یادداشت اختصاصی/ صد سال دوستی دو همسایه

نویسنده: عبدالغفور لیوال، سفیر کبیر و نماینده خاص جمهوری اسلامی افغانستان در ایران

دیپلماسی ایرانی: در یک قرن گذشته، افغانستان و ایران به عنوان دو کشور همسایه که مرز طولانی و مشترکات زیادی باهم دارند روابط حسنه و رو به گسترش داشته اند. 

شروع روابط دیپلماتیک دو کشور به دوران سلطنت شاه امان الله در افغانستان برمی‌گردد. در سال 1920، شاه امان الله بعد از اعلام استقلال افغانستان، هیأتی را جهت ایجاد روابط دیپلماتیک، مبادلۀ سفرا، تامین روابط تجاری و پستی و مذاکرات دوستانه به ایران اعزام کرد و گام مهمی در راستای ایجاد روابط بین دو کشور برداشت. ایران با استقبال از اقدام شاه امان الله، از اولین کشورهایی بود، که به افغانستان سفیر فرستاد. 

همانطور که شروع روابط بین دو همسایه حسن نیت هر دو طرف را به همراه داشته است، طرفین در بیش از یک قرن گذشته سعی کرده اند، مناسبات همسایگی و دوستانه در تمامی زمینه‌ها، نه فقط تداوم یابد، که با گذر هر روز گسترش پیدا کند.

افغانستان و ایران به دلیل همسایگی، دین مشترک و مشترکات فرهنگی و تاریخی گسترده که پایۀ روابط دو کشور را شکل میدهند، بر اهمیت این روابط به خوبی واقف اند و در هرشرایطی ملزم به رعایت اصول روابط همسایگی، حفظ، تداوم و گسترش روابط می‌باشند زیرا تا جهان هست، ایران و افغانستان همسایه می‌باشند.

خوشبختانه گِره کور و مشکل بنیادی در روابط دو کشور وجود ندارد و هر دو کشور به استقلال و تمامیت ارضی یکدیگر احترام می‌گذارند. 

در یک قرن گذشته روابط افغانستان و ایران رو به رشد بوده و هر روز نسبت به روز قبل بهتر شده و کشور سومی اثری روی این روابط نداشته است. 

ایران، بحیث همسایه و یک کشور اسلامی، در حلقۀ اول سیاست خارجی افغانستان قرار دارد. دولت‌های افغانستان با درک اهمیت روابط همسایگی، هیچ‎زمان اجازه نداده اند که از خاک افغانستان علیه ایران استفاده شود. معافیت بندر چابهار از تحریم‌ها، اهمیت ایران در روابط افغانستان با جهان را به نمایش گذاشت. 

دو کشور در حال حاضر، در تمامی زمینه‌هایی‌که کشورها به صورت معمول باهم روابط دارند، مناسبات خوبی دارند. میزان مبادلات تجاری بین ایران و افغانستان به بیش از 3میلیارد دالر می‌رسد. روابط فرهنگی، علمی و آموزشی بین دو کشور کم‌سابقه است. چند دانشگاه ایران در افغانستان نمایندگی دارند. در چارچوب روابط علمی بین دو کشور، ایران سالانه 500 بورسیه به افغانستان اعطا می‌کند که اغلب، اساتید دانشگاه‌های افغانستان از آن مستفید میشوند. در کنار چندصد تن استادان دانشگاه‌های افغانستان که همین اکنون در ایران مشغول تحصیلات تکمیلی اند، چندهزار دانشجوی دیگر افغان نیز در دانشگاه‌های ایران مشغول به تحصیل می‌باشند. 

ایران از چهار دهه بدینسو، میزبان جمعیت عظیم مهاجرین افغان می‌باشد که دولت و مردم افغانستان همواره به خاطر این میزبانی سپاسگزاری کرده اند. بیش از 4صدهزار طفل مهاجر افغان، در مدارس ایران درس می‌خوانند و ما به خاطر فراهم‌شدن زمینۀ تعلیم برای اطفال مهاجرین هموطن مان، قدردان دولت و ملت ایران هستیم.

افغانستان و ایران از چندسال بدینسو، روی سندجامع همکاری‌های مشترک کار می‌کنند که با امضای آن، روابط نسبت به گذشته، نظام‌مندتر و گسترده‌تر خواهد شد. با امضای سند جامع، زمینه‌های همکاری‌ به ویژه همکاری‌های تجاری، فرهنگی، علمی و آموزشی گسترش می‌یابد که باعث نزدیکی هرچه بیشتر دو ملت باهم برادر خواهد شد.

طبیعی است که به تناسب عمق و گستردگی روابط، مشکلات مقطعی و موقتی نیز به وجود می‌آید. هر دو کشور در حل تنش‌ها و مشکلات، همواره موفق عمل کرده اند.

چشم‌انداز روابط دو کشور در قرن جدید روشن و از هر دو جانب، مبتنی بر حسن نیت است. امیدواریم دو کشور با تداوم پیشگیری سیاست‌ برد-ـ برد، تقویه مناسبات دولت با دولت و احترام متقابل به منافع یکدیگر و منافع مشترک و تشخیص و فراهم‌سازی زمینه‌های همکار‌ی‌های بیشتر؛ در قرن جدید افق‌های تازه‌ای در روابط و همکاری‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین المللی بگشایند و مثل صدسال گذشته، روابط دولت‌ها و ملت‌های افغانستان و ایران همچنان رو به توسعه باقی بماند.