آیا روسیه، ایران را بی نیاز از غرب کرد ؟

دیپلماسی ایرانی: ایران در آستانه ی مذاکرات هسته ای در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، روز سه شنبه سیگنالی فرستاد که نشان دهنده ی آن است که به دنبال فروپاشی تحریم های غرب در مورد برنامه هسته ای است. مقامات ایرانی می گویند در حال مذاکره با روسیه درباره همکاری اقتصادی در حوزه انرژی هستند تا بتوانند تحریم ها را دور بزنند. آفریقای جنوبی که یکی از خریداران سابق نفت ایران بود، به دلیل فشارهای غرب وارداتش را متوقف کرد. اخیراً این کشور اعلام کرده است که بعد از مذاکره با مقامات ایرانی امیدوار است تا وارداتش را در سه ماه آینده از سر گیرد.

روز دوشنبه عباس عراقچی معاون وزیر خارجه و عضو تیم مذاکره کننده هسته ای گفت که کشورش دیگر تحریم های جدید اقتصادی ایالات متحده را تحمل نمی کند. این درحالی است که دولت آمریکا ماه گذشته اسامی 25 شرکت و فرد را به لیست تحریم ها اضافه کرد. فضا در مقایسه با سپتامبر گذشته که اولین سفر رئیس جمهور روحانی به سازمان ملل صورت گرفت، کاملاً تغییر کرده است. در آن زمان روحانی به دوره ای جدید و چشم اندازی برای یک معامله هسته ای خوشبین بود و با باراک اوباما گفتگوی تلفنی داشت.

بعد از آن در ماه نوامبر، توافق موقت به دست آمد و برخی از تحریم های ایران در ازای توقف بسیاری از فعالیت های هسته ای کاهش یافت. مذاکره کنندگان مهلت مذاکرات را تا ماه نوامبر تمدید کردند اما نشانه ی کمی از پیشرفت اساسی در مذاکرات دیده می شود. ایران و کشورهای گروه 5+1 قرار است در روز 8 سپتامبر چند روز قبل از برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل، مذاکراتشان را آغار کنند. مقامات ایران تاکنون بارها هشدار داده اند که تا زمانی که تحریم ها برداشته نشده است، خبری از توافق هسته ای نیست.

شاید ایرانی ها قصد دارند از مذاکرات به عنوان ابزاری برای فشار به دولت اوباما استفاده کنند، دولتی که رسیدن به توافق هسته ای برایش جزو اهداف سیاست خارجی است. اما بعضی از کارشناسان که روند مذاکرات را دنبال می کنند، می گویند رهبر ایران به شدت به ایالات متحده بی اعتماد است و حرف نهایی را درباره توافق می زند و معتقد است در صورت شکست دیپلماسی، ایران می تواند عواقب اقتصادی تحریم های جدید را از بین ببرد. برخی از تحلیل گران این گونه تحلیل کرده اند که محافظه کاران ایران که مخالف عادی شدن روابط با آمریکا هستند، ایشان را متقاعد کرده اند که افزایش روابط اقتصادی با روسیه –که خودش هم مورد تحریم غرب بر سر بحران اوکراین قرار دارد- اهرمی جدید برای ایران خواهد بود.

 ماه گذشته ایران و روسیه، تفاهم نامه ی همکاری ای را امضا کردند که براساس آن روسیه  نفت ایران را می خرد و در مقابل ایران تجهیزات انرژی، ماشین آلات و مواد غذایی به روسیه صادر می کند. مقامات آمریکایی درباره این توافق که تحریم ها را نقض می کند هشدار داده بودند. علی ماجدی معاون وزیر نفت در مصاحبه با یک رسانه دولتی خبر این توافق را اعلام کرد و گفت ایران و روسیه، همکاری هایشان در زمینه ی صنایع انرژی و پتروشیمی را گسترش خواهند داد.

کلیف کوپچان مدیر بخش خاورمیانه گروه اوراسیا در این باره می گوید «توافق با روسیه بهانه ای دست محافظه کاران داد تا آنها بتوانند بگویند اگر توافقی بر سر برنامه هسته ای به وجود نیاید، در عوض دارای یک شاهرگ اقتصادی در روسیه هستیم و به همین دلیل نیازی به توافق پر هزینه با غربی ها نداریم» کوپچان و گرگ پریدی نتیجه بررسی های خودشان درباره آینده مذاکرات و شانس رسیدن به توافق را ااین گونه ذکر کرده اند که شانس رسیدن به توافق جامع از 60 درصد به 40 درصد کاهش یافته است.

منبع: نیویورک تایمز/ ترجمه : حسین هوشمند

انتشار اولیه : چهارشنبه 19 شهریور 1393 / باز انتشار : سه شنبه 25 شهریور 1393