ترامپ از همان ابتدا به دنبال بازگرداندن تحریم های شورای امنیت بود

تهیه شده توسط گروه بین المللی بحران

دیپلماسی ایرانی: رویکرد ایالات متحده در قبال منقضی شدن محدودیت های تسلیحات متعارف شورای امنیت علیه ایران بر دو سناریو متمرکز بوده است: تمدید محدودیت ها از طریق یک قطعنامه جدید شورای امنیت یا در صورت عدم موفقیت در این امر، ادعای حق خود به عنوان یک شریک قطعنامه 2231 برای بازگرداندن سریع تحریم های پیش از برجام علیه ایران که اساسا همان تاثیر را دارد و در عین حال، به اعمال یک سری تحریم های دیگری که شورا بین سال های 2006 و 2010 اعمال کرده نیز منجر می شود. هر دو سناریو در تئوری می توانستند ضربه مهلکی به برجام وارد کنند؛ گزینه اول از نظر ایران نقض آشکار توافق و تغییر غیرقابل قبولی در شرایط آن به شمار می رود و دومی، عملا به معنای نابودی توافق است. با نزدیک شدن پایان دوره اول ریاست جمهوری ترامپ و با افزایش عدم اطمینان به اینکه برای دور دوم رای خواهد آورد یا خیر، دولت او احساس فوریت بیشتری برای حصول این منظوری که اهداف پنهان آن عیان تر شده اند، احساس می کند.

مقامات ایالات متحده به سرپرستی مایکل پومپئو، وزیر امور خارجه، و برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه در امور ایران که در حال ترک این سمت است، از چند ماه پیش درباره نگرانی از انقضای محدودیت های تسلیحاتی سخن گفتند. پومپئو این مساله را اوایل سال 2018 در شورای امنیت سازمان ملل مطرح کرد. ایالات متحده ادعا می کند که ایران وارد یک چرخه خرید اسلحه خواهد شد و همچنین، یک سری معاملات غیرقابل کنترل اسلحه در منطقه خواهد داشت و بدین ترتیب، مناقشات از ونزوئلا گرفته تا سوریه و افغانستان را تشدید خواهد کرد. مقامات آمریکایی مدعی هستند که اقدامات ایران در خاورمیانه نیاز به تمدید تحریم تسلیحات متعارف (محدودیت در امکان خرید و فروش اسلحه) را ایجاد کرده است. آنها حملات به تانکرهای نفتی در خلیج فارس و حمله به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان در سال گذشته را دلیلی برای این مساله می خوانند. (ایران هر گونه دست داشتن در این اتفاقات را رد کرده است.)

ایالات متحده ادعا می کند که لغو تحریم های تسلیحاتی به رغم رفتارهای منطقه ای ایران به معنای باز گذاشتن دست این کشور در رساندن سلاح به متحدانش در عراق، لبنان، سوریه و یمن خواهد بود. مقامات آمریکایی به گروه بحران گفتند: «فراهم آوردن امکان خرید و فروش اسلحه برای ایران یک مشکل بزرگ است. اما این فقط مشکل ما نیست... این یک تغییر عمده در پویایی امنیت منطقه ای خواهد بود.» آنها همچنین اینطور استدلال می کنند که در نبود چنین محدودیت هایی تهران زرادخانه خود را از طریق خرید هواپیماهای جنگنده از جمله از چین و روسیه گسترش خواهد داد. اسرائیل و عربستان سعودی، دو متحد مهم منطقه ای ایالات متحده، و همچنین شورای همکاری خلیج فارس از تمدید تحریم های تسلیحاتی علیه ایران حمایت کردند.

اما تمدید تحریم های تسلیحاتی علیه ایران باید به عنوان بخشی از استراتژی گسترده تر ایالات متحده در رابطه با نفی هرگونه سود بردن ایران از برجام و در حقیقت، بی اثر کردن توافق، در نظر گرفت. هدف این بوده که دولت ایران تضعیف شود و تحت فشار قرار بگیرد تا به حصول یک توافق جدیدتر و دقیق تر رضایت دهد. مقامات آمریکایی به وضوح اعلام کرده بودند که در صورت لزوم، برای تمدید تحریم های تسلیحاتی علیه ایران از مقاد قطعنامه 2231 برای بازگرداندن همه تحریم های پیشین سازمان ملل متحد علیه ایران استفاده خواهند کرد. در واقع، ساز و کار بازگشت تحریم ها برای ایالات متحده یک راه حل نه چندان مناسب برای شکست در تصویب قطعنامه مورد نظر خود است، اما تغییری در هدف اولیه آن ایجاد نمی کند: حتی اگر اعمال مجدد تحریم های گذشته به نابودی توافق منجر نشوند، یک دولت آتی ایالات متحده می تواند روند را معکوس کند، بی شک بازگشت آمریکا به برجام را دشوارتر خواهند کرد.  ایالات متحده به جای تلاش برای دستیابی به مصالحه ای (دشوار) در رابطه با محدودیت های تسلیحاتی، با آگاهی از وتوی روسیه و چین، بر تمدید آن برای مدت زمانی نامعلوم اصرار داشت. همانطور که یک دیپلمات اروپایی به گروه بحران گفت، این مساله هدف اصلی آمریکا را به خوبی نمایان می ساخت.

به نظر می رسد دیپلمات اروپایی درست گفته است. در ماه ژوئن آمریکا موفق نشد حمایت دیگر اعضای شورای امنیت از پیش نویس قطعنامه تسهیل شده تمدید تحریم های تسلیحاتی را به دست آورد و در ماه اوت، یک نسخه ساده و کوتاه تر از آن را با حذف برخی عناصر مهم در انتقاد از فعالیت های منطقه ای ایران، به اعضای شورای امنیت ارائه کرد. اما در این متن جدید هم خواسته اصلی ایالات متحده مبنی بر تمدید نامحدود محدودیت های خرید و فروش تسلیحات برای ایران، وجود داشت و این، شرطی بود که برای سایر امضا کنندگان برجام قابل قبول نبود و همین مساله قطعنامه پیشنهادی آمریکا را محکوم به فنا کرد. یکی از دیپلمات های شورای امنیت اینطور توضیح داد که هدف از کل این رویکرد فراهم آوردن این امکان برای ایالات متحده بوده که استدلال کند از آنجایی که همه مسیرها به تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران مسدود شده، چاره ای جز ساز و کار بازگشت تحریم های پیشین سازمان ملل ندارد. اگر اینطور بوده، دولت ترامپ به خواسته خود رسیده است: قطعنامه 14 اوت به رغم تلاش های ایالات متحده شکست خورد و فقط جمهوری دومنیکن با رای مثبت خود از ایالات متحده حمایت کرد. همانطور که پیش بینی می شد، رئیس جمهوری ترامپ 15 اوت به وضوح اعلام کرد که ایالات متحده در صدد بازگرداندن تحریم های پیشین علیه ایران بر خواهد آمد. (این مطلب ادامه دارد.)

منبع: گروه بین المللی بحران / مترجم: طلا تسلیمی