منطق مثلث استراتژیک آنکارا-مسکو- تهران

دیپلماسی ایرانی : محمد جود ظریف در سفر خود به آنکارا در جمعه گذشته پیشنهاد فراهم کردن نشستی مشترک میان رهبران ایران، روسیه و ترکیه برای گفتگو در مورد وضعیت سوریه را مطرح کرد. ظریف در این سفر با همتای ترک خود و هم چنین با رئیس جمهور و نخست وزیر ترکیه دیدار کرد.

ظریف در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با چاووش اوغلو سه کشور را بازیگران مهم منطقه خواند که باید وارد حوزه همکاری متقابل شوند.

در مقابل وزیر امور خارجه ترکیه هم اعلام کرد که کشورش به امنیت و ثبات ایران علاقمند است و دو کشور نگاه مشترکی نسبت به حفظ تمامیت ارضی سوریه دارند.

یک روز قبل از سفر ظریف به آنکارا، چاووش اوغلو اعلام کرد که ترکیه حملات هوایی خود علیه مواضع داعش را مجددا آغاز خواهد کرد و اعلام کرد که کشورش آماده است تا در مورد تلاشی همه جانبه برای شکست گروه های افراطی با روسیه به گفتگو بپردازد و با آنها اطلاعات خود را به اشتراک بگذارد.

روسیه هم از این اظهاران چاووش اوغلو استقبال کرده است.

به گفته آنتون ماراسوف، تحلیلگر روسی، در جامعه روسیه اظهارات وزیر امور خارجه ترکیه واکنش های دوگانه ای را به دنبال داشته است. تا همین اواخر همه رسانه های روسی تردیدی در متهم کردن اردوغان و دولت وی در حمایت از تروریست های داعش و جبهه النصره نداشتند. اما هم اکنون به یک باره ترکیه سخن از بستن مرزهای خود و عملیات مشترک برای مبارزه با تروریست ها را به میان آورده است.

این تحلیلگر روسی معتقد است که علی رغم غیر الزام آور بودن این اظهارات، احتمال همکاری تهران، مسکو و آنکارا بالا است و تحقق این امر نیازی به نزدیکی بیش از حد طرفین به یکدیگر ندارد.

وی معتقد است که کمک های آمریکا به کردهای سوریه می تواند یکی از دلایلی باشد که ترکیه را بر آن داشت تا از روسیه عذرخواهی کند.

سایر تحلیلگران روسی نیز کم و بیش همین دیدگاه را دارند و معتقدند که تلاش اردوغان برای نزدیک شدن به روسیه می تواند نشان دهنده شکل گیری یک همکاری استراتژیک ولو ضعیف بین ایران، روسیه و ترکیه باشد.

به گفته یوری ماواشو، کارشناس مسائل خاورمیانه و ترکیه باید به خاطر داشت که روسیه و ایران اولین کشورهایی بودند که پس از وقوع کودتا به موضع گیری قاطع در حمایت از دولت قانونی ترکیه پرداختند. به عقیده این کارشناس مسائل ترکیه، همه این همدردی ها بدون تردید با انتظار تغییر رفتار ترکیه در مورد سوریه صورت گرفته است. اگر چه این روند به طور طبیعی زمان بر است، زیرا آن چه از آن صحبت می کنیم فقط یک تغییر جزئی نیست، بلکه صحبت از یک تحول بنیادین در سیاست منطقه ای است.

یکی دیگر از نکاتی که کارشناسان به آن توجه دارند، ترتب دیدارهای صورت گرفته میان مقامات سه کشور است.

تحلیلگران معتقدند که قدرت های منطقه ای، ترکیه و ایران با معضلات و مشکلات مشترکی رو به رو هستند. یکی از این معضلات، کردها هستند. به همین دلیل منطقی به نظر می رسد که ایران و روسیه و ترکیه به دنبال ایجاد قواعد جدیدی برای بازی منطقه ای باشند تا بتوانند وضعیت جدیدی بدون مداخله خارجی به وجود آورند.

با این حال ماواشو معتقد است که در آینده نزدیک جزئیاتی در مورد هماهنگی ها و توافقات صورت گرفته ارائه نمی شود زیرا جوامع داخلی این سه کشور و به طور ویژه جامعه ترکیه ابتدا باید به آمادگی لازم برای علنی کردن این تحول برسند.

منبع: اسپاتنیک نیوز / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25