نفوذ کمتر ضد ایرانی ها در دولت جدید ترامپ

نویسنده: ابیگیل هاوسلونر  Abigail Hauslohner

دیپلماسی ایرانی: اندکی پس از شلیک حدود ۱۸۰ موشک توسط ایران به اسرائیل در ماه اکتبر، سناتور مارکو روبیو مانند دیگر قانون‌گذاران جمهوری‌خواه نظرات تندی درباره واکنش به این اقدام داشت. روبیو (جمهوری‌خواه از فلوریدا) که اکنون نامزد وزارت أمور خارجه در دولت رئیس‌جمهور منتخب دونالد ترامپ است، در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد: "تنها تهدید موجودیت رژیم از طریق فشار حداکثری و اقدامات مستقیم و نامتناسب ممکن است بتواند بر فعالیت‌های آن‌ها تأثیر بگذارد و آن‌ها را تغییر دهد!"

سایر متحدان ترامپ در کنگره نیز خواستار تأیید اقدام تلافی‌جویانه گسترده اسرائیل توسط دولت بایدن شدند. برخی پیشنهاد دادند که زرادخانه هسته‌ای ایران مورد حمله قرار گیرد و پالایشگاه‌های نفت آن نابود شوند. برخی دیگر مشارکت آمریکا در چنین حملاتی را خواستار شدند.

سناتور تام کاتن (جمهوری‌خواه از آرکانزاس)، که نام او نیز به‌عنوان یکی از گزینه‌های احتمالی کابینه ترامپ مطرح بود، در آن زمان در شبکه اجتماعی X نوشت: «اسرائیل را به طور کامل حمایت کنید تا دشمنان مشترک‌مان را نابود کند.»

برایان هوک، نماینده ویژه ترامپ در امور ایران در دوره اول ریاست جمهوری وی، در مصاحبه با «فاکس نیوز بیزینس» گفت که انتظار دارد اسرائیل با حمله‌ای «بزرگ» واکنش نشان دهد که ممکن است شامل ترورهایی هم باشد و «توازن قدرت در منطقه» را تغییر دهد. وی افزود که اسرائیل «می‌تواند و باید این کار را انجام دهد.»

پیروزی انتخاباتی ترامپ به معنای بازگشت دوباره شاهین‌های سنت‌گرای سیاست خارجی حزب جمهوری‌خواه است که ایران برای آنها، مدت‌ها در اولویت قرار داشته است. اکنون که حزب برای به‌دست گرفتن کنترل کاخ سفید، سنا و مجلس نمایندگان آماده می‌شود، این گرایش تقویت شده است.

پیام بسیاری از نمایندگان ترامپ به تهران به شکل هشداری گسترده منتقل شده است. به گفته آن‌ها، سیاست «ضعیف» مماشات دموکرات‌ها به پایان رسیده است. آماده شوید تا تحت فشار به تسلیم واداشته شوید.

یکی از این افراد سناتور بیل هگرتی (جمهوری‌خواه از تنسی) است که در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ به‌عنوان سفیر آمریکا در ژاپن خدمت می‌کرد و خواستار اقدام قاطع علیه ایران شده است. او در یک مصاحبه اظهار می دارد: «در تمام سطوح، شاهد دگرشی عظیم از سیاست خارجی دولت بایدن خواهیم بود.» او همچنین از اقدامات «جسورانه و فوری» شامل اجرای تحریم‌ها سخن می گوید که به باور او «اثری بسیار سریع» خواهد داشت. اما در حالی که در دولت قبلی ترامپ، کسانی که به شدت خواهان حمله آمریکا به ایران یا حتی تغییر رژیم بودند، نفوذ زیادی داشتند، چندین قانون‌گذار و مقام جمهوری‌خواه هشدار می‌دهند که این بار نفوذ آن‌ها بسیار کمتر خواهد بود.

به گفته تحلیل‌گران، گزارشی از یک دیدار محرمانه، که توسط نیویورک تایمز منتشر شده است، می‌تواند نخستین نشانه تغییرات بنیادین باشد. این دیدار میان ایلان ماسک، یکی از نزدیکان ترامپ، و سفیر ایران در سازمان ملل برگزار شد و به‌عنوان تلاشی اولیه برای کاهش تنش‌ها بین واشنگتن و تهران تلقی می‌شود. (ایران انجام این دیدار را رسما تکذیب کرده است.)

سخنگویان تیم انتقالی ترامپ، نمایندگی دائمی ایران در سازمان ملل و ایلان ماسک از اظهار نظر درباره این موضوع خودداری کردند.

تریتا پارسی، کارشناس ایران و معاون اجرایی اندیشکده کوئینسی در واشنگتن، می گوید: «این حرکت بسیار جالبی بود.»

ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود، مشارکت آمریکا در توافق هسته‌ای ایران را خاتمه داد، تحریم‌های سختی اعمال کرد و دستور ترور یکی از قدرتمندترین ژنرال‌های ایران، قاسم سلیمانی، را صادر کرد. با این حال، او بارها تلاش کرد – هرچند ناموفق – گفت‌وگوهایی با ایرانیان آغاز کند. ترامپ حتی در طول کارزار انتخاباتی اخیر خود از تمایلش برای دستیابی به یک توافق صحبت کرده است.

پارسی می گوید: «فکر می‌کنم او واقعاً این توافق را می‌خواست.» او همچنین این احتمال را مطرح کرد که دولت ایران نیز این موضوع را دریافته بود اما معتقد بود که ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری‌اش تحت تأثیر شاهین‌های ایران در دولتش ناکام ماند. این افراد شامل جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی، مایک پمپئو، وزیر أمور خارجه وقت، و برایان هوک، نماینده ویژه امور ایران بودند که اکنون عضو تیم انتقالی وزارت امور خارجه ترامپ است.

پمپئو و هوک به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخ ندادند. بولتون، از زمان خروج از دولت ترامپ، از «اشتیاق ترامپ برای توافق» در کتاب خود انتقاد کرده است. او در مقاله‌ای در ماه ژوئیه هشدار داده بود که اگر ترامپ به اتاق بیضی بازگردد، «گرایش او به پرداختن به مسائل امنیت ملی صرفاً به‌عنوان فرصتی برای انجام معاملات» می‌تواند به‌زودی به یک «نشست» میان ترامپ و رئیس‌جمهوری جدید ایران منجر شود.

تریتا پارسی می گوید: «در ژانویه، هنگامی که ترامپ برای دومین بار به قدرت برسد، با خاورمیانه‌ای کاملاً متفاوت روبه‌رو خواهد شد؛ منطقه‌ای که در آن ایران و اسرائیل، و همچنین ایالات متحده و شرکای عرب آن، به طرز خطرناکی به یک رویارویی بزرگ نزدیک هستند. این منطقه اکنون در آستانه انفجار قرار دارد؛ امروز فاصله مسیر، از "فشار حداکثری" تا درگیری واقعی بسیار کوتاه‌تر از سال ۲۰۱۷ است.»

او می افزاید: «بنابراین، اینکه ماسک، یکی از نزدیک‌ترین نمایندگان ترامپ، ظاهراً با ایرانی‌ها ارتباط برقرار کرده، نشان‌دهنده تمایلی برای کاهش تنش‌هاست، با این درک که دو ماه آینده بسیار خطرناک خواهد بود و باید از یک بدسنجی جلوگیری شود.»

در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ، چندین مشاور ارشد او در مقاطع مختلف او را به انجام اقدامات تهاجمی علیه ایران، روسیه و کره شمالی ترغیب کردند. این مواضع اغلب در تضاد با تمایل ترامپ برای گفت‌وگو با رهبران کشورهای متخاصم به‌منظور بررسی امکان رسیدن به توافق بود.

به گفته یک مقام سابق امنیت ملی، در سال ۲۰۱۹، پس از آنکه ایران یک پهپاد آمریکایی را سرنگون کرد، «بیشتر» اعضای تیم امنیت ملی ترامپ حملات تهاجمی علیه ایران را خواستار بودند. این فرد که مانند برخی دیگر به شرط ناشناس ماندن درباره این گفت‌وگوها سخن می گفت، افزود که بولتون، که مدت‌ها از مداخله نظامی آمریکا در خاورمیانه حمایت می‌کرد، «به‌شدت خواهان» این حملات بود. ترامپ نیروهای آمریکایی را برای انجام این حملات آماده کرد، اما در آخرین لحظه برنامه را متوقف ساخت.

بولتون در ایمیلی که روز شنبه به واشنگتن پست ارسال کرد، نوشت که مشاورانی که آن صبح در جلسه اتاق وضعیت شرکت داشتند، «متفق‌القول» موافق این حملات بودند.

تریتا پارسی، با استناد به گفت‌وگوهای خود با مقامات ایرانی می‌گوید که در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ حداقل دو مورد وجود داشت که «ایرانی‌ها تلاش کردند از طریق کشورهای ثالث با ترامپ ارتباط برقرار کنند.» او می‌افزاید: «اما این تلاش‌ها به دلیل دخالت پمپئو» — که از حامیان سرسخت اقدامات سختگیرانه علیه ایران بود — ناکام ماند، آن هم به ‌رغم تلاش ایرانی‌ها برای تعامل مستقیم با ترامپ و پرهیز از دخالت پمپئو.»
پارسی همچنین می‌گوید: «این وضعیت باعث شده در طرف مقابل این تصور شکل بگیرد که مذاکره با ترامپ حتی اگر او مایل به توافق باشد، بسیار دشوار است، زیرا تمایل او برای دستیابی به توافق می‌تواند به‌راحتی توسط شاهین‌های اطرافش مسدود شود.»

پمپئو در سال‌های پس از هدایت سیاست دولت ترامپ در قبال ایران، هدف تهدیدهای مداوم از سوی ایران قرار گرفته است.

بولتون و بسیاری دیگر از اعضای ارشد دولت اول ترامپ در نهایت کنار گذاشته شدند یا در نتیجه ناامیدی و انزجار خود، دولت را ترک کردند. متحدان ترامپ می‌گویند که او از تجربه داشتن مشاورانی نافرمان درس گرفته است.

یک مقام سابق امنیت ملی می گوید: «در حال حاضر تلاش‌های گسترده‌ای در جریان است تا مقاماتی در حوزه امنیت ملی پیدا شوند که از رویکرد رئیس‌جمهوری به امنیت ملی حمایت کنند، تا شاهد اتفاقات گذشته نباشیم؛ نظیر آنچه با اچ. آر. مک‌مستر، جان بولتون، جیم ماتیس و رکس تیلرسون رخ داد که از خواسته‌های رئیس‌جمهوری حمایت نمی‌کردند.»
این مقام می افزاید که این مشاوران از دیدگاه ترامپ حمایت نمی‌کردند: «آن‌ها خواهان جنگ بودند. اکنون فرایند انتخاب بسیار متفاوت است؛ نه برای یافتن افراد بله‌قربان‌گو، بلکه برای یافتن کسانی که اساساً بتوانند از جهان‌بینی رئیس‌جمهوری حمایت کنند.»

فهرست دولت جدید شامل شاهین‌های نسبی دیگری علاوه بر روبیو است. از جمله آن‌ها می‌توان به مایکل والتز (نماینده جمهوری‌خواه از فلوریدا)، که برای سمت مشاور امنیت ملی انتخاب شده، و جان راتکلیف، مدیر سابق اطلاعات ملی ترامپ، که به‌عنوان مدیر سیا منصوب شده است، اشاره کرد.

افرادی مانند ایلان ماسک، میلیاردر حوزه فناوری؛ جی.دی. ونس، معاون رئیس‌جمهوری آینده و نویسنده کتاب "مرثیه روستایی" و گزینه‌های ترامپ برای وزارت دفاع و مدیر اطلاعات ملی – پیت هگست، مجری فاکس نیوز، و تولسی گبارد، نماینده سابق کنگره که به دلیل اظهارات جنجالی در حمایت از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و بشار اسد رئیس‌جمهوری سوریه معروف است، به نظر می‌رسد دیدگاه‌هایی دارند که با ایده‌های محافظه‌کارانه سنتی و حمایت از آمریکای مداخله‌گر در تضاد است.

دریک ون اوردن (نماینده جمهوری‌خواه از ویسکانسین)، یکی دیگر از متحدان ترامپ و عضو سابق نیروی ویژه دریایی، درباره نامزدهای کابینه رئیس‌جمهوری منتخب می‌گوید: «این افراد فقط در صورت ضرورت ما را به یک درگیری مسلحانه وارد خواهند کرد.» او این نامزدها را نشانه‌ای از چرخش سیاست خارجی ترامپ از دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش توصیف می کند.

یکی دیگر از اعضای کنگره که به ترامپ نزدیک است، در حالی که به شرط ناشناس ماندن برای اظهار نظر آزادانه درباره تمایل به رویکردی تهاجمی‌تر صحبت می‌کرد نیز می گوید: «همه آن‌ها بله‌قربان‌گو خواهند بود. همه بله‌قربان‌گو هستند. و این بسیار نگران‌کننده است.»

به استثنای گزینه ترامپ برای دادستان کل، نماینده سابق جنجالی، مت گیتز (جمهوری‌خواه از فلوریدا)، جمهوری‌خواهان در کنگره تا کنون تمایل کمی برای به چالش کشیدن علنی صلاحیت نامزدهای ترامپ در حوزه امنیت ملی نشان داده‌اند.
سناتور جاش هاولی (جمهوری‌خواه از میزوری) می گوید که هر سناتوری که برای حضور در میان شش رهبر جدید کنفرانس جمهوری‌خواهان رقابت می‌کرد، در جلسات خصوصی به همکاران خود تأکید می‌کرد که هیچ اختلافی بین آن‌ها و ترامپ وجود ندارد. او می افزاید: «تعهدات زیادی برای همکاری با رئیس‌جمهور ترامپ و اجرای سریع برنامه‌های او مطرح شده است.»

مارکو روبیو چند دقیقه پیش از اعلام نامزدی اش، در یک گفت‌وگوی کوتاه با واشنگتن پست اشاره کرد که دیدگاه‌های شخصی او درباره ایران یا دیگر مسائل سیاست خارجی تأثیر چندانی بر دولت بعدی نخواهد داشت. او همچنین در پاسخ به این پرسش که فکر می‌کند ترامپ باید چه اقداماتی در قبال تهران انجام دهد پرسیده شد، از اظهار نظر مستقیم خودداری کرد. او گفت: «من می‌خواهم از هر سیاستی که رئیس‌جمهوری اتخاذ می‌کند حمایت کنم. او کسی است که مردم آمریکا انتخاب کرده‌اند، با چشم‌اندازی کاملاً واضح درباره نقشی که ایالات متحده باید در جهان ایفا کند.»

یک مقام سابق امنیت ملی آمریکا هم می گوید: «روبیو طبق سناریو عمل خواهد کرد. من معتقدم که فلسفه ترامپ درباره تلاش برای اجتناب از استفاده از نیروی نظامی و پایان دادن به درگیری‌ها، به همه کسانی که برای پست‌های امنیت ملی در نظر گرفته شده‌اند، توضیح داده شده است.» او می‌افزاید: «فکر نمی‌کنم این فلسفه به دولت قبلی توضیح داده شده بود.»

منبع: واشینگتن پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی/۱۱