دوستی پایدار ایران با مردم افغانستان

نویسنده: حسین آهن، کارشناس مسائل بین الملل

دیپلماسی ایرانی: طلیعه سخنم را با کلام معصوم (ع) شروع می کنم، امام حسن علیه السلام مى فرماید: مادرم زهرا علیهاالسلام را در شب جمعه دیدم تا سپیده صبح مشغول عبادت و رکوع و سجود بود و مومنین را یک یک نام مى برد و دعا مى کرد، اما براى خودش دعا نکرد عرض کردم: مادر جان! چرا براى خودتان دعا نمى کنید؟ فرمودند: فرزندم اول همسایه، بعد خویشتن. مطالعه و بررسی تحولات 40 سال گذشته روابط ایران و افغانستان بیانگر این واقعیت است که در طی این چهل سال نوع نگاه ما به افغانستان همواره این گونه بوده جمهوری اسلامی ایران در مقاطع مختلف تاریخ، آنچه در توان داشته را با خلوص نیت برای حل مسائل مردم افغانستان در اختیار مردم و دولت این کشور قرار داده است. حمایت ایران از مجاهدین افغان در جنگ با نیروهای اشغالگر اتحاد شوروی و مواضع انقلابی امام خمینی (ره) در ارتباط با اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ که بارها در مناسبت های مختلف بیان شد، جز افتخارات ما محسوب می شود که در مقابل فشارهای اتحاد شوروی که به صدام موشک برای موشک باران شهرها و مناطق مسکونی می داد ولی حتی از فروش سیم خاردار به ایران خودداری می کرد، اصول همسایگی، مسلمانی، دوستی و برادری را زیر پا نگذاشتیم و حاضر به تنها گذاشتن مردم افغانستان در مبارزه با ارتش سرخ نشدیم و تا آخر دوره مبارزه در کنار مردم افغانستان ایستادیم. 

بعد از روی کار آمدن سیستم جدید در افغانستان ایران در کنار دوستان خود در شکل گیری نظام جمهوری اسلامی افغانستان نقش موثری در کنفرانس بین المللی افغانستان در بن در سال 1380 ایفا کرد و کمک های سیاسی و فکری ارزشمندی را برای تدوین قانون اساسی افغانستان در اختیار دوستان خود قرار داد. هنگامی که نظام جدید سیاسی در افغانستان مستقر شد این کشور برای تامین بودجه پروژه‌‌های بازسازی و نوسازی، برگزاری انتخابات و توسعه زیربنایی نیاز به کمک خارجی داشت در این جا هم ایران به رسم دوستی و اخوت دینی از بازسازی افغانستان سهم گرفت و اجرای پروژه های متعدد عمرانی را در افغانستان متقبل شد. با آغاز دور جدید و حضور پر تعداد کشورهای غربی در افغانستان در حالی که تصور می شد سیل کمک های اقتصادی و سرمایه های خارجی وارد افغانستان خواهد شد ولی کمک های خارجی معلوم نشد در کجاها مصرف شدند و لذا خبری از توسعه اقتصادی در این کشور نشد و این بار سرریز جمعیت جوان و نیروی کار فعال افغانستان برای امرار معاش و تامین هزینه های زندگی خود به سمت ایران آمدند. اکنون هم که بار دیگر طالبان زمام امور افغانستان را در دست گرفته اند جو روانی باعث گردیده که سیل آوارگان و بی جا شدگان به سمت مرزهای کشورمان در جریان است و این روند همچنان ادامه دارد و آغوش دولت و مردم برای کمک به مردم افغانستان همچنان باز است. بنابراین در سال های گذشته همواره دولت جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشور دوست و برادر افغانستان به وظیفه همسایگی خود مطابق با حدیثی که در ابتدا به آن اشاره کردم عمل کرده و آنچه که در توان داشته در طبق اخلاص گذاشته و ارائه کرده است.

اما مسئولیت و تعهد ما به مردم افغانستان به این جا ختم نمی شود. این روزها مردم افغانستان با بحران جدی کمبود مواد غذایی مواجه هستند و مجروحان حوادث تروریستی داعش در قندوز و قندهار به علت فقدان امکانات پزشکی برای معالجه به ایران اعزام منتقل شده اند. ما به حکم تعهدات اخلاقی و وظایف انسانی و دینی خود نمی توانیم نسبت به شرایط حاکم در افغانستان بی تفاوت باشیم و لذا از مدتی قبل جمهوری اسلامی ایران برای سر و سامان دادن به اوضاع افغانستان سلسله ای از اقدامات سیاسی خود را آغاز است. در طی سال های گذشته در هر اجلاس و نشست بین المللی که برای پیگیری و حل مسائل افغانستان برگزار شده جمهوری اسلامی ایران حضور فعال و موثری داشته است.

جمهوری اسلامی ایران ضمن اینکه از هر ابتکار مفید و موثری که منجر به حل مسائل افغانستان شود استقبال می کند تنها نظاره گر اوضاع کنونی نیست و تلاش هایی را برای حل مسائل کنونی افغانستان آغاز نموده و در این زمینه به مساعدت و همفکری و مشارکت سایر همسایگان افغانستان نیازمند هستیم. نتیجه رایزنی ها و پی گیری های انجام شده منجر به توافق کشورهای همسایه افغانستان به اضافه روسیه گردیده که دومین نشست همسایگان در تاریخ 5 آبان ماه سال جاری در تهران برگزار گردید.

بعد از نشست کشورهای همسایه در تهران دبیر شورای امنیت ملی کشورمان در نشست مسئولین امنیتی کشورهای همسایه افغانستان در دهلی نو شرکت کرد. هر چند که پاکستان و چین بنابر برخی اختلاف نظرها و مشکلات سیاسی که با هند دارند در این اجلاس شرکت نکردند ولی جلسه برگزار شده موفقیت آمیز بود و تصمیمات خوبی نیز اتخاذ شد که عمده ترین محور توافقات تلاش کشورهای همسایه افغانستان برای قانع کردن رهبران طالبان به تشکیل دولتی فراگیر برای عبور از بن بست و بحران کنونی بود.

سفر جناب آقای کاظمی قمی نماینده ویژه رئیس جمهور در امور افغانستان به کابل نیز با هدف گفتگو با رهبران طالبان و آقایان حامد کرزی رئیس جمهور اسبق و دکتر عبدالله رئیس اجرایی دولت سابق افغانستان نیز و به منظور یافتن راه حلی که منافع همه گروه های افغان را در نظر داشته باشد، انجام شد. قرار است سومین اجلاس کشورهای همسایه افغانستان در پکن برگزار شود که جمهوری اسلامی اسلامی ایران در آن اجلاس نیز فعالانه شرکت خواهد کرد و این روند همکاری و کمک برای حل مسئله افغانستان همچنان از سوی کشورمان ادامه خواهد یافت تا آرامش و ثبات به کشور افغانستان بازگردد و ما به عنوان کشور همسایه افغانستان از نگرانی و پریشانی به خاطر مشاهده رنج و سختی مردم افغانستان خلاص شویم و مطمئن شویم که خانه و نان مردم افغانستان گرم است. امیدواریم که در این امتحان نیز مردم کشورمان سربلند باشند.