سرنوشت مصر در انتظار سوریه

دیپلماسی ایرانی: آنچه مرگ سرهنگ قذافی را رقم زد قبول داوطلبانه توقف پروژه تحقیقات هسته ائی و باز کردن درب تاسیات هسته ائی اش روی غرب و در حقیقت خلع سلاح خویش به دست خود و امضاء سند مرگش بود. طبعا" سوریه این تابلوی واضح مینیاتوری را در جلوی چشم خویش دارد. هنوز من نمیدانم چرا روسها در قضیه لیبی اینچنین برخورد کردند که غرب بتواند با مصوبه ائی بسیار ضعیف و حرف و حدیث دار شورای امنیت اینگونه طومار قذافی را در هم بپیچند اما این را میدانم که روسها از آن واقعه با هر ماهیتی چه مشغولیت داخلی و یا هر تئوری توطئه ائی دیگر تجربه فراوانی اندوخته اند که میدان را به طرف امریکائی واگذار نکنند. ولی تحقق این امر نیاز به تعامل بیشتری با روسها دارد که امیدوام مسئولین وزارت امور خارجه به آن توجه داشته باشند و تحلیلگران سیاسی انتظار دارند یک حرکت و تعامل راهبردی با روسیه در سفر رئیس جمهور به بیشکک قرقیزستان در این زمینه شکل گرفته باشد تا دچار خوانش متفاوت در نقش آمریکا در سوریه و مخصوصا رفع تهدید به حمله و تحت نظارت بین المللی قرار دادن تسلیحات شیمیائی سوریه نشویم.

تا اینجا با تحرکات سیاسی چند جانبه ایران، روسیه و سوریه شبح حمله آمریکا به سوریه از سر این کشور پر زد و رفت! اما راهبرد آمریکا در قبال سوریه تخریب زیر ساختهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی سوریه و از بین بردن توانائیهای دفاعی و تسلیحاتی این کشور ولی حفظ بافت ارتش برای بهره برداری آتی است تا به راهبرد اصلی خود در خاورمیانه یعنی تضمین امنیت رژیم صهیونیستی و از بین بردن حلقه های مقاومت برای تحقق این راهبرد برسد. تا قبل از سناریوی مبهم و گنگ کاربرد سلاح شیمیائی، سیاست کوتاه مدت آمریکا در قبال سوریه تضعیف قدرت دولت و حکومت سوریه و زمین گیر کردن لوازم، تاسیسات و ماشین آلات نظامی این کشور به نفع امنیت رژیم صهیونیستی و برای ایجاد موازنه با شورشیان این کشور بوده تا در دراز مدت بتواند همچون مصر گروه مورد دلخواه خود که ترجیحا" از ارتش سوریه که تضعیف نیز شده باشد را روی کار آورد.

اما استفاده از سلاح شیمیائی فارغ از عامل آن به صورت دو روی سکه عمل می کند که در حقیقت توان بازدارندگی آمریکا تهدید و به چالش کشیده شده است که راه را برای آمریکا باز می کند تا راهبرد مرحله ائی خود را پیاده کند. لذا در این چارچوب دیگر حمله آمریکا به این کشور فقط برای ایجاد موازنه دولت با شورشیان نیست بلکه نشان دادن ضرب شست به ایران و روسیه است که مخالف نقش و اهداف آمریکا در سوریه و راه حل نظامی در این کشور هستند. یعنی اگر قبلا" همه سر و صداها برای اجرای یک حمله محدود بود که شورشیان سوریه را در یک موضع برتر پشت میز مذاکره ژنو 2 بنشاند. اما حالا پیگیری راهبرد حفظ ارتش برای حاکم کردن بر مقدرات کشور و اجرای مدل مصر در تشویق حاکمیت نظامیان بود بی آنکه به محللی همچون مخالفین سوری نیازی باشد. زیرا آنقدر صحنه سوریه بهم ریخته است که خود آمریکائیها هم به شورشیان نمی توانند اعتماد کنند.

از طرف دیگر پیوستن رسمی دولت سوریه به معاهده منع استفاده از سلاح های شیمیایی خود حاوی پیامی مهم است برای ایستادن در مقابل زیاده خواهیهای آمریکا که احتمالا" از این به بعد به دنبال بهانه گیری و افزایش تهدیدات علیه سوریه است. برای فهم این پیام باید به مقدمه شکل گیری این اقدام دولت سوریه رجوع نمود. سوریه در پاسخ به درخواست روسیه با تحت نظارت بین المللی قرار دادن تسلیحات شیمیائی خود که سلاحی دفاعی و توان بازدارندگی راهبردی او در مقابل زراد خانه رژیم صهیونیستی است موافقت کرده است. این امر به مفهوم قرار دادن تولید و نگهداری تسلیحات شیمیائی سوریه تحت نظارت سازمان منع استفاده از سلاح های شیمیایی است و نه خلع سلاح شیمیائی. البته ممکن است آمریکا بدنبال راهبرد اصلی خود که لیبیزاسیون سوریه است و برای اینکه در مذاکرات دست بالا را داشته باشد خواهان از بین بردن سلاحهای شیمیائی سوریه باشد ولی دولت این کشور و حامیانش باید بداند که افتادن در چنین گردابی آینده خوبی در بر ندارد.

متاسفانه آمریکا حتی با مخالفت داخلی و خارجی و با استناد به شواهد ضعیف و بدون تحمل هیچگونه هزینه و بر پایه دنبال کردن نظریه بازدارندگی و استفاده از قدرت تبلیغاتی رسانه ائی عموما" صهیونیستی توانست امتیاز بزرگی از سوریه و حامیانش بگیرد که در آینده نیز با راهبرد روی میز بودن همه گزینه ها این روند امتیاز گیری تدریجی تا ساقط کردن حکومت رژیم سوریه جز با وقوع حادثه ائی مهم و تاثیر گذار ادامه خواهد داشت. لذا این پر کشیدن موقتی حمله به سوریه از جانب آمریکا نباید به معنای رفع شدن خطری که سوریه را تهدید می کند تلقی شود. آمریکا در صدد بهم زدن چهره ژئوپلیتیکی خاورمیانه به نفع رژیم صهیونیستی است و عوامل میدانی در بهم زدن این راهبرد آمریکا هستند.  

خلع سلاح شیمیایی، تعبیه راه و کاری برای عدم امکان به کارگیری آن در مواقع احساس خطر از سوی سوریه به ویژه در بهره گیری آن در نظام بازدارندگی و نهایتا" نابودی سلاحهای شیمیائی سوریه شاید مهم ترین هدف امریکایی ها در تضعیف حکومت سوریه باشند. ولی هم دولت سوریه و هم دول محور مقاومت در برابر سلطه گری و زیاده خواهیهای آمریکا باید نسبت به قدرت دفاعی و تداوم توان بازدارندگی سوریه در مقابل تهدیدات داخلی و خارجی حساس باشند. زیرا تمام این سناریو ها برای تاسیس حکومتی ضعیف و مهار شده در سوریه توسط آمریکا است. اگر چه طرحی چهار مرحله ای شامل پیوستن سوریه به کنوانسیون منع استفاده از سلاح های شیمیایی، بازرسی از انبارها و کارخانه های تولید سلاح های شیمیایی، اجازه دادن به بازرسان سازمان منع گسترش سلاح های شیمیایی برای تحقیق در مورد زرادخانه های موجود در سوریه و در پایان چگونگی نابودی سلاح های شیمیایی به مطبوعات راه یافته است ولی  کارشناسان و مسئولین سیاست خارجی باید مواظب بازیهای تبلیغاتی رسانه های غربی هم باشند./16

انتشار اولیه: دوشنبه 25 شهریور 1392/ باز انتشار: جمعه 29 شهریور 1392