ریاض: دوحه کاسه صبر ما را لبریز کرد

دیپلماسی ایرانی: روابط میان دو عضو شورای همکاری خلیج فارس یعنی عربستان سعودی و قطر همچنان متشنج است، با وجود این که کشورهای کویت و عمان تلاش کرده اند که روابط دو کشور را بهبود بخشند اما اختلاف ها میان آنها همچنان بالا است به گونه ای که نه تنها در منطقه خلیج فارس بلکه در سراسر جهان عرب رو در روی هم ایستاده اند. برخی کارشناسان و تحلیلگران امریکایی که از نزدیک روابط قطر و عربستان را زیر نظر دارند و از نزدیک با رهبران هر دو کشور ارتباط دارند بر این اعتقادند که از مذاکرات شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر که به طور ناگهانی در 22 جولای گذشته به عربستان سفر کرد و با عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه این کشور دیدار کرد و درباره موضوعات مختلف از جمله روابط دو جانبه به ویژه اختلاف های معروف دو طرف بحث و تبادل نظر کرد، چیزی به بیرون درز نکرده است و هر آن چه در این باره گفته می شود صرفا صحبت های معمولی دیپلماتیک است و تخمین و حدس و گمان است. و الا کسی دقیقا نمی داند در این مذاکرات چه گذشت.

آنها همچنین می گویند که عربستان سعودی دو هفته قبل از این دیدار پیامی را به شیخ تمیم فرستاده بود که در آن گفته بود که کاسه صبرش از سیاست های "متهوارنه" قطر لبریز شده است. در این موقع بود که عمان دخالت کرد و از تخریب کامل روابط دو کشور جلوگیری کرد، مساله ای که سبب شد تا اقدام شورای همکاری خلیج فارس برای تعلیق عضویت قطر به تعویق بیفتد. پس از آن بود که امیر جوان سفرهای منطقه ای خود را آغاز کرد تا به این ترتیب بر انزوای کشورش در منطقه خلیج فارس غلبه کند.

از سوی دیگر گفته می شود که پادشاه عربستان پیشنهاد امیر قطر برای ورود "شورای همکاری" به پرونده غزه و افزایش تلاش ها برای اعلام آتش بس در این منطقه را رد کرد برای این که می گوید نمی خواهد مردم را در این منطقه تحت فشار بگذارد. پادشاه عربستان همچنین بهانه آورده که پیشنهاد مصر برای تحقق این هدف کافی است و مصر بیش از هر کشور دیگر عربی شایستگی لازم برای نقش آفرینی در این پرونده را دارد.

در عین حال می گویند که شیخ تمیم در دیدار با ملک عبدالله اطلاعاتی که به پادشاه عربستان داده اند که در آنها از اشخاص یا طرف هایی که باعث بحران در روابط دو کشور شده اند، نام برده شده است را رد کرد و از مسئولان عربستانی خواست قبل از این که درباره اطلاعاتی که به آنها می رسد تصمیمی بگیرند صحت و سقم آنها را جویا شوند و از تهیه کنندگان آن اطلاعات بخواهند که دلایل و مدارک خود را درباره آن اطلاعات ارائه دهند.

دیگر این که گفتند امیر کویت، شیخ صباح الاحمد الصباح، نشستی را در ماه نوامبر ترتیب داد که در آن پادشاه عربستان و امیر قطر حضور داشتند، در آن نشست ملک عبدالله پیشنهاد می دهد که توافقی سه جانبه امضا شود که در آن قطر تضمین دهد که به آن چه از آن خواسته می شود، عمل می کند تا بعد از آن سفرای عربستان و بحرین و امارات عربی متحده به دوحه بازگردند. تمیم این پیشنهاد را پذیرفت و آن را امضا کرد اما عربستان بر این اعتقاد است که وی به تعهداتی که امضا کرده است، عمل نمی کند.

این در حالی است که گفته می شود مسئولان عربستانی بر این اعتقادند که امیر سابق و وزیر امور خارجه سابق قطر به طور جداگانه دیپلماسی ای را دنبال می کنند که کاملا با تعهدات شیخ تمیم تناقض دارد. گفته می شود که در نشست اخیر وزیر امور خارجه عربستان با امیر قطر وی اطلاعاتی را در این زمینه در اختیار امیر قطر قرار داده اما تمیم گفته است که به صراحت بگوید که اسناد این اطلاعات چیست. وقتی که وزیر امور خارجه عربستان خواسته است تا منابع این اطلاعات را به اطلاع او برساند وی به شدت اصرار کرده که نمی خواهد بداند این منابع چه کسانی هستند. عربستانی ها به این باور رسیده اند که مسئولیت ها میان رهبران ارشد سابق و فعلی قطر تقسیم شده است و هر کسی در این کشور مسئولیتی مشخص را بر عهده دارد.

اما سوالی که در این جا مطرح می شود این است که اگر قطر به سیاست های فعلی خود همچنان ادامه دهد و تجدید نظری در آنها نکند، عربستان چه خواهد کرد؟

کارشناسان و پژوهشگران امریکایی می گویند بر اساس اسناد ما در صورتی که قطر بخواهد به همین وضعیت ادامه دهد و قبول نکند که به تعهداتش عمل کند برخورد کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در راس آنها عربستان علیه آن افزایش خواهد یافت. یکی از این برخوردها می تواند ممنوعیت استفاده از حریم هوایی عربستان توسط قطر باشد. همچنین احتمالا مجازات های دیگری را متحمل قطر خواهند کرد. عربستان سعودی اکنون به این باور رسیده که نقش منطقه ای اش در وضعیت فعلی در مرحله بسیار سختی قرار گرفته است که به موجب آن باید از همه مواضع منطقه ای اش با قدرت دفاع کند، و همچنین قانع شده است که باید به قطر بفهماند اگر تصمیم به رویارویی با عربستان دارد نه توانایی آن را دارد و نه به هیچ وجه به مصلحت آن است که با آن بجنگد.

منبع: النهار/ دیپلماسی ایرانی/11