ترامپ از خطرات مواجه با ایران آگاه است؟

دیپلماسی ایرانی: رئیس جمهور ترامپ با قراردادن ایران در لیست خطر به بهانه رفتار پرخاشگرانه ، کشوری را هدف قرار داده که دشمن بسیاری از  متحدان ایالات متحده محسوب می شود. اما او این رویارویی را بدون آماده کردن بسیاری از برنامه ریزی های استراتژیک و با ادامه الگویی اتفاقی در دو هفته اول شروع کارش در دفتر ریاست جمهوری، آغاز کرده است.

ایران دشمن مناسبی برای ترامپ است. اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس در دشمنی با ایران با ایالات متحده همدلی می کنند و تندروهای داخل ایران بهانه لازم را در اختیار دولت ترامپ قرار می دهند تا نقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل به بحث گذاشته شود. این چالش برای ترامپ در زمانی ایجاد شده است که روسیه، بزرگترین متحد ایران، در جستجوی روابطی بهتر با دولت جدید است.

این می تواند اهرم فشار مفیدی در روزهای فعلی باشد. برخی از آمریکایی ها و مقامات رسمی اسرائیلی و عرب امیدوارند که روسیه به بهای روابط حسنه با ایالات متحده، ایجاد محدودیت در رفتار ایران را بپذیرد. هرچند برخی از مقامات ارشد اطلاعاتی در این مورد تردید دارند.

مواجهه با ایران خطرات قابل توجهی به همراه دارد. فرماندهی مرکزی ایالات متحده هزاران سربار در عراق و خلیج فارس دارد که می توانند نسبت به اقدامات تلافی جویانه ایران آسیب پذیر باشند. کاخ سفید اگرچه با مشاور امنیت ملی، مایکل فلین هماهنگ نکرده بود، اما روز چهارشنه در بیانیه غیررسمی اما تهدید آمیز «توجه به رفتار بی ثبات کننده» ایران را اعلام کرد.

ترامپ در توییتر خود که انعکاس نظرات فلین درباره ایران بود، اعلام کرد که ایران باید قدردان توافق هسته ای سال 2015 با باراک اوباما باشد، معامله ای که ترامپ آن را «معامله وحشتناک» خوانده بود. ترامپ هنوز اقدامات تند خود را در قبال این معامله آغاز نکرده است. دولت به نظر تحریم های جدید را در دستور کار دارد اما از زمان رسیدن به دفتر ریاست جمهوری، ترامپ حرکتی در جهت لغو معامله انجام نداده است.

مقامات ایران سخنان تلافی جویانه خود را آغاز کرده اند. سخنگوی وزارت امور خارجه هشدار فلین را «بی اساس، تحریک آمیز و تکراری» خوانده است. اما ایرانی ها نیز موافق هستند که توافقنامه هسته ای در معرض خطر است. هدف ترامپ برای مهار رفتار پرخاشگرانه ایران، با پشتیبانی گسترده در منطقه، حتی بین کشورهای حامی توافق هسته ای، همراه است. کشورهای عربی استدلال می کنند که ایران سرتاسر خاورمیانه را بی ثبات کرده و در حال حاضر از نیروهای نیابتی خود برای کنترل بغداد، دمشق، بیروت و صنعا در یمن استفاده می کند. یکی از مقامات ارشد نظامی آمریکا گفت: «فکر نمی کنم ما خیلی به دنبال مبارزه به عنوان پاسخی به تحریکات مرگبار باشیم.»

اما وزارت امور خارجه آمریکا هشدار می دهد که تلاش برای مهار ایران باید با برنامه ریزی و در موقع لزوم اجرا شود. ایران با وجود انزوای سیاسی دشمنی سرسخت است. هر گونه برخوردی با ایران با توجه به موقعیت این کشور در سوریه و عراق می تواند توانایی ترامپ برای خنثی کردن تهدید داعش را تحت الشعاع قرار دهد. یک مقام سیاست خارجی سابق جمهوری خواه می گوید: «دولت می خواهد که پیامی ارسال کند اما آنها هیچ ایده ای ندارند که این پیام چه باید باشد.»

در حالی که تنها دو هفته از حضور دولت جدید می گذرد، دولت زمان کافی برای پر کردن برخی پست های کلیدی امنیت ملی را در اختیار نداشته است چه برسد به این که بخواهد برنامه ریزی استراتژیک انجام دهد. نگاهی به سوریه نشان می دهد که مقامات دولت استراتژی اوباما را دوست ندارند اما آنها هیچ جایگزینی ندارند.

تیم ترامپ به دنبال همکاری با روسیه است و حتی برقراری تماس با رژیم اسد را نیز در نظر گرفته است. برخی از مقامات رسمی مخالف اسد در سوریه، به ایالات متحده در همکاری با روسیه، هشدار داده اند. یکی از رهبران مخالفان هفته گذشته به من گفت که این امید وجود دارد که مسکو عملیات نظامیان در سوریه را محدود کند. اما ایران نقاط قوت بسیاری در دست دارد. قوی ترین اهرم ایران در عراق است. با پیروزی بر داعش در موصل، احتمالا تا شش ماه آینده ایران می تواند هزاران شبه نظامی شیعه را در سراسر عراق بسیج کند.

احمد الجربا، رهبر گروهی از مخالفان که نیروهای نخبگان سوریه نام دارند، روز پنج شنبه پیچیدگی های جنگ سوریه را توصیف کرد. او در مصاحبه ای گفت که به زحمت سه هزار نفر نیروی سنی عرب آموزش دیده توسط نیروهای عملیات ویژه ایالات متحده در دخل سوریه در کنار مبارزان کُرد سوریه، درحال آماده سازی برای حمله آینده در رقه هستند. او افزود که گروهش «روابط خوب و متعادلی» با روسیه دارد حتی اگر با مخالفت اسد و ایران روبه رو شود. این تاری در هم تنیده است.

تعدیل تهدید ایران در خاورمیانه از زمان انقلاب اسلامی سال 1979 در ایران، هدف آمریکا بوده است. اعراب و اسرائیلی ها به شکلی یکسان به تشویق ترامپ برای این هدف می پردازند. اما ایران با سرسختی در سیاست خارجی به چالشی برای ترامپ تبدیل شده و ترامپ باید مراقب گام هایی باشد که برمی دارد.

منبع: واشنگتن پست/ مترجم: روزبه آرش