضوع مهمی در خط صادرات به اروپا قلمداد می‌کند و می‌افزاید: عراق یک خط صادرات نفت از طریق بانیاس سوریه دارد که خط بسیار مهمی است و بغداد منتظر راه‌اندازی مجدد آن و بهره‌مندی از آن در صادرات نفت است.

این خط لوله نفتی که در سال ۱۹۵۲ افتتاح شد، میادین نفتی عراق در کرکوک در مرکز کشور و بندر بانیاس واقع در شمال غربی سوریه را به هم متصل می‌کند و سال‌ها قبل از اینکه در جریان جنگ و حمله سال ۲۰۰۳ امریکا به عراق در معرض آسیب‌های جدی قرار گیرد، فعال بود.

گفتنی است باسم العوادی، سخنگوی رسمی دولت عراق طی اظهار نظری در ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۳ گفت: «عراق به فکر احیای خط صادرات نفتی از بندر بنیاس سوریه است چرا که بغداد به دنبال خروجی‌های جدید برای صادرات نفت عراق است و ما می‌بینیم که عراق امروز آماده است تا در مورد بازسازی خط نفتی بین کرکوک و بانیاس با سوریه گفت‌وگو کند.

السعدی تاکید کرد تماس مستمری با تجار استان‌های مختلف سوریه وجود دارد تا آن‌ها به بازگشت به کار و باز شدن مغازه‌ها، بازارها و شرکت‌هایشان ترغیب شوند ضمن آنکه وضعیت روز به روز شاهد ثبات است.

وی خاطرنشان کرد: رایزنی‌ها و گفت‌وگو‌های مستمری با بازرگانان سوری در حال انجام است و پیش‌بینی می‌شود که در روزهای آینده پیشرفت‌هایی در این زمینه حاصل شود و وضعیت به حالت قبل بازگردد، به‌ویژه پس از اطمینان‌هایی که رهبران سیاسی جدید در سوریه به دیگر کشورها داده‌اند.

وی گفت: برخی از بازرگانان که واردات خود را سوریه تامین می‌کردند اکنون ایران و ترکیه را جایگزین سوریه کرده‌اند تا کمبود کالاها به ویژه مواد غذایی، میوه و سبزیجات را جبران کنند.

صفوان قصی، کارشناس اقتصادی نیز در این زمینه تصریح کرد وضعیت کنونی سوریه به ثبات بازار عراق کمک خواهد کرد، زیرا اکثر تجار عراقی دارای ذخایر کافی از محصولات سوری هستند تا بتوانند تقاضای داخلی را برای دوره آینده برآورده کنند ضمن آنکه وضعیت جدید منجر به کاهش تقاضا برای دلار در بازار سیاه خواهد شد.

منبع: الجزیره / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱