احیای برجام اولین دستاورد دولت رئیسی؟

نویسنده: پرستو بهرامی راد، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: کمتر از یک هفته دیگر دولت جدید ساکن پاستور می شود. حرف و حدیث ها در خصوص سیاست خارجی دولت ابراهیم رئیسی همانطور که در اولین نشست خبری او مشخص بود، وجود دارد. از سوی دیگر هنوز تکلیف هفتمین دور مذاکرات وین نیز مشخص نیست. عباس عراقچی چند هفته قبل در توئیتر خود رسماً اعلام کرد که مذاکرات وین باید منتظر دولت جدید در ایران باشد.

قرارداد برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دستاورد دولت حسن روحانی به حساب می آمد. با این حال در شرایطی که به نظر می رسید احیای برجام در دوره آن رقم بخورد. با این حال به نظر می رسد قرار است او و کابینه اش دست خالی از پاستور خارج بشوند. از اردیبهشت ماه تیم های مذاکره کننده در گراند هتل وین بارها از تنظیم پیشنویس صحبت کرده اند، اما با تعویق ایران برای ادامه مذاکرات به نظر می رسد که تهران خواستار این است که دولت رئیسی احیای برجام را رقم بزند.

البته این روزها بحث بر عدم ادامه مذاکرات از سمت ایران دارد، که این موضوع با نظر صریح ابراهیم رئیسی در خصوص برجام مغایر است. همچنین تا امروز هسته سخت قدرت در ایران موضع جدید در خصوص برجام مبنی بر بسته شدن راه مذاکرات اعلام نکرده است. ایران در شرایط سخت اقتصادی به دلیل تحریم ها قرار دارد، برهمین اساس احیای برجام اهمیت زیادی برای دولت جدید در ایران خواهد داشت. از سوی دیگر غرب به شدت نگران پیشرفت صنعت هسته ای ایران است. از این جهات ادامه مذاکرات برای دو کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با این حال هر دو کشور (آمریکا و ایران) سعی دارند مقصر شرایط موجود در پرونده احیای برجام را طرف مقابل معرفی کنند و توپ را به زمین رقیب بیاندازند. با این حال هر دو کشور از روند ادامه مذاکرات وین نیز صحبت می کنند. در چنین شرایطی رویکرد دولت رئیسی نیز اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. 

تیم مذاکره کننده ایران در دولت رئیسی

یکی از موضوعاتی که این روزها برخی کارشناسان و حتی سیاسیون را نگران کرده، تغییرات در تیم مذاکره کننده ایران و تصمیم های جدید است. بی شک شکل مذاکرات در دوران رئیسی تغییراتی خواهد داشت، اما به نظر نمی رسد دولت او سعی بر به بن بست رساندن مذاکرات داشته باشد.

طبق خبرهایی که از تیم مذاکره کننده نیز این روزها به گوش می رسد، احتمال ماندن عباس عراقچی به عنوان رئیس تیم مذاکره کننده وجود دارد و چند نفری از دولت رئیسی به تیم مذاکره کننده اضافه خواهند شد. برخی از احتمال افزایش خواسته های ایران در مذاکرات وین می دهند. با این حال باید منتظر بود و دید که دولت اصولگرایی که وارد پاستور می شود چه تصمیمی برای این پرونده پر چالش دارد. در هر صورت شرایط اقتصادی امروز ایران با ماندن تحریم ها قابل ادامه دادن نیست و بی شک دولت رئیسی نیز با این موضوع روبرو می شود. 

تهدیدهای رسانه ای آمریکا

بعد از تعویق چند هفته ای ایران برای ادامه مذاکرات در دور هفتم، رسانه های آمریکایی از شرایط جدید آمریکا در صورت شکست مذاکرات وین نوشتند. 

روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از منابع ناشناس دولت جو بایدن گزارش داده است که آمریکا در صورت بی نتیجه ماندن مذاکرات هسته ای وین با ایران، احتمالا تحریم های تازه ای را به ویژه علیه فروش نفت ایران به چین وضع خواهد کرد. همچنین مدعی شده دولت آمریکا در حال برنامه ریزی برای یک کارزار تحریمی برای توان نظامی ایران است.

چنین پالس هایی در شرایط موجود پرونده احیای برجام می تواند تهدیدی برای ایران باشد که اگر به مذاکرات باز نگردد شرایط سخت تری را تجربه خواهد کرد. در واقع غربی ها طبق گفته مقامات کاخ سفید سعی دارند پرونده ایران را از راه دیپلماسی حل کنند با این حال شرایطی که ایران به مذاکرات نیز برنگردند را در نظر می گیرند. از سوی دیگر این خبرها شرایط را برای آنها در مذاکره بازتر خواهد کرد.  

احیای برجام در اول راه دولت رئیسی

براساس گفته های ابراهیم رئیسی در مناظرات و اولین نشست خبری او، به نظر می رسد برنامه دولت جدید احیای برجام خواهد بود. حال اگر توافق در دور هفتم مذاکرات بعد تحلیف دولت رئیسی شکل بگیرد. بی شک احیای برجام به دستاورد بزرگ دولت رئیسی در همین اول راه خواهد بود. 

زیرا مشکلات این روزهای ایران به مسائل اقتصادی برمی گردد که بخش اعظم آن به تحریم های آمریکا مربوط می شود. در چنین شرایطی باز شدن گره تحریم ها بی شک شرایط را برای اقتصاد دولت ابراهیم رئیسی بهتر خواهد کرد.