کمپین عجیب و شدید ایالات متحده علیه ایران

نویسنده: رابین رایت

دیپلماسی ایرانی: دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2017 از امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه خواست که پیامی خصوصی به حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران برساند. به گفته مقامات غربی و ایرانی، ترامپ می خواست در خفا با رهبر ایران دیدار داشته باشد. ماکرون با روحانی تماس گرفت و نظرش را در این مورد پرسید. رهبر ایران و مقامات دولت متعجب شده بودند. ترامپ اندکی پیش از این اتفاق در مقابل بیش از 100 رهبر جهانی علیه ایران سخنرانی کرده و گفته بود مقامات این کشور "آن را از اوج ثروت به یک کشور سرکش تبدیل کرده اند که از خشونت، خونریزی و هرج و مرج حمایت می کند." ترامپ در سخنرانی خود از همه جهانیان خواسته بود در درخواست از دولت ایران برای پایان دادن به مرگ و خرابی، به ایالات متحده بپیوندند. روحانی در تماس تلفنی با ماکرون این پیشنهاد را رد کرده و گفته بود در سال 2013 نیز باراک اوباما درخواست مشابهی را مطرح کرده و موفق به دیدار نشده است.

یک سال بعد روسای جمهوری هر سه کشور بار دیگر در مجمع عمومی سازمان ملل متحد حضور یافتند و ماکرون در پایان دیدار با ترامپ به او گفت که قرار است با روحانی دیدار داشته باشد و پرسید که آیا ترامپ می خواهد پیام دیگری برای روحانی بفرستد؟ اما پاسخ ترامپ منفی بود: «خیر. آنها باید ابتدا زجر بکشند.»

به گفته مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، این کشور در ماه گذشته تلاش ها برای تحمیل درد بیشتر به ایران را به شدت تسریع کرده است. دولت ترامپ 8 آوریل در اقدامی بی سابقه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را یک سازمان تروریستی خواند که با واکنش متقابل مجلس ایران در تروریست خواندن فرماندهی مرکزی ایالات متحده (واحد مسئول رهبری عملیات در خاورمیانه و جنوب آسیا) مواجه شد.

در جدیدترین اقدام هم دولت ترامپ کمپین «اعمال فشار حداکثری» بر ایران را تشدید کرد. کاخ سفید اعلام کرده هر کشور یا شرکتی که نفت ایران را خریداری کند، تحریم می کند. 5 خریدار بزرگ نفت ایران کشورهای چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و ترکیه هستند که در چند ماه گذشته از تحریم ها معاف شده بودند. هدف ایالات متحده این است که فروش نفت ایران را به صفر برساند و این کشور را از نظر اقتصادی فلج کند. از ماه مه که ترامپ از اعمال مجدد تحریم ها خبر داده، ایران دست کم 10 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی خود را از دست داده است. هیچ یک از تحریم های پیشین علیه ایران به قطع کامل صادرات ایران منجر نشدند.

پومپئو در زمان اعمال این خبر گفت کشورش تا زمانی که مقامات ایران رفتارهای مخرب خود را تغییر ندهند، به حقوق مردم این کشور احترام نگذارند و به میز مذاکره بازنگردند، به تشدید فشارها ادامه خواهد داد. ترامپ که سال گذشته ایالات متحده را از توافق هسته ای خارج کرد، مذاکره با ایران بر سر یک بسته بزرگ تر را خواستار است که برنامه موشکی ایران، حمایت از جنبش های منطقه ای، مداخله در امور خاورمیانه و حقوق بشر را نیز شامل شود.

ایران در واکنش تهدیدهای آمریکا را بی اهمیت خواند، اما درباره احتمال اینکه تشدید تنش ها به جرقه ای برای رویارویی نظامی تبدیل شود، ابراز نگرانی کرد. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران گفت: «رئیس جمهوری ترامپ فکر می کند با اعمال فشار اقتصادی می تواند ما را وادار کند شان و منزلت خود را بفروشیم. اما چنین اتفاقی نخواهد افتاد. ما همانند آنها در کنگره یا دولت ایالات متحده نگاهی دو، چهار و شش ساله به تاریخ نداریم. ما به تاریخ به چشم یک هزاره می نگریم. و منزلت ما فروشی نیست.»

قدم برداشتن هر دو کشور در زدن برچسب گروه تروریستی به نیروهای نظامی طرف مقابل، گمانه زنی در جامعه سیاست خارجی در واشنگتن در هر دو حزب درباره درگیری نظامی عمدی یا تصادفی را در پی داشته است. سناتور ریچارد دوربین از ایالت النوی و سناتور تام یودال از نیومکزیکو ماه گذشته هشدار دادند که لحن کاخ سفید در قبال ایران به لحن آن درباره عراق در زمان صدام حسین نزدیک شده است. آنها نوشتند که 16 سال از جنگ عراق گذشته و به نظر می رسد ایالات متحده مجددا به سمت یک جنگ بی مورد در خاورمیانه پیش می رود.

ظریف اخیرا در نیویورکر نوشته است که باور ندارد رئیس جمهوری ترامپ به دنبال جنگ با ایران باشد، اما دیگران در دولت او و همچنین برخی از دیگر کشورها، سعی دارند بر کاخ سفید تاثیر بگذارند. اظهارات واشنگتن به طور کلی اینطور در میان دیپلمات ها و تحلیلگران در واشنگتن خوانده شد که ترامپ، جان بولتون، مشاور امنیت ملی و پومپئو در اهداف در قبال ایران و چگونگی دسترسی به آن اختلاف نظر دارند. تحلیلگران غربی که با کاخ سفید در ارتباط هستند معتقدند که ترامپ به رغم اظهارات شدیدالحنش، خواستار اعزام نیرو برای جنگ با ایران نیست. یک دیپلمات غربی به یاد دارد که زمانی که بولتون روی کار آمده، ترامپ با طعنه به او گفته است: «تو که نمی خواهی مرا وارد جنگ کنی، می خواهی؟» اما بولتون از دیرباز طرفدار تغییر نظام در ایران و استفاده از نیروی نظامی برای این کار بوده است. پومپئو هم زمانی که در کنگره نماینده ایالت کانزاس بود، از تغییر نظام در ایران حمایت کرده بود؛ اما از زمانی که به عنوان وزیر امور خارجه فعالیت می کند بیشتر به دنبال تغییر رفتار دولت ایران است. اگرچه 12 بندی که اخیرا برای مصالحه با ایران مشخص کرده، عملا درخواست برای تغییر نظام به شمار می رود. ترامپ بارها از تمایل خود به مذاکره مستقیم با رهبر ایران سخن گفته اما در مجموع، در دولت ترامپ چشم انداز گفت و گو با جمهوری اسلامی در رابطه با بازداشت شدگان، مسائل دیپلماتیک یا هر موضوع دیگری به شدت دور و غیرممکن به نظر می رسد و مخاطره افزایش تنش ها به شدت افزایش یافته است.

منبع: نیویورکر / مترجم: طلا تسلیمی