وجهه امریکا فروریخت!

نویسنده: علی امیدوار، کارشناس روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی: تا قبل از طرح قطعنامه آمریکا در رابطه با تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، ارزیابی ها حاکی از آن بود که این قطعنامه با وجود حمایت کشورهای حامی آمریکا و از جمله نمایندگان اروپا یعنی انگلیس و فرانسه و تنها به دلیل مخالفت روسیه و چین رای نمی آورد. شاید افراد کمی تصور می کردند که فقط جمهوری دومنیکن، عضو غیردائم شورای امنیت در کنار آمریکا به این قطعنامه رای مثبت دهد و متحدین اروپایی آمریکا با رای ممتنع خود، از اقدام آمریکا دوری جویند. این موضوع حاکی از چند پارامتر به شرح زیر است:

1- آمریکا جایگاه خود را در دنیا و در میان کشورهای مختلف از دست داده است. پرستیژ این کشور به عنوان یک ابرقدرت فروریخت در حالی که پیش از این، غالب کشورها قادر به عرض اندام در مقابل خواسته های آمریکا، نبودند. فروریختن وجهه آمریکا تا حدی بود که متحدین اروپایی این کشور که در صحنه های مختلف بین المللی حتی به طور نمادین جایگاه آن را ولو برای حفظ وجهه غرب در برابر قدرت های مقابل مانند روسیه و چین حفظ می کردند، این بار بی محابا از حمایت آمریکا ولو به قیمت در هم شکستن هیبت آن در مقابل روسیه و چین، خودداری کردند.

2- کشورهای اروپایی که با وجود داشتن برخی اختلافات نظرها با آمریکا، به دلیل مشترک بودن در ارزش های دنیای غرب، این کشور را در مقابل دنیای شرق تنها نمی گذاشتند، هم اکنون دریافته اند که آمریکا به دلیل رفتارهای غیرعقلایی، منفور شده است. رفتارهای ضد بشری دولت دونالد ترامپ شامل غیر قانونی خواندن حضور خارجیان مقیم آمریکا، رفتارهای غیرمنطقی با کشورهایی نظیر چین و حتی متحدین اروپایی و خروج از سازمان هایی نظیر سازمان بهداشت جهانی در بحبحویه کرونا، دلیل این نفرت بوده است. اعضای اروپایی شورای امنیت در جریان عدم حمایت از آمریکا پیام دیگری را هم به دنیا مخابره کردند و آن این بود که امیدی به حضور مجدد ترامپ در دولت آمریکا نیست و به همین دلیل مایل نیستند روی یک مهره سوخته شرط بندی کنند.

شاید مهمتریم سیگنال عدم حمایت کشورهای عضو شورای امنیت و بویژه نمایندگان اروپا از قطعنامه پیشنهادی آمریکا علاوه بر ورشکستی بین المللی ترامپ این بود که امیدی برای بقای وی در صحنه سیاسی آمریکا ندارند و در صورت حضور غیر محتمل وی در صحنه سیاسی آمریکا، خطری مهمتر برای این کشور تصور می کنند که همانا فروپاشی این کشور و غرق شدن دنیای غرب در امواج توفنده است که هر روز پایه های قدرت و هژمونی این کشور را در هم می شکند.   

لذا به نظر می رسد مهمترین عامل در عدم حمایت اعضای شورای امنیت و بویژه انگلیس و فرانسه از آمریکا علاوه بر استحکام حقوقی برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان و تلاش های دیپلماتیک ایران، این بود که این کشورها با درک انزوای سیاسی امریکا در دنیا و تزلزل رو به تزاید ترامپ، نخواستند از مهره ای سوخته در عرصه داخلی و جهانی حمایت کنند و به غرق شدن این مهره سوخته کمک کنند تا شاید با جایگزینی وی با فردی از سنخ دیگر هم مشروعیت آمریکا به عنوان نماینده دنیای غرب احیاء شود و هم جهان دوباره روی ثبات و آرامش را به خود ببیند.