مواد غذایی و دارو در گیر و دار تحریم های آمریکا

نویسندگان: جولیان بورگر و سعید کمالی دهقان

دیپلماسی ایرانی: گفته دیپلمات های آشنا با روند مذاکرات اعلام کردند که کشورهای اروپایی هنوز موفق نشده اند دولت ترامپ را به ارائه تضمین درباره واردات مواد اولیه و دارو به ایران پس از اجرایی شدن دور دوم تحریم ها در تاریخ (5 نوامبر) متقاعد کنند. این تحریم ها که بر صنعت نفت، حمل و نقل و بانکداری ایران اعمال می شود بیش از 700 بانک جدید، شرکت، فرد و نهاد را هدف قرار خواهد داد. اینها همان تحریم هایی هستند که پس از حاصل شدن برجام در برابر موافقت ایران با اعمال محدودیت بر برنامه هسته ای، لغو شدند.

به صورت رسمی تحریم ها اقلام بشردوستانه را هدف نمی گیرند اما در گذشته، بانک های و شرکت های خارجی در نگرانی از مخاطرات تحریم های ثانویه از هرگونه مبادله ای برا ایران خودداری کردند که این مساله به کمبود شدید داروهای حیاتی و اقلام غذایی در سال های منتهی به 2015 انجامید.

احمد قویده از جامعه هموفیلی ایران در تماس تلفنی با گاردین از تهران گفت: «هیچ شکی نیست که زندگی هزاران بیمار در معرض خطر قرار می گیرد. هر گونه تاخیری در عرضه دارو، به ویژه در بخشی که من در آن کار می کنم، پیامدهای فاجعه باری خواهد داشت. نگرانی من امروز نیست؛ شش ماه آینده است که ذخیره های ما به پایان می رسد. آنها ادعا می کنند که واردات دارو از تحریم ها مستثنی است، اما در عمل به دلیل محدودیت های بانکی ما به دارو یا مواد اولیه برای ساخت آنها در داخل دسترسی نداریم.»

سفرای بریتانیا، فرانسه و آلمان (سه کشور امضا کننده توافق هسته ای ایران در سال 2015) در ایالات متحده در تلاش برای ترغیب دولت ترامپ به تهیه یک «فهرست سفید»، در ماه سپتامبر با مقامات وزارت های خزانه داری و امور خارجه آمریکا دیدار کردند. تهیه چنین فهرستی می توانست به معنای ایجاد یک دستورالعمل واضح برای بانک ها و شرکت های اروپایی برای انجام مبادلات قانونی با ایران بدون نگرانی از مجازات از سوی ایالات متحده باشد.

ژرار آرو، سفیر فرانسه در واشنگتن هفته گذشته در اندیشکده هادسون گفت: «انتظار داریم که دوستان آمریکایی ما در خصوص برخی اقلام بشردوستانه اقدام کنند. به طور قطع اقلام بشردوستانه هدف تحریم قرار نگرفته اند. اما حقیقت این است که بانک ها به اندازه ای از تحریم ها وحشت دارند که نمی خواهند هیچ ارتباطی با ایران داشته باشند. این بدان معنی است که اگر اقدامی انجام ندهیم یا اشاره ای مثبت از آمریکا نگیریم، ایران ظرف چند ماه با خطر جدی کمبود دارو مواجه خواهد شد.» آرو در ادامه اظهارات خود به این مساله اشاره کرد که تنها مستثنی کردن اقلام بشردوستانه از فهرست تحریم ها کافی نیست: «واقعا باید مثبت تر باشید و بگویی که مبادلات در این زمینه چطور باید انجام شوند. اگر نگویید چطور بانک ها به کل از این کار امنتاع می کنند. از این رو، ما دنبال یک پاسخ فنی هستیم. درباره اقلام بشردوستانه ما هنوز هیچ پاسخی از دولت آمریکا دریافت نکرده ایم. کل ایده تهیه یک فهرست سفید به این مساله وابسته است که از سوی دولت آمریکا ارائه شود.»

اظهارات روز جمعه برایان هوک، نماینده ویژه وزارت امور خارجه آمریکا در امور ایران که در ماه سپتامبر با وزرای اروپایی دیدار داشت، حاکی از آن بود که مجوز ویژه برای اقلام بشردوستانه منتفی است و دولت آمریکا به مستثنی کردن آنها از تحریم ها اکتفا کرده است. هوک در جمع خبرنگاران گفت: «مسئولیت شناسایی و تشخیص کانال های ایمن با ایالات متحده نیست. ما با موافقت کردن با تحویل اقلام بشردوستانه به ایران، سهم خود را انجام دادیم. مسئولیت ما همین است. نقش ما همین قدر است. مسئولیت ممکن ساختن مبادلات در این زمینه با ایران است. اگر بانک ها به نظام بانکی ایران اعتماد ندارند، این مشکل ایران است و مشکل ما نیست.»

سه کشور اروپایی امضاکننده توافقنامه هسته ای با ایران موسوم به برجام به شدت با تصمیم دولت ترامپ به خروج از آن اعتراض کرده اند و به دنبال راه هایی هستند که شرکت های اروپایی بتوانند به تجارت با ایران را ادامه دهند. از جمله اقدامات آنها در این زمینه تصمیم به ایجاد یک «ابزار با هدف خاص» بوده است که کانالی برای تجارت به یورو را فراهم می آورد.

دیپلمات های اروپایی معتقدند در داخل کاخ سفید بر سر مسائل انسان‌ دوستانه مناقشاتی وجود دارد و برخی از مقامات وزارت امور خارجه آمریکا هشدار داده اند که اگر ایالات متحده از ارائه تضمین های بیشتر درباره واردات دارو و اقلام ضروری به ایران خودداری کند، در خطر مسئول دانسته شدن برای مرگ افراد غیرنظامی در ایران مواجه خواهد بود.

منبع: گاردین / مترجم: طلا تسلیمی