تهدید بی پایان تروریسم در افغانستان

نویسنده: اشتیاق احمد 

دیپلماسی ایرانی: اگرچه شاید افغانستان تحت سلطه طالبان گرفتار جنگ نباشد، اما شهرت آن به عنوان قطب تروریسم علیه اقلیت‌های قومی مذهبی و کشورهای همسایه ، بار دیگر در حال افزایش است.

شبح تروریسم فرامرزی ریشه گرفته از خاک افغانستان، به ویژه پاکستان را تحت الشعاع قرار می دهد. پس از آن که طالبان با شکست دادن ائتلاف تحت رهبری امریکا، تابستان گذشته به قدرت بازگشت، افغانستان برای نخستین بار در بیش از۴۰ سال گذشته، بااحتمال یک صلح شکننده مواجه شد.

رژیم طالبان با هیچ رقیب سیاسی قدرتمندی روبرو نبود، دولت اسلامی خراسان نیز  خطر بزرگی برای آن محسوب نمی شد. چالش بزرگ طالبان ماهیت اقتصادی داشت، زیرا امریکا  از آزادسازی ۱۰ میلیارد دلار بودجه افغانستان خودداری کرده و این پول برای مقابله با بحران بشردوستانه بی سابقه در کشور به شدت مورد نیاز بود.

خوشبختانه سازمان ملل مداخله کرد و آژانس‌های امدادی و کمک‌های بین‌المللی توانستند تا حدودی با مشکلات اجتماعی و اقتصادی این کشور مقابله کنند. همسایگان افغانستان، به ویژه پاکستان و جمهوری های آسیای مرکزی نیز به  این روند کمک کردند. اسلام آباد حتی جلسه ویژه وزرای خارجه سازمان همکاری اسلامی را  برای تأمین کمک های بشردوستانه به افغانستان ترتیب داد.

 هزینه اولیه جنگ های متوالی در افغانستان از سال ۱۹۷۹  تاکنون بر دوش مردم این کشور بوده، ولی کشورهای همسایه نیز بهای هنگفتی را پرداخته اند، زیرا تروریسم ریشه گرفته در افغانستان صلح و امنیت آنها را تضعیف کرده است.

 طالبان وعده داده بودند حقوق زنان و اقلیت های افغان را باز گرداند  و سازمان های تروریستی را از پناهگاه امن خود محروم کنند. ولی اکنون ترجیح داده اند دوران ارتجاع پیشین خود را تکرار کنند. این خیانت برای اقلیت های افغان گران تمام شده است. مساجد، مدارس و بیمارستان های آنها به طور فزاینده مورد حمله قرار گرفته و در کشورهای همسایه نیز وضعیت به همان اندازه تیره و تار است. از ماه دسامبر تاکنون، دو بار سربازان طالبان با نیروهای امنیتی مرزی ایران جنگیده‌اند و گزارش هایی از حملات شبه نظامیان در مرز با ترکمنستان گزارش شده است.

اختلافات جدی میان طالبان و تاجیکستان و ازبکستان بر سر بازگشت هواپیماها و هلیکوپترهای افغانستان که در جریان حمله طالبان به کابل در سال گذشته از کشور خارج شدند، ایجاد شده است. جمهوری‌های آسیای میانه با خطرات امنیتی دوباره از سوی گروه‌های تروریستی مستقر در شمال افغانستان، از جمله جنبش اسلامی ازبکستان، روبرو هستند.

وجود دولت اسلامی خراسان تهدید دیگری است و روسیه می داند که تهدید افراط گرایی در افغانستان به خشونت های تروریستی در قفقاز تبدیل خواهد شد. در همین حال، چین از گسترش ستیزه جویی جنبش ترکمنستان شرقی در امتداد دالان واخان به استان سین کیانگ بیمناک است. پاکستان نیز با بدترین شرایط روبرو است. این کشور برای به رسمیت شناختن طالبان و کمک های بشردوستانه به مردم افغانستان لابی کرده ولی، درخواست‌های مکرر آن از طالبان برای نابودی مخفیگاه‌های تروریستی جنبش طالبان پاکستان نادیده گرفته شده است .

صبر پاکستان پس از کشته شدن هفت سرباز آن به پایان رسید و  نیروی هوایی آن  سایت های مشکوک ستیزه جویان در افغانستان  را بمباران کردند . پاکستان در حال درو کردن گردباد رویکرد معیوب خود - طالبان خوب در برابر طالبان بد- است. نادیده گرفتن قرابت عقیدتی بین دو دسته  شبه نظامی یک اشتباه راهبردی بود که اکنون در عدم تمایل طالبان به اقدام علیه جنبش طالبان پاکستان، آشکار شده است.

ممکن است افغانستان و پاکستان با مشکلات بیشتری روبرو شوند. سایر کشورهای همسایه نیز شاید با مشکل مواجه شوند و این خبر بدی برای آنهایی از جمله چین و روسیه است که در صلح افغانستان منفعت دارند . رژیم طالبان با امتناع از پیگیری تعهدات خود در زمینه پیشگیری از تروریسم و حمایت از حقوق بشر، جامعه بین المللی را نگران کرده است . یک رویکرد چماق و هویج برای متقاعد یا وادار کردن آن به اقدام در این موضوعات مورد نیاز است، ولی منزوی کردن رژیم طالبان راه چاره نیست. 

خبر خوب آن که چین، پاکستان، روسیه، ترکمنستان و ایران اعتبارات محدودی را به دیپلمات های طالبان اعطا کرده و جمهوری های آسیای مرکزی نیز به تامین نیازهای انرژی افغانستان ادامه می دهند. چین هم به عنوان نیروی ثبات بخش منطقه‌ای، همچنان سطح اعتماد خود را با رهبری طالبان حفظ می‌کند. پکن به یقین  می تواند نقش مهمی را در محدود کردن  چالش افغانستان ایفا کند که در غیراین صورت ، پیامدهای آن بسیار گسترده خواهد بود.

منبع: عرب نیوز