اوکراین، کشوری که قربانی محاسبات اشتباه غربی ها شد

دیپلماسی ایرانی: شاید زمانی که اروپایی ها و امریکایی ها به سرنگونی دولت متمایل به روسیه به رهبری ویکتور یانوکوویچ که کاملا از راه های قانونی و از طریق انتخابات سراسری به قدرت رسیده بود، مبادرت ورزیدند فکر نمی کردند یکی از بزرگترین کشورهای شرق اروپا به چنین روزی دچار شود که بتوان الآن آن را به نوعی از هم فروپاشیده قلمداد کرد. صحیح است که دولتی مرکزی در کی یف بر سر کار است، اما این دولت هیچ کنترلی بر استان ها و مرزهای شرقی کشور ندارد و ارتش این کشور وارد جنگی فرسایشی با جدایی طلبان شرق اوکراین شده است. اگرچه توافق مینسک توانسته تا حد زیادی از شدت درگیری ها بکاهد اما همچنان جسته و گریخته نبردهایی میان دو طرف جریان دارد.

اروپایی ها که به گفته روس ها با کمک نئونازی ها و گروه های فاشیست و نژادپرست علیه دولت مرکزی در کی یف قیام کردند، هیچ گاه گمان نمی کردند که روسیه آن قدر به خود جرات بدهد که عملا به شرق اوکراین حمله کند و شبه جزیره کریمه را از اوکراین جدا و ضمیمه خاک خود کند. آنها حتی پیش بینی حمایت روسیه از جدایی طلبان شرق اوکراین را نیز نمی کردند. در حالی که جمعیت اقلیت روس در این مناطق بسیار بالاست و پیش بینی این که این مساله به سود روسیه تمام شود چندان سخت نیست.

جالب آن که اروپایی ها هیچ پاسخی به انتقادهای روس ها که می گفتند اگر نئونازی ها بد هستند پس چرا در اوکراین از آنها علیه دولت مرکزی حمایت می کنید، نمی دادند. در حالی که علنا مقام های اروپایی به ویژه مقامات سازمان امنیت آلمان و فرانسه و انگلیس و امریکا با رهبران مخالفان دولت یانوکوویچ دیدار می کردند و به آنها نقشه راه برای سرنگونی دولت یانوکوویچ می دادند.

در حال حاضر تنها اقدامی که اروپایی ها و امریکایی ها در قبال اقدامات روسیه کرده اند اعمال تحریم هایی است که تا کنون هیچ کدام از این تحریم ها باعث نشده آنها حتی به یکی از اهدافشان در پرونده اوکراین برسند. تحریم هایی که آلمان از اعمال آنها ناراضی است و صحبت از لغو آن می کند و دولت جدید فرانسه نیز می گوید تمایلی ندارد به آنها پایبند باشد.

حالا با گذشت بیش از چهار سال از بحران اوکراین بسیاری از رهبران ضدروسی اوکراین که علیه دولت متمایل به روسیه با تحریک غربی ها به خصوص اروپایی ها وارد عمل شدند، به نوعی از کرده خود پشیمانند اگرچه حاضر نیستند آن را به زبان آورند، اما به روشنی می بینند که از سرزمین پهناور اوکراین چیزی جز تکه پاره هایی که فقط باید روی نقشه دنبال قطعات آن گشت باقی نمانده است.

در حال حاضر نه تنها هیچ پیشرفتی در اوکراین به دست نیامده بلکه این کشور بیش از هر زمانی در معرض فروپاشی است. نزدیک به یک ماه پیش دونتسک از اوکراین اعلام استقلال کرد. در ابتدای بحران نیز لوهانسک از کی یف اعلام استقلال کرده بود. اگر چه هیچ کدام از این اعلام استقلال ها مورد حمایت هیچ کدام از کشورهای جهان حتی روس ها قرار نگرفته و به طور رسمی این اقدامات حمایت نشده اما روشن است چنین رفتارهایی می تواند چه آسیب ها و هزینه های جدی به دنبال داشته باشد.

اکنون وضعیت اوکراین را بیش از هر زمانی می توان به مرده در حال احتضاری تشبیه کرد که منتظر است قدرت های خارجی برایش تصمیم بگیرند چگونه ادامه حیات دهد. تازه اگر نگوییم اصلا می تواند ادامه حیات دهد یا خیر. مرده ای که زنده و سر پا بود اما اروپایی ها و امریکایی ها با محاسبات سراسر اشتباهشان در حالی که فقط به این فکر می کردند که روسیه را ناکام بگذارند و از صحنه بین المللی عقب برانند، آن را به این روز انداختند. به عبارت دیگر اوکراین قربانی سیاست بازی های امریکا و اروپا علیه روسیه شد. کشوری که شواهد بسیاری حکایت از نفوذ تروریسم چه از نوع داعشی آن چه از انواع دیگرش به خاکش نیز دارد.

حالا دولت دونالد ترامپ ادعا دارد تدابیر تازه سیاسی و نظامی و امنیتی برای این بحران تعریف کرده است و می گوید می خواهد در این پرونده تحرکاتی تازه انجام دهد، اما طرف روسی نیز بی کار ننشسته و استراتژی سخت تر و قاطع تری را در دستور کار خود قرار داده است. این اقدامات دو جانبه که احتمالا با تشدید رویارویی های نظامی همراه خواهد شد تنش را در اوکراین باز هم تشدید خواهد کرد. به گزارش یو اس ای تودی، دیپلمات های اوکراینی و امریکایی می گویند که روس ها فقط در سال جاری میلادی 4 هزار مایل (هر مایل 1.6 کیلومتر) ریل راه آهن برای انتقال ادوات نظامی از جمله تانک به مرزهای شرقی اوکراین ساخته اند. امریکایی ها نیز سلاح های سنگین در اختیار ارتش و دولت اوکراین قرار داده اند.  

منابع غربی می گفتند که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در بحبوحه بحران اوکراین به رئیس مجلس این کشور در گفت وگویی تلفنی گفته بود که نمی خواهد دیگر کشوری به اسم اوکراین روی نقشه وجود داشته باشد. آیا تشدید بحرانی که با صف بندی های جدید نظامی می تواند وارد مرحله تازه ای شود، اوکراین را به سمت فروپاشی آن طور که پوتین می خواهد، سوق خواهد داد؟