پالس موازنه‌ساز

مهدی بازرگان، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: امیر سرتیپ «کیومرث حیدری»، فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران، روز چهارشنبه هفته گذشته در رأس یک هیئت عالی‌رتبه نظامی وارد مسقط شد و در پایگاه هوایی السیب مورد استقبال همتای عمانی خود، سرلشکر «مطر بن سالم البلوشی» قرار گرفت. به نوشته ایسنا، هیئت اعزامی از نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در مراسم پایانی نخستین رزمایش زمینی «شاهین‌های کوهستان ۱» که در روزهای گذشته بین نیروهای زمینی ایران و عمان در منطقه «جبل الاخضر» اجرا شد، شرکت کردند.

امیر حیدری با اشاره به نخستین رزمایش مشترک و مرکب نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران و ارتش عمان که با حضور نیروهای واکنش سریع دو کشور در عمان برگزار شد، به اهداف این مانور مشترک اشاره و عنوان کرد «بنا به درخواست و دعوت ارتش عمان مبنی بر برگزاری یک رزمایش ضد تروریستی، نخستین رزمایش مشترک و مرکب نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران و کشور عمان با رویکرد مقابله با تروریسم منطقه، ایجاد امنیت پایدار، جنگ شهری و تبادل و انتقال تجربیات دو کشور به صورت تاکتیک‌های روزانه و شبانه در کشور عمان اجرا شد». این فرمانده ارشد کشورمان ضمن بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران قادر به برگزاری رزمایش‌های مشترک با کشورهای دوست و همسایه است، متذکر شد «این رزمایش در دو روز و با حضور یگان‌های واکنش سریع و نیروی مخصوص تیپ ۶۵ نزاجا و با پشتیبانی نیروی هوایی و پلیس کشور عمان در خاک این کشور برگزار شد».

گفتنی است که در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه گذشته رزمایش مشترک امداد و نجات دریایی میان نیروهای دریایی جمهوری اسلامی ایران و عمان بر‌اساس طرح‌های عملیاتی دریاپایه به میزبانی نیروی دریایی عمان و با مشارکت شناورهای رزمی نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران و یگان‌های رزمی سطحی و پروازی نیروی دریایی این کشور در محدوده آب‌های شمال اقیانوس هند و تنگه هرمز برگزار شد. براساس گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ارتش جمهوری اسلامی ایران، این رزمایش به‌ منظور ارتقای آمادگی رزمی و اجرای توافقات به‌عمل‌آمده مرتبط با سناریوهای امنیت دریایی در کمیسیون‌های مشترک دوستی نظامی جمهوری اسلامی ایران و عمان با مشارکت ناوشکن تمام ایرانی جماران و ناو موشک‌انداز زره نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و دو شناور رزمی نیروی دریایی سپاه پاسداران و همچنین یگان‌های سطحی و پروازی نیروهای دریایی این کشور با برگزاری عملیات‌های مشترک برنامه امداد و نجات، گشت بالگرد، کنترل و گشت منطقه، اعزام غواص، افراشتن پرچم و اعزام قایق برگزار شد. حضور اثرگذار ناوشکن تمام ایرانی جماران و ناو موشک‌انداز تمام ایرانی زره در کنار دیگر واحدهای رزمی سطحی نیروی دریایی سپاه پاسداران در این رزمایش، جلوه زیبایی از خودکفایی ملی در حوزه تجهیزات دفاع دریایی را به نمایش گذاشت.

 مانور در میانه بحران!

با توجه به آنچه عنوان شد، علی لقمانی در گفت‌وگویی که با «شرق» درباره بررسی اولین مانور مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و ارتش عمان داشت، بر این باور است که «پیش و بیش از آنکه مکان و محدوده این رزمایش محل توجه باشد، باید به بازه زمانی آن توجه کرد»، چرا‌که از منظر این تحلیلگر ارشد حوزه خاورمیانه، «در میانه‌های جنگ اسرائیل با فلسطینی‌ها در نوار غزه و همچنین تنش و درگیری با نیروهای حزب‌الله در لبنان، این رزمایش مشترک با یکی از کلیدی‌ترین همسایه‌های حوزه خلیج فارس حکایت از آن دارد که توان مانور نظامی و دفاعی ارتش جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یکی از دو بازوی اصلی تدافعی کشور در کنار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌تواند سناریوی بازدارندگی را به شکل چشمگیری اجرا کند». با چنین خوانشی، مفسر حوزه غرب آسیا، «اولین مانور مشترک ایران و عمان را یک پالس مبارزه موازنه‌ساز در برابر تهدیدات اسرائیل توصیف می‌کند».

از سوی دیگر لقمانی با تغییر زاویه نگاه خود بادآور می‌شود «عمان هم در میانه‌های بحران خاورمیانه سعی دارد در کنار سیاست خارجی فعال، میانجی‌گرایانه و هوشمند برای کنترل و محدود‌کردن هر‌چه بیشتر بحران در غرب آسیا، دیپلماسی نظامی، دفاعی و امنیتی خود را هم به شکل هم‌زمان با بازیگران منطقه توسعه دهد. از‌این‌رو مسقط به موازات تقویت مناسب حسنه خود با دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس سعی خواهد کرد که ذیل رزمایش‌های مشترک با جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یکی از بازیگران کلیدی خاورمیانه، توازن امنیتی پیرامونی خود را ارتقا دهد».

در ادامه ارزیابی‌های لقمانی، او به نکته‌ای بسیار کلیدی اشاره دارد و در این زمینه صریح می‌کند «ارتش و دیگر نهادهای نظامی جمهوری اسلامی ایران باید به شکل مداوم، دقیق و جدی دیپلماسی دفاعی و امنیتی منطقه‌ای و پیرامونی را در دستور کار قرار دهند تا روندی تعریف شود» که به باور او «عملا دکترین نظامی، دفاعی و امنیتی ایران در قالب امنیت جمعی و دفاع منطقه‌ای تعریف شود. به این معنا که امنیت و دفاع ایران به معنای امنیت و دفاع کل کشورهای منطقه باشد» و این‌گونه از دید تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه، «پروژه ایران‌هراسی اسرائیل و ترسیم چهره ناامن‌ساز ایران در منطقه به بن‌بست خواهد رسید»؛ ضمن آنکه لقمانی، «شکست تلاش‌های تل‌آویو و واشنگتن برای اجماع منطقه‌ای علیه ایران و انزوای تهران پس از حمله هفتم اکتبر را هم یادآور می‌شود».

این کارشناس در واکاوی و تحلیل لایه‌های عمیق‌تر نخستین رزمایش مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و ارتش عمان، موضوع ناتوی عربی یا ناتوی عربی - عبری را نیز پیش می‌کشد و در پایان گفته‌هایش خاطرنشان می‌کند «اگر دکترین نظامی، دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران در قالب امنیت جمعی و دفاع منطقه‌ای با نقش‌آفرینی تمام بازیگران پیرامونی ایران تعریف و پیش برده شود، کلان‌پروژه ناتوی عربی در قالب شکل‌گیری یک ارتش مشترک از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس یا ناتوی عربی-عبری، ذیل ایجاد نیروهای واحد از کشورهای عربی خاورمیانه و اسرائیل به منظور مواجهه با تهران ناکام خواهد ماند»./شرق