سوریه کانون درگیری های منطقه ای

نویسنده: دکتر هیثم الخزعلی، دکترای اقتصاد و پژوهشگر و متخصص أمور سیاسی، اقتصادی و جئوپلتیکی

دیپلماسی ایرانی: در مقاله قبلی خود (احمق ترک به پای خود شلیک کرد) در مورد بن‌بست پیش روی دولت جدید در سوریه و پیامدهای منفی آن بر خود ترکیه صحبت کردیم. گفتیم که اولین چالش اقتصاد است، زیرا قیمت پوند سوریه به 11000 پوند در مقابل یک دلار رسیده است. تراز خارجی از 200 میلیون دلار و 2.5 میلیارد دلار طلا فراتر نمی رود. زیرساخت ها ویران شده، ارتش ترکیبی از گروه های با ملیت های خارجی و تحریم های اقتصادی.

چیزی که جز با عادی سازی با رژیم صهیونیستی، آزاد کردن دست آن در سوریه و عادی سازی با نیروهای دموکراتیک سوریه برطرف نخواهد شد. و همچنین یک دولت دموکراتیک منتخب، و این همان چیزی است که الجولانی چهار سال به تعویق انداخت.

گفتیم که پروژه صهیونیست ها تقسیم سوریه به 5 کشور (کرد، دروزی، علوی، مسیحی و سنی) است. دولت‌های دروزی در سویدا و کردها در شمال شرق سوریه در واقع وجود دارند و متحد رژیم صهیونیستی هستند. در حالی که سواحل و حماقت گروه های تروریستی در سوریه آتش انتقام را شعله‌ور کرده است که آن را به تشکیل مقاومتی مجبور می کند که شاید از سوی صهیونیست ها یا سعودی ها و امارات با همکاری مصر حمایت می شود.

عربستان سعودی و امارات که از توسعه ترکیه هراس دارند، برای سرنگونی نخست وزیر نجیب میقاتی در لبنان – که مورد حمایت ترکیه و قطر بود – عجله کردند که با صرف ناهار با الجولانی دو روز قبل از شروع رایزنی های انتخاب ریاست جمهوری و نخست وزیر مرتکب اشتباه فاحشی شدند. این اعتصاب در درجه اول متوجه دو شیعه نبود، آنقدر که به محور اخوان بود. ترس عربستان سعودی، امارات متحده عربی، اردن و مصر از توسعه ترکیه است، زیرا ترکیه در این کشورها انکوباتور و نفوذ دارد و خود را از منظر (سنی) به صحنه عرضه می کند. در حالی که عربستان سعودی برای رهبری جهان اهل تسنن رقابت می‌کند، فضایی که ایران از جایگاه چندانی در آن برخوردار نیست، بنابراین شعار فرقه‌ای به‌خصوص علیه ترکیه مفید نخواهد بود. در اینجا، این چهار کشور باید به احیای گفتمان ناسیونالیستی متوسل شوند که برجسته‌ترین آن حزب بعث سوریه است. این احتمال وجود دارد که این کشورها با همکاری رژیم صهیونیستی با حزب بعث سوریه برای ایجاد مقاومت سوریه ارتباط برقرار کنند.

اگر این کشورها قبلاً شروع نکرده باشند، به خصوص که بیش از یک راه برای تنظیم این موضوع وجود دارد. یا از طریق (حزب بعث عراق) – که روابط قوی با رژیم صهیونیستی و این کشورها دارد – یا از طریق نیروهای  SDF.

به‌ویژه که اخباری مبنی بر حضور (ماهر اسد) در مناطق نیروهای دموکراتیک سوریه که متحد قوی رژیم صهیونیستی است به گوش می رسد.

وقایع احتمالی مورد انتظار

1- ظهور یک مقاومت ملی سوریه که احتمالاً توسط حزب بعث سوریه رهبری می شود و با حمایت کشورهای حاشیه خلیج فارس و رژیم صهیونیستی باشد.

2- این مقاومت قسمت سوم سوریه یعنی منطقه ساحل (مناطق علوی نشین) را منزوی می کند و به این ترتیب از 5 کشوری که در (پروژه خاورمیانه جدید) ترسیم شده است 4 کشور به دست می آید.

3- این مقاومت عملیات خود را به اطراف ترکیه که 12 میلیون علوی در آن زندگی می کنند منتقل می کند. نیروهای دموکراتیک سوریه عملیات خود را به داخل کشور ترکیه که 20 میلیون کرد در آن زندگی می کنند منتقل خواهد کرد.

4- درگیری بین گروه های هیئت تحریر الشام بر سر رهبری و منابع محدود در آنچه از سوریه باقی مانده است، درگرفت.

توصیه ها: 

1- عراق باید با محیط ملی عربی خود دیپلماتیک و سیاسی برخورد کند به گونه ای که مانند صدام در دهه 1980 وارد درگیری یا جنگ از طرف آنها نشود.

2- عراق باید روابط خود را با شرکای خود در کشور اعم از کردها و سنی ها تقویت کند تا از گسترش اختلافات به داخل عراق جلوگیری کند.

3- سرمایه گذاری در همبستگی اعراب و سرمایه گذاری ها و منافع بین المللی در عراق برای تقویت قدرت نیروهای مسلح و خدمات امنیتی عراق.

4- تقویت اقتصاد عراق و افزایش متوسط درآمد سرانه با همکاری کشورهای عربی و غربی.

5- تقویت مشارکت های بین المللی با کشورهای مهم جهان و شبکه سازی منافع اقتصادی آنها با عراق.

6- تقویت اتحاد با کشورهای مخالف توسعه میدان های گازی ترکیه در جنوب مدیترانه و مناطق غرب آسیا مانند انگلیس و فرانسه.

در نهایت خیانت ترکیه مرا به یاد سخنان امیرالمومنین علیه السلام می اندازد: "اگر مقادیر محدود باشد، مرگ در تعادل است."