امارات در سودای نفوذ در اوراسیا

دیپلماسی ایرانی: امارات متحده عربی از جمله کشورهای عربی بود که در نخستین سال‌های استقلال جمهوری‌های آسیای مرکزی روابط خود را با این کشورها آغاز کرد.

امارات متحده عربی، این فرصت را فراهم می‌بیند که جایگاه خود را در آینده آسیای مرکزی بر اساس استراتژی‌هایی برای دستیابی به اهداف مهم ژئوپلتیک و ژئواکونومیک آن که متناسب با دیدگاه ابوظبی است؛ استوار کند.

این اهداف، شامل سرمایه‌گذاری در قزاقستان و ترکمنستان، دو کشور کلیدی آسیای مرکزی با داشتن بنادری در دریای خزر است که در امتداد طرح کمربند و جاده قرار داشته و زمینه‌های بسیار مساعدی در توسعه کریدورهای حمل و نقل در آینده فراهم خواهد کرد.

امارات هم برای رقابت با عربستان و نیز قدرت‌های بزرگ درگیر در آسیای مرکزی و هم برای تنوع بخشیدن به شرکای اقتصادی خود، اقدام به برقراری روابط اقتصادی نزدیک با برخی کشورهای آسیای میانه کرده است.

قزاقستان

در جدیدترین سفر مقامات قزاقستان به امارات، اسنادی به ارزش بیش از ۶ میلیارد دلار میان طرفین به امضا رسید.

طی این سفر یک هیات عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی از امارات متحده عربی به قرقیزستان سفر کرد. در این هیات، نمایندگان بزرگ‌ترین شرکت‌های اماراتی در حوزه‌های انرژی، کشاورزی، گردشگری و لجستیک حضور داشتند.

به گزارش میدل ایست نیوز، وزارت سرمایه‌‌گذاری قرقیزستان همچنین یک دیدار میان حلقه‌های تجاری و اقتصادی اماراتی با بازرگانان و فعالین اقتصادی قرقیزستان برگزار کرد. در این نشست نمایندگان شرکت‌های بزرگ اماراتی از جمله دی پی ورلد مصدر (DP World MASDAR)، صندوق توسعه ابوظبی، رویال گروپ (Royal Group)، ارث ریتیل (Earth Retail)، فرش هاروست (Fresh Harvest) و شرکت‌های دیگر حضور داشتند.

صندوق «الفلاح» نیز که تابع شرکت «مبادله» امارات است، اخیرا فعالیت‌های خود را به منظور تقویت حضور امارات در قزاقستان با ارائه کمک مالی بیشتر در پروژه‌های بازرگانی، مسکن و زیرساخت قزاقستان، افزایش داده است.

به علاوه، تجربه دبی در امور بانکداری بین‌المللی و انجام فعالیت در مناطق آزاد ، بخشی از معادله امارات متحده عربی- قزاقستان است. «مرکز مالی بین‌المللی آستانه» (AIFC) در محل نمایشگاه ۲۰۱۷ واقع شده و ممکن است آستانه را به یک مرکز مالی عمده برای کشورهای آسیای مرکزی تبدیل کند.

قزاقستان، یک لینک مهم در مسیر ابریشم جدید و در توسعه طرح کمربند و جاده چین است و امارات توجه ویژه‌ای به این کشور دارد.

ترکمنستان

رویکرد امارات متحده عربی در قبال ترکمنستان، رویکردی بلندمدت است: سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی با نگاهی به نقش آینده عشق آباد به عنوان صادرکننده گاز، از طریق خط لوله ی «تاپی» در اولویت است. علاوه بر این، ابوظبی در حال وارد کردن یک دیدگاه دفاعی و امنیتی در سیاست خارجی خود در قبال ترکمنستان است، مشابه آنچه که در سیاست خارجی آن در یمن و شاخ آفریقا دیده می‌شود.

روابط دوجانبه امارات و ترکمنستان بر نقش شرکت «دراگون اویل» در ترکمنستان و رابطه میان این شرکت ایرلندی مستقر در دبی و عشق آباد تمرکز دارد. سال گذشته، شرکت انرژی و کشتیرانی «توپاز» (مستقر در دبی) جهت توسعه منابع هیدروکربن ترکمنستان کشتی‌هایی را برای شرکت «دراگون اویل» (واحدی از شرکت نفت ملی اماراتENOC ) تهیه کرد. یک قرارداد پنج ساله ۱۰۰ میلیون دلاری برای تهیه شش کشتی که شامل قایق‌های نجات اضطراری نیز می‌شود، منعقد شد.

در چندماه گذشته، امارات متحده عربی سیاست سرپایه‌گذاری خود را در ترکمنستان بطور استراتژیکی تسریع کرده است. قربانقلی بردی محمد اف، رئیس جمهور ترکمنستان در هنگام سفر به ابوظبی قراردادهای مهمی در مورد ادامه سرمایه‌گذاری های ابوظبی در این کشور، به ویژه چگونگی سرمایه گذاری شرکت مبادله در زیرساخت های عشق‌آباد به امضا رساند.

به علاوه، شرکت مبادله توافق نامه‌های محرمانه‌ای با ترکمن گاز برای همکاری در تولید گاز ترکمنستان امضا کرده است.

از دیدگاه امارات، ترکمنستان به خاطر دارا بودن ذخایر گاز طبیعی و موقعیت ژئوپلتیک حساس آن در شمال ایران، اهمیت زیادی دارد.

ازبکستان

امارات متحده عربی استقلال ازبکستان را در تاریخ ۲۶ دسامبر سال ۱۹۹۱ میلادی به رسمیت شناخته و در تاریخ ۲۵ اکتبر سال ۱۹۹۲ میلادی بین این دو کشور روابط سیاسی برقرار شده است.

در سال‌های اخیر روابط ازبکستان و امارات بیش از پیش توسعه یافته است. شاخص‌های مبادلات بازرگانی و سرمایه گذاری در حال افزایش است. تنها از اوایل سال جاری میلادی حجم مبادلات بازرگانی دو برابر افزایش یافته و در ازبکستان ۴۵ شرکت مشترک جدید ایجاد شده است.

بر اساس سیستم هماهنگی و پیشبرد همکاری‌های اقتصادی ۱۷ طرح بزرگ با سرمایه گذاری حدود ۳ میلیارد دلار با مشارکت شرکت‌ها و سازمان‌های پیشرو امارات در دست اجراست.

همچنین به همکاری شرکت Mubadala طرح توسعه ظرفیت نیروگاه حرارتی «تالی مرجان»، با شرکت Masdar ساخت نیروگاه‌های بادی و خورشیدی در مناطق این کشور در دست اجرا است.

علاوه بر این، با شرکت DP World  توسعه فعالیت مرکز چندوجهی و منطقه اقتصادی «نوایی» و همچنین نوسازی سیستم مدیریت گمرکی در دست بررسی است.

هم اکنون در ازبکستان حدود ۱۰۷ شرکت با سرمایه سرمایه گذاران امارات متحده عربی در زمینه‌های منسوجات، مصالح ساختمانی، کنسروهای میوه و سبزیجات، مواد شوینده و خدمات فعالیت می‌کنند.

قرقیزستان

در رابطه با قرقیزستان نیز امارات تلاش‌هایی را برای گسترش روابط با این کشور انجام داده است.

حجم مبادلات تجاری قرقیزستان و امارات در سال ۲۰۲۱ تنها ۷۰ میلیون دلار بوده است، در حالی که ظرفیت برای افزایش چند برابری وجود دارد.

همچنین دو کشور امکان توسعه همکاری‌ها در صنعت گردشگری را نیز داشته و مجمع تجاری قرقیزستان و امارات و نتایج آن مبنای خوبی برای تقویت روابط گردشگری و نیز تجاری خواهد بود.

تاجیکستان

صادرات امارات به تاجیکستان تنها در سال ۲۰۲۰ بالغ بر ۶۵ میلیون دلار بوده است. بیشترین اقلام صادراتی خوردو و تجهیزات گرمایشی بوده است.

در همین سال تاجیکستان نیز بیش از ۵ میلیون دلار کالا به امارات صادر کرد که بیشتر شامز فلزات و طلا بود.

بنظر می‌رسد تاجیکستان نیز از جمله اهداف جدید امارات برای حضور در آسیای میانه باشد.

فرجام

تمایل ابوظبی به سمت شمال با تمرکز بر قزاقستان و ترکمنستان، نشان از یک هدف ژئوپلتیکی دارد. امارات متحده عربی در این دو کشور اصلی آسیای مرکزی حضور فعالی دارد که جلوه‌ای از پیوند فعالیت‌های ژئوپلتیکی و ژئواکونومیکی قدرتمندترین کشورهای جهان است. این در حالیست که روسیه، چین، هند، امریکا و اروپا، همگی در آسیای مرکزی با هم رقابت می‌کنند و امارات متحده عربی نیز از این رقابت دور نمانده است.