لزوم مهار توطئه شوم

نویسنده: محمد گل افروز، دکترای جغرافیای سیاسی از دانشگاه علوم و تحقیقات تهران و استاد دانشگاه از گیلان – رشت 

دیپلماسی ایرانی: برنامه مقابله با چالش های امنیتی پیش رو با نگاه به روند تحولات سریع پس از غزه در لبنان و سوریه شواهدی بر به هم ریختگی تفکر ژئوپلتیکی مقامات جمهوری اسلامی ایران دیده می شود. شاید ریشه های اصلی آن، یکی برخواسته از تفکر جهانی غرب برای حذف همه انقلاب ها از جمله ایران است. دیگر اینکه، ایران در نزد غرب تحت عناوین محور شرارت، برهم زن نظم جهانی و... در کنار روسیه، چین، کره شمالی قرار داده شد که شاید تغییر نظام جزء برنامه های آنها باشد. از همین رو، به نظر می رسد در شرایط کنونی نظام جمهوری اسلامی ایران در دو راهی تلاش برای بقا و امنیت (کم ترین چالش در این مرحله، تنزل از قدرت منطقه ای به یک بازیگر محلی است) یا رویارویی مستقیم و عواقب بد آن را، پیش روی خود می بیند. 

در این رابطه می توان گفت شاید فرجام بازی ایران در منطقه تحت عنوان محور مقاومت احتمالا خوب پیش نخواهد رفت. زیرا غرب مدت هاست که پروژه شکست تفکر نظامی محور مقاومت را با ایجاد طرح هایی با عنوان های خبری خاورمیانه جدید، ابراهیم و... برای ضربه و یا حذف نظام جمهوری اسلامی (و شاید تجزیه ایران) کلید زده است. 

در این مرحله عقلای ژیوپلتیک بهتر است بیشتر به کمک میدان و دیپلماسی بیایند تا با ارائه راهکارهایی، ایران را از این بن بست ژئوپلتیک بیرون بیاورند. یکی از راه های برون رفت فعلی می تواند بازگشت به سیاست قبلی یعنی تخریب و تحت فشار قرار دادن برنامه های امنیتی و نظامی رقیب در منطقه باشد. 

نمونه آن، در غرب ایران سیاست همراهی با کردهای منطقه برای ضربه به سیاست دولت ضد ایرانی، عراق بعثی بوده است. قبل از هر چیز لازمه این سیاست بازدارنده و هم سو با امنیت و منافع ملی کشور، رایزنی و گفت وگو با غرب و ابتدا با کشورهای بی طرف مثل سوئیس و مانند آن، برای ارتباط گیری سریع است. 

راه بعدی، بازی با کشورهای شبه قاره هند و در ابتدا، گشایش آن از راه پاکستان است. در اینجا هم پای غرب به ویژه انگلستان در میان خواهد بود. بنابراین، همزمان گفت وگوها و همکاری با سرویس های امنیتی تاثیرگذار غرب از جمله با انگلیس و ایالات متحده برای بده بستان های سیاسی و امنیتی، در جهت ارتقای امنیت و منافع ملی ایران ضروری به نظر می رسد. با این همکاری، در شرق کشور به چالش هایی نظیر بلوچ های ضدایران متحد، و طالب ها یا افغان هایی که ضدایران و شیعه ستیز هستند، احتمالا می توان غلبه کرد. 

در این راستا، در غرب کشور هم با اولویت دادن به همکاری با کردهای هم سو، در ایجاد یک بازی جدید برای بر هم زدن برنامه های رقبای منطقه ای سرسخت مانند ترکیه و متحدان آن و حتی اسرائیل، در مرزها و پیرامون کشور بر آنها برتری امنیتی و نظامی پیدا کرد. 

تا اینجا (در صورت عملیاتی کردن طرح های مورد اشاره، که ریشه های آن به قبل از انقلاب بر می گردد و حتی در زمان جنگ با عراق از آن بهره بردیم) احتمالا جلوی ناامنی و تهدیدات فوری ایران در مرزهای غربی، شمال غربی و شرق کشور گرفته می شود و یا محدود خواهد شد. در ادامه، هم زمان در حوزه کشورهای عربی منطقه می توان از کارت انصارالله یمن برای معامله نانوشته با عربستان و به دنبال آن عرب ها استفاده کرد و به طور موقت از تهدیدهای ضدنظام و ایران در آن حوزه جلوگیری کرد. 

در این فرصت، با تهیه و تزریق برنامه های بلندمدت ژئوپلتیکی برای بازیگران محلی، منطقه ای، جهانی و با عملی کردن راهکارهای مطمئن در حفاظت از منافع ملی ایران، احتمالا در آینده نزدیک می توان به یک بازیگر با ثبات منطقه ای و تاثیرگذار در سازمان های بین المللی تبدیل شد. 

در غیر این صورت، به نظر می آید ترکیه، آذربایجان، طالبان، اسرائیل و برخی از کشورهای عربی و... با حمایت سرویس های امنیتی بسیار قوی غربی ها، فقط به حذف محور مقاومت فکر نمی کنند بلکه به ناامنی و تجزیه ایران توجه خواهند داشت.