اروپا وارد می شود؟

قفقاز، صحنه رقابت‌های ژئوپلیتیکی

۰۵ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۲:۰۰ کد : ۲۰۱۷۹۰۱ اخبار اصلی اروپا
اردوان امیراصلانی در یادداشتی می نویسد: در جریان نشست شورای وزیران امور خارجه اروپا در ۲۳ ژانویه، بروکسل با مأموریت دوساله حدود صد ناظر در مرز مشترک میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان موافقت کرد. طبیعتا، مقامات ارمنستان که از چندین ماه پیش به امید مقابله با جنگ‌افروزی فزاینده جمهوری آذربایجان در منطقه خواهان این تصمیم بودند، از آن به گرمی استقبال کردند. شورای اروپا توضیح می‌دهد که این مأموریت علاوه بر تلاش برای میانجیگری بین طرفین که از سوی اتحادیه اروپا هدایت می‌شود، باید ثبات مرز ارمنستان و جمهوری آذربایجان را نیز تقویت کند.
قفقاز، صحنه رقابت‌های ژئوپلیتیکی

نویسنده: اردوان امیراصلانی

دیپلماسی ایرانی: اتحادیه اروپا تصمیم به دعوت از خود در بازی پیچیده قفقاز درباره حاکمیت قره‌باغ کوهستانی گرفته است. در جریان نشست شورای وزیران امور خارجه اروپا در 23 ژانویه، بروکسل با مأموریت دوساله حدود صد ناظر در مرز مشترک میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان موافقت کرد. طبیعتا، مقامات ارمنستان که از چندین ماه پیش به امید مقابله با جنگ‌افروزی فزاینده جمهوری آذربایجان در منطقه خواهان این تصمیم بودند، از آن به گرمی استقبال کردند. شورای اروپا توضیح می‌دهد که این مأموریت علاوه بر تلاش برای میانجیگری بین طرفین که از سوی اتحادیه اروپا هدایت می‌شود، باید ثبات مرز ارمنستان و جمهوری آذربایجان را نیز تقویت کند. تاریخ آغاز این مأموریت هنوز مشخص نیست. بدیهی است که جمهوری آذربایجان که نظر مساعدی در این زمینه ندارد، با سردی با این بیانیه برخورد کرد. هیئت اروپایی متشکل از غیرنظامیان قادر نیست تا در صورت حمله آذری‌ها به ارمنستان پاسخی بدهد.

اما از سوی دیگر می‌تواند نقض احتمالی آتش‌بس نوامبر 2020 را مستند کرده و به اتحادیه اروپا گزارش بدهد. به عبارت دیگر، باکو که برای مدت دو سال تا حد نسبتا زیادی از غیبت غربی‌ها و قدرت‌های بزرگ خارجی برای انجام برنامه‌های خود از مصونیت کامل برخوردار بوده است، دیگر این امکان را نخواهد داشت. مقامات جمهوری آذربایجان از قبل هشدار دادند که این مأموریت باید به منافع مشروع آذربایجان احترام بگذارد و روند عادی‌سازی میان آذربایجان و ارمنستان را مختل نکند.

با این حال، این فرایند فراتر از احترام به منافع دو طرف است. به نظر نمی‌رسد موضوع اسرای ارمنی از زمان جنگ 40‌روزه، تخریب میراث ارامنه در منطقه تحت محاصره، کریدور زنگزور در امتداد مرز مشترک ارمنستان و ایران و درنهایت محاصره کنونی قره‌باغ کوهستانی که نزدیک به 120 هزار نفر را منزوی کرده، سیگنال مثبتی برای عادی‌سازی روابط باشد.

این خبر برای متحد رسمی ارمنستان یعنی روسیه که از زمان آتش‌بس در نوامبر 2020 به‌عنوان نیروی حافظ صلح در قره‌باغ کوهستانی عمل کرده، توهین‌آمیز تلقی می‌شود. گمان می‌رود رقابت مناقشه‌ای که در‌حال‌حاضر در اوکراین بین مسکو و کشورهای اروپایی در جریان است، در دیگر «درگیری‌های راکد» کاهش یافته است. حتی می‌توان گفت که جنگ در اوکراین به دیگر درگیری‌های برون‌مرزی تحت نفوذ روسیه جذابیت مجدد بخشیده است. بازگشت اروپاییان به صحنه قفقاز به دلیل ناکارآمدی روسیه در صحنه است. روسیه در 30 سال تعامل در چارچوب گروه مینسک، هیچ پیشرفت درخورتوجهی در حل مسئله حاکمیت بر قره‌باغ کوهستانی نداشته است. با این حال، روسیه به‌عنوان متحد ارمنستان در چارچوب سازمان پیمان امنیت جمعی همان‌طور که در ماده 4 این معاهده تصریح شده است، در صورت تجاوز به ارمنستان باید از این کشور حمایت نظامی به عمل آورد؛ اما مسکو در جریان حملات آذربایجان در سپتامبر 2022 کمک‌های لازم را به ارمنستان ارائه نکرد. به‌همین‌ترتیب، از 12 دسامبر گذشته نیروهای حافظ صلح نشان داده‌اند که قادر به مقابله با محاصره قره‌باغ از طرف آذری‌ها نیستند.

بنابراین، ارامنه که از عدم واکنش روسیه ناامید شده بودند، به حمایت‌ سایر قدرت‌های خارجی روی آوردند. غفلت اخیر روسیه نه‌تنها باعث کاهش نفوذ این کشور در منطقه شده است؛ بلکه کمک شایانی به تعهد اروپایی‌ها در موضوع قفقاز با هدف دفاع از ارمنستان که مورد تهدید آذربایجان، ترکیه و نیروهای سوری است، بوده است. طبیعتا روس‌ها حضور آتی اروپاییان در منطقه را به‌ویژه به دلیل ویژگی غیرنظامی و خطر تشدید درگیری‌های موجود مورد انتقاد و تردید قرار داده و آن را حضور نیابتی از طرف ناتو و ایالات متحده قلمداد می‌کنند.

قفقاز که از قبل درگیر رقابت همسایگان بود، بار دیگر به صحنه مبارزه برای نفوذ ژئوپلیتیکی تبدیل شده است. با توجه به نقش محوری منطقه در مسیرهای تجاری و انرژی بین آسیا و اروپا، حل مناقشه بین ارمنستان و آذربایجان علاوه بر پیامدهای قومیتی یک موضوع استراتژیک است. از سال 2020، دو کانال میانجیگری روسی و اروپایی بین آذربایجان و ارمنستان باز شده است و با وجود انتقادهای اخیر باکو، تا به حال کانال اروپایی تا حد زیادی مورد علاقه دو کشور همسایه بوده است. باوجود‌این یک روز پس از اعلام مأموریت ناظران اروپایی، سازمان پیمان امنیت جمعی اعلام کرد که در حال کار بر روی راه‌اندازی عملیات مشابهی است. از نظر ارامنه، این یک وعده توخالی است؛ زیرا تصور دو مأموریت اروپایی و روسی برای انجام یک کار واحد دشوار است. از سوی دیگر، شکی نیست که خدمات سرویس امنیت فدرال روسیه مستقر در ارمنستان، به یک نیروی مزاحم محلی تبدیل خواهد شد.

کشور ایران دیگر قدرت محلی است که کمتر به آن اشاره شده؛ ولی حق آشکار بررسی وضعیت ژئوپلیتیک ماورای قفقاز را دارد. 

به دلیل مجاورت جغرافیایی و فرهنگی با ارمنستان، ایران پشتوانه معتبری برای محافظت از همسایه خود در برابر غارتگری آذربایجان و ترکیه و همچنین حاکمیت ارضی خود به حساب می‌آید. تعهدات تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی نیز ایران را به این امر مقید می‌کند. در واقع خانات قره‌باغ کوهستانی و بخش بزرگی از ارمنستان از دیرباز بخشی از ایران بوده‌اند.

 این سرزمین‌ها که با معاهده‌های گلستان (1813) و ترکمنچای (1828) به امپراتوری روسیه واگذار شده‌اند، هنوز آثار نفوذ فرهنگی ایران را حفظ کرده‌اند و مبادلات مختلف بین ایران و ارمنستان گواه این امر است. ترکیه به واسطه زبان ترکی، از طریق آذربایجان ترک‌زبان قصد نفوذ در قفقاز را دارد؛ اما ایران نیز به نوبه خود دارای امتیاز «جهانی‌بودن ایران قدیم» را دارد که بسیار فراتر از مرزهای کنونی آن است. ایران بارها آمادگی خود را برای میانجیگری جهت حل مناقشه بین ارمنستان و آذربایجان پیشنهاد داده است. مداخله ایران در منطقه‌ای که تحت کنترلش است، نه‌تنها برای ثبات کشور ضروری است؛ بلکه می‌تواند سودمند هم باشد، مشروط بر اینکه به دلیل نزدیکی با روسیه شک‌برانگیز نباشد./شرق

کلید واژه ها: ارمنستان آذربایجان جمهوری آذربایجان ارمنستان و آذربایجان اتحادیه اروپا اروپا قره باغ مناقشه قره باغ


( ۱۹۱ )

نظر شما :

مجید ۰۵ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۵:۰۵
همین سایت در تقبیه آذربایجان چندین مقاله منتشر کرد که این کشور میخواهد پای ناتو و اروپا را به مرز ایران باز کند غافل از اینکه این کار را ارمنستان انجام داد!
مهدی ۰۵ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۶:۱۴
.....نوشته شده : (مسکو در جریان حملات آذربایجان در سپتامبر 2022 کمک‌های لازم را به ارمنستان ارائه نکرد .... .) این ادعای مضحکی است . پیمان امنیت جمعی زمانی به کمک ارمنستان خواهد رفت که تمامیت ارضی ارمنستان تهدید شود . در حالی که هیچگاه به تمامیت ارضی ارمنستان تعرضی نشده است . ثانیا همچنان درخواست سند می نماییم برای این عدد ۱۲۰ هزار نفر ساکن قره باغ .
کامران ۰۵ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۹:۴۱
تشکیک در مورد حاکمیت قره باغ که کاملا واضح و‌تصریح شده است ،چنانکه نویسنده میخواهد القا میکند از مخیله خود ارمنی ها هم عبور نمیکند! از غارتگری گفتید ،چه کسانی سرزمین چه کسانی رو غارت و نابود کردند؟ در این عصر و با توجه به مستندات موجود چگونه یک نویسنده ایرانی میتواند چنین اشکارا وارونه گویی کند؟! وقتی خانات قره باغ و ایروان توسط روسها و خیانت ارامنه اشغال شد وضعیت جمعیتی و قومی این مناطق چگونه بود؟؟ چگونه است که پاکسازی قومی اذربایجانیها از این مناطق را نادیده میگیرید؟
زنجانی ۰۵ اسفند ۱۴۰۱ | ۲۰:۵۱
ارمنستان را اسرایل اوری را ادامه می‌دهد و سیاست کشاندن پای نیروهای فرامنطقه‌ای به قفقاز را کماکان ادامه می‌دهد.
سنجری ۰۵ اسفند ۱۴۰۱ | ۲۱:۱۵
غارتگری آذربایجان و ترکیه ؟ چرا زمان اشغال 20 درصد خاک آذربایجان توسط ارمنستان این حرف را نزدید؟ چرا موقعی که معادن طلا، جنگل ها و مساجد و آثار باستانی و حتی قبور آذری ها توسط ارامنه تخریب شد، این حرف را نزدید؟
خیراله سلیمی ۰۵ اسفند ۱۴۰۱ | ۲۱:۴۱
سلام به امید روزی که تمام کشورها در صلح و صفا زندگی کنند. انشای اله
محمد ۰۵ اسفند ۱۴۰۱ | ۲۱:۵۸
یاشاسین آذربایجان
حمید ۰۵ اسفند ۱۴۰۱ | ۲۲:۴۰
ظاهرا این آقای نویسنده جمهوری آذربایجان را غریبه حساب میکند و ارمنستان را خودمانی ایشان وجود ۴۰ میلیون ترک ایرانی را نادیده میگیرد و زبان ترکی مشترک دین اسلام مشترک مذهب شیعی مشترک و تاریخ مشترک این مردم با مردم جمهوری آذربایجان را ندیده میگیرد و با ارمنستان که نه دین و نه مذهب و نه زبان و نه آرمان های مشترک با ایرانیان ندارد و حتی به شکست دادن قشون پارس افتخار میکنند را خودی بحساب می آورد ایشان ظاهراً در خلا نظریه پردازی میکنند
محمد سهند ۰۵ اسفند ۱۴۰۱ | ۲۳:۳۸
((در واقع خانات قره‌باغ کوهستانی و بخش بزرگی از ارمنستان از دیرباز بخشی از ایران بوده‌اند)) جناب اردوان امیراصلانی یه سؤال وقتی ارمنستان بعد فروپاشی شوروی این مناطق ( قره باغ)رو اشغال کرد شما ادعایی و اقدامی برای تصرف این مناطق نکردید؟ در حالی که ارمنستان چنین جسارتی از خود نشان داد
آذربایجان ۰۶ اسفند ۱۴۰۱ | ۰۰:۵۷
ارمنستان شکست خواهد خورد زور نزنید یاشاسین آذربایجانیمیز
dr.soleimani ۰۶ اسفند ۱۴۰۱ | ۰۱:۴۸
تورکها وقتی تصمیم بگیرند که کاری را انجام بدهند به هر ترتیب آن کار را انجام خواهند داد چه شما ایرانی ها بخواهید و چه نخواهید قاراباغ خاک آزربایجان هست و تمام آن را بازپس خواهند گرفت و کوریدور رنگ زور باز خواهد شد و تورکیه و آزربایجان بهم راه پیدا خواهند کرد و ایران نه تنها نمی تواند مانع این کار شود بلکه در آینده ای نه چندان دور فروپاشی خواهد کرد و تجزیه شده و از بین خواهد رفت و برگی از تاریخ خواهد شد.
سعید تبریزلی ۰۶ اسفند ۱۴۰۱ | ۰۷:۰۱
فارس دوباره کم آورد و آویزان این و آن شد. خیال میکند فرانسه خواهد آمد و برای فارس جلوی ترکها خواهد ایستاد. ارمنی فهمیده سعادتش از در آشتی با ترک ها میگذرد اما این جماعت نمک نشناس هنوز دنبال رجزخوانیست.
علی ۰۶ اسفند ۱۴۰۱ | ۰۸:۰۶
یک جوری اذربایجان رو میکوبی که انقار اصلا تاریخ نمیدونی .نمیدونی ارامنه چه کادا کرده
ناشناس ۰۶ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۲:۵۰
خیلی جالب است در مورد تخریب آثار ارامنه صحبت به میان آمده ولی در مورد به ویرانه تبدیل شدن شهرها وروستاهای آذربایجان در طول ۳۰ سال اشغال حرفی زده نشده همینطور در مورد حاکمیت قره باغ داد سخن داده شده در حالیکه حاکمیت قره باغ در جوامع بین المللی مربوط به آذربایجان است بنابراین اصلا قابل مذاکره نیست ارامنه به مدت ۳۰ سال منابع موجود در قره باغ را تا توانسته اند به غارت برده اند
ش ۰۶ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۵:۱۲
چرا اینقد پر کینه نوشتی؟!انگار ارمنیها شیعه هستن یا اینور مرز 40میلیون همزبان دارن
غلام ۰۶ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۶:۰۸
همه خوب می‌دانند آذربایجان ها ترکند، وایران با مجموعه ای از کشورها در تحت حاکمیت آذربایجان بود تقدیم به پانفارسها و اسمیله شده ها
ناشناس ۰۶ اسفند ۱۴۰۱ | ۲۱:۱۳
علی پانترکه با کلی اسم جدید کامنت گذاشته .
سید رسول زنگانلی ۰۷ اسفند ۱۴۰۱ | ۰۰:۵۵
نویسنده محترم ای کاش شما اندازه سر سوزن وجدان داشتید و در مورد خیانت ارمنستان به ملت بزرگ آذربایجان در اشغال ۲۰ درصد از خاک آذربایجان و خیانت بعضی از کشورهای به اصطلاح مسلمان در حمایت از ارمنستان متجاوز در جنگ اول و دوم قره باغ مطالبی مینوشتید.ای کاش در مورد نسل کشی ارمنستان متجاوز در هنگام اشغال شهر آذربایجانی خوجالی مطالبی مینوشتید تا همه با خوی درنده داشناکهای ارمنی بیشتر آشنا شوند.
طرفدار صلح ۰۷ اسفند ۱۴۰۱ | ۰۱:۲۴
در شرایط فعلی ، اینکه سایت معظم دیپلماسی ایرانی هر روز از یک به اصطلاح کارشناس مسائل بین‌المللی اما با گرایش ضد تورک مطالبی را چاپ کند که نهایتاً منجر به تنش و نفرت پراکنی شده و سعی کند حقایق را وارونه جلوه دهد ، به نفع هیچکس نیست ، نه ایران نه آذربایجان و نه حتی ارمنستان. ارمنستان متجاوز بود و الان تاوان چند سال اشغالگری خود را پس میدهد ، در شرایط فعلی ، حمایت از ارمنستان درست مثل این است که در مسأله قدس ، بجای فلسطین از اسرائیل غاصب حمایت کنیم و بگوییم فلسطینی ها نباید خاک خود را پس بگیرند . شعور جمعی دیگر سیاه نمایی را نمی‌پذیرد ، نه از رسانه و نه دولتها ، مصداقش حمایت افکار عمومی ایران از اوکراین در دفاع از خاک خود ، علی رغم تبلیغات رسانه‌ای دولتی که عمدتا از روسیه حمایت میکند می‌باشد . در مسأله قره باغ هم متجاوز و مدافع مشخص است و سیاه نمایی دیگر کارساز نیست .
ناشناس ۰۷ اسفند ۱۴۰۱ | ۰۴:۲۵
سلام خدمت گروه نوکران و طرفداران علیف که آماده تقدیم خونه خودشونم به علیف هستند. سبب عقب ماندگی ایران همین طرز فکر و خیانت های ریز و درشت هست. ولی علیف به چشم دوزاری به شما نگاه میکنه. تفش هم کف دست عالیجنابان نمی‌اندازه حالا شما یقتو پاره کن براش و کشور خودتو رها کن و برای علیف کار کن. آذربایجان بخشی از ایران بود و هست حالا هر چقدر هزیان میخواهید بگید واقعیت تغییر نمیکنه. اونوریها عاقلند میگن کی از ماست؟ اینوریها عقلشونو از دست دادن میگن ما از کی هستیم
علی ۰۷ اسفند ۱۴۰۱ | ۱۳:۱۱
به ناشناس : در مغز کوچکت فروکن که ازتورک نوکر درنمی آید.
خسرو ۰۷ اسفند ۱۴۰۱ | ۲۱:۱۴
در هرحال از اردوان امیر اصلانی همین انتظار می‌رود چون طرفدار ارمنستان و پ ک ک و داشناقسیون و دشمن مسلمانان ترک هست ، ولی دیپلماسی اگر ایرانی است باید طرفدار راستی و حقیقت و اسلام و منافع ملی ایران باشد که با هر محاسبه سرانگشتی و با هر طرز فکری ، در سی سال گذشته سرزمین رسمی آذربایجان در اشغال ارمنستان بوده و هنوز هم قسمتی از قره باغ با حمایت روس‌ها تحت‌اشغال ارامنه است در سالگرد نسل کشی مردم مظلوم خوجالی توسط جانیان داشناق هستیم و هنوز که هنوز است ارمنستان بابت نسل کشی سیصد هزارنفری مردم اورمیه و سلماس و خوی اهر در یکصد سال پیش از مردم و دولت ایران عذرخواهی نکرده است -- برخی مثل نویسنده محترم فکر می‌کنند پروپاگاندا همیشه طرز فکر را عوض می‌کند بدان جهت کذب و غیرواقع می نویسند ولی نور حق می‌تواند تشعشع باطل را خاموش کند حتی در حق مردم عادی ارمنی ظلم می کنید با این دشمن تراشی و جابجایی ظالم و مظلوم -- پیرمرد ارمنی در ایروان می گفت می گویید قره باغ مال ماست ولی خودمان هم می‌دانیم دروغ است احتمالا نظر مرا حذف می‌کنید ولی لااقل خودتان بخوانید
به علی و Dr soleimani ۰۸ اسفند ۱۴۰۱ | ۰۰:۰۰
مغز کوچک شمایید، شما حقیر و وطن فروشید، غافل هستید که وطن فروش خیانت کار هیچ جا مآمن و مأوا و موطن نخواهد داشت