اردوغان به آخر خط رسید؟

دیپلماسی ایرانی: اظهارات رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه در گفت وگو با شبکه خبری امریکایی ان بی سی باعث نارضایتی مشاورانش شد. اظهاراتی که باعث شد تا ابراهیم کالین، مشاور امور خارجی اش مجبور به رد آنها شود.

شاید بارزترین این اظهارات گفتن این عبارت بود که «اگر واشنگتن تصمیم به دخالت نظامی در سوریه بگیرد، ترکیه در خط مقدم خواهد بود.» کالین برای صحه گذاشتن بر اظهارات نخست وزیر به گفتن این موضوع اکتفا کرد که منظور نخست وزیر این بوده است که احتمال استفاده حکومت سوریه از سلاح شیمیایی وجود دارد.

اردوغان از واشنگتن خواست که برای اعمال منطقه پرواز ممنوع در منطقه شمال سوریه اقدام کند، این در حالی است که ترک ها از مواضع اخیر واشنگتن که از سیاست های ترکیه مبنی بر حمایت مسلحانه از مخالفان اسد ابراز ناخرسندی کرده اند و گفته اند که این حمایت ها شامل جبهه النصره و جریان های مشابه آن صرفا با هدف خلاصی از نظام حاکم بر دمشق صورت گرفته است، به هیچ وجه رضایت ندارند.   

اطلاعات رسیده از مقام های عالی رتبه رسمی و غیررسمی امریکایی نزدیک به باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا حاکی از آن است که پرزیدنت اوباما در جریان دیدارش با اردوغان در شانزدهم ماه جاری میلادی از او خواهد خواست تا مرزهای کشورش را به روی جریان های تندرو ببندد و مانع ورود عناصر جدید خارجی از طریق مرزهای کشورش با سوریه به این کشور شود.

در همین رابطه ناظران بر این اعتقادند که این یکی از شرایطی است که در دیدار جان کری، وزیر امور خارجه امریکا با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه طرف روسی از طرف امریکایی خواسته است. در این دیدار دو طرف توافق کردند تا همه تلاش های خود را به کار بگیرند تا در پایان ماه جاری میلادی نشستی ویژه برای حل بحران سوریه تشکیل شود.  

همه می دانند که رجب طیب اردوغان، نخست وزیر و احمد داوود اوغلو، وزیر امور خارجه هر دو از مخالفان سرسخت این نشست هستند چرا که در این صورت ثابت می شود که سیاست های آنها در سوریه همگی شکست خورده است.

این مساله را نیز همه می دانند که میزان دخالت مستقیم ترکیه در پرونده سوریه از ابتدای بحران این کشور تا کنون چقدر بوده است. و شاید موضعی که در این میان بیش از همه اهمیت دارد این است که ترکیه مرزهایش را در برابر هزاران نفر از خارجی ها برای ورود و جنگ در سوریه و ایستادن در کنار جریان های تندروی اسلامی گشوده است.  

در عین حال آنکارا کردها را نیز تحریک کرد تا از طریق عبدالله اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان که بر افکار عمومی کردستان سوری تاثیر می گذارد علیه اسد وارد عمل شوند و دست به شورش بزنند. حتی انتخاب عبدالباسط سیدا و بعد از او غسان هیتو که هر دو از کردهای مخالف سوری هستند در چارچوب پروژه ترکیه – قطر برای کشاندن کردها به درگیری نظامی جاری در سوریه است.

آنکارا همچنین تلاش کرد تا امریکا و ناتو و حتی اتحادیه عرب را راضی به دخالت نظامی مستقیم در سوریه با هدف ایجاد منطقه پرواز ممنوع در شمال سوریه کند یا این که به مخالفان اسد کمک تسلیحاتی شود و به آنها سلاح های پیشرفته بدهند تا بتوانند جریان های مسلح به کمک این سلاح ها بر مناطق نزدیک بر مناطق مرزی ترکیه یعنی ادلب و اعزاز و حلب مسلط شوند.

در حال حاضر سلاح شیمیایی آخرین برگه موجود در دستان اردوغان است که تلاش می کند از طریق آن اوباما را به اهمیت نقش ترکیه در پرونده سوریه و مرحله پیش رو قانع کند تا کسی نگوید که اردوغان و داوود اوغلو بعد از حل پرونده سوریه با خفت و خاری از آن خارج شدند تا بدین ترتیب بتواند حمایت بیشتری از امریکا بگیرد و فرصتی تازه برای تحقق دستاوردهای استراتژیک خود در چارچوب حساب ها و برنامه ریزی های خود برای رسیدن به آرزوی احیای ترکیه عثمانی در منطقه از طریق هم پیمانی اخوانی با دوحه، قاهره و تونس به دست آورد.

می توان گفت که این هم پیمانی و آرزوی اردوغانی با برگزاری نشست بین المللی ویژه سوریه به پایان راه می رسد، به ویژه اگر بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در منصبش باقی بماند.

در آن صورت همه مجبور خواهند شد تا در سیاست ها و حساب و کتاب های سابق خود در مورد سوریه و به طور کل منطقه تجدید نظر کنند به ویژه پس از آن که با حمایت منطقه ای (ایران و حزب الله) و بین المللی (روسیه و چین) ثبات مجددا به سوریه باز گردد. اسد ثابت کرد از بسیاری از کسانی که در این بازی شکست خورده اند باهوش تر است و برای سوریه و از طریق آن کل منطقه حساب های بسیار دقیق تری دارد. ایران و روسیه و حزب الله تا آخرین لحظه ای که قصاب غربی بخواهد همه را سر ببرد، ایستاده اند.  

سوالی که الآن مطرح است، این است که اردوغان چگونه می خواهد برای خطای فاحشی که در سوریه مرتکب شده، افکار عمومی ترکیه را قانع کند. همچنین برایش بسیار سخت خواهد بود تا از عبارات و کلماتی که شخصا علیه اسد به کار برد و نشان داد که همگی نتیجه عکس در بر داشته اند، عقب نشینی کند. عبارت هایی که به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، سیاستمداران و روزنامه نگاران ترک و خارجی بیش از همه بیانگر خشم شخصی او بودند.

ثابت شد که اردوغان و داوود اوغلو نمی فهمند یا نمی توانند نشانه هایی که از بحران سوریه وجود دارند را درک کنند برای این که مشاوران آنها را عموما عربستان و قطر و مخالفان نظام سوری تشکیل داده اند.

منبع: الاخبار/ تحریریه دیپلماسی ایرانی