یکی از مباحث رایج میان سیاستمداران، دیپلمات ها و ناظران سیاست بین‌المللی این است که جهان به زودی چندقطبی می‌شود. این ایده ی نادرست و گمراه کننده ای است که پیامدهای زیانباری در سیاست گذاری دارد.
ادامه مطلب
به ترجیع‌بند گزارش‌های پیشین باز‌گردیم که تأکید شده بود پرونده فروش سوخو ۳۵ از سوی روسیه به ایران موضوعی است که در روند تحولات سیاست خارجی هرازگاهی باز و بسته می‌شود. به‌تازگی دوباره این مسئله از زبان مقامات کشور مطرح شد و به اظهار جانشین وزیر دفاع، خرید جنگنده سوخو ۳۵ و بالگرد میل ۲۸ از روس‌ها قطعی شده است. این در حالی است که چندی پیش امیرمحمدرضا آشتیانی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، با اشاره به آخرین وضعیت خرید سوخو از روسیه، به ذکر چند نکته پرداخت که به نظر نمی‌رسد از دل این گفته‌های آشتیانی، حضور سوخو در ایران دیده شود.
ادامه مطلب
بهرام امیراحمدیان در یادداشتی می نویسد: رئیس شورای اروپا در تاریخ مهر ماه ۱۴۰۲ با انتقاد از روسیه، ناتوانی این کشور در تامین امنیت و صلح برای قره‌باغ را خیانت به ارامنه دانست. بنا به اظهار وی روسیه می‌خواست در آنجا سرباز داشته باشد تا توافق صلح و امنیت را ضمانت کند، اما عملیات نظامی که توسط جمهوری آذربایجان در ماه سپتامبر ۲۰۲۳ انجام شد کوچکترین واکنشی را از سوی نیروهای صلحبان روسی در منطقه بر نیانگیخت.
ادامه مطلب
مرتضی مردیها در یادداشتی می نویسد: بغرنجی مشکل اسرائیل و فلسطین ناشی از تعدد عوامل دخیل در این خصومت و همپوشانی آنهاست. یک پایۀ آن همان دشمنی میان دو قوم سامی، عرب و یهود، است که از دیرباز وجود داشته؛ پایه دوم آن انکار متقابل ادیان و پیشروان و پیروان آنهاست که هر کدام دیگری را باطل پنداشته و در صورت امکان در پی امحای آن برمی‌آید؛ سوم آشتی‌ناپذیری لایه‌های افراطی دو طرف سیاسی نزاع در دهه‌های اخیر بوده است. پایه چهارمی ولی هم هست، و آن حمایت امریکا از اسرائیل است که بر پیچیدگی انگیزه‌های مداخله‌گران افزوده است.
ادامه مطلب
جنگ و تحریم، موجب افزایش بهای هیدروکربن ها شده که به این معنی است که صادرکنندگان سوخت، می توانند در پول شنا کنند.
ادامه مطلب
کالدر والتون در گفت و گو با هاروارد گزته می گوید: برای کرملین، جنگ سرد هرگز تمام نشده است. یکی از نکات مهمی که از کتاب به دست آوردم این است که غرب فکر می‌کرد که جنگ سرد، در سال‌های ۱۹۹۰-۱۹۹۱ تمام شده است. اما برای کرملین، به ویژه سرویس های اطلاعاتی آن، این تصور صدق نمی‌کرد. آنها تحت تأثیر نوعی تحقیر و انتقام جویی در صحنه جهانی قرار داشتند و دقیقاً از دل آن رسوایی تلخ و انتقام‌جویی روسیه است که پوتین دهه ۱۹۹۰ بیرون آمده به قدرت می‌رسد. به نظر من، امروز هم این تحقیر و انتقام جویی را در قضیه اوکراین می‌بینیم که در حال اجراست.
ادامه مطلب
نیروهای آمریکایی هنوز در خاورمیانه در تلاش برای بازدارندگی ایران و حزب الله از دخالت در جنگ اسرائیل با حماس هستند و این خطر وجود دارد که به یک جنگ بزرگ دیگر در خاورمیانه کشانده شوند. در شرق اروپا هم آمریکا اساسا در یک جنگ نیابتی با روسیه بر سر تهاجم مسکو به اوکراین درگیر است. در شرق آسیا نیز آمریکا با ریسک یک رویارویی فاجعه بار با چین بر سر تایوان روبه روست.
ادامه مطلب
در این میزگرد کارشناسانی از آفریقا، آمریکای لاتین، جنوب و جنوب شرق آسیا، به واکاوی خطرات و نیز فرصت های تازه ای می پردازند که جنگ و بازگشت گسترده تر نزاع قدرت های بزرگ، پیش روی کشورهای آنان و مناطق اطراف نهاده است. این کارشناسان درباره مهمترین اولویت های مناطق خود، هزینه های فزاینده جنگ اوکراین و پیامدهای تشدید تنش های ژئوپولیتیک بحث می کنند.
ادامه مطلب
روسیه هم در شرایط کنونی در موضع‌گیری درباره تحولات غزه نوک پیکان انتقادات خود را به سمت غرب و نه اسرائیل نشانه گرفته است. پوتین اخیرا گفت که پشت جنگ جاری «در خاورمیانه و دیگر نقاط» غرب ایستاده و گفت که روسیه در اوکراین هم با همین غرب درگیر است.
ادامه مطلب
هرچه ایالات متحده آمریکا بیشتر در امور خاورمیانه دخالت کند، کمتر می تواند گَندهایی را مدیریت کند که خودش در ایجاد آنها نقش داشته است.
ادامه مطلب
اگر در بکارگیری ابزار تحریم زیاده روی شود، می‌تواند دیگر کشورها، از جمله متحدان آمریکا را، به رویگردانی از سامانه مالی مبتنی بر دلار ترغیب کند. به عنوان مثال، کشورهای اروپایی، با خروج یکجانبه ایالات متحده از توافق هسته‌ای ایران مخالف بودند. با این حال، به دلیل تحریم‌های ثانویه، که بخشی از کارزار "فشار حداکثری" علیه ایران بود، مجبور شدند تجارت خود با ایران را قطع کنند. این امر آنها را وادار کرد تا به تدوین جایگزینی برای سیستم SWIFT که برپایه دلار است، فکر کنند. گرچه این پیشنهاد به جایی نرسید اما اگر حتی متحدان ایالات متحده به جایگزین‌هایی برای سامانه مبتنی بر دلار بیاندیشند، آن گاه شگفت نیست که دشمنانی مانند روسیه و چین برای تضعیف هژمونی دلار تلاش کنند.
ادامه مطلب
استراتژی روسیه برای جهانی کردن جنگ جنبه های گوناگونی دارد. در روابط اقتصادی، مسکو بر روی فرصت جویی کشورهای بی‌تفاوت نسبت به جنگ، حساب باز کرده است: کرملین در نظر دارد روسیه را با شبکه‌های غیرغربی تجارت و دفاع یکپارچه کند. از نگاه ایدئولوژیک، روسیه جنگ را به عدم صداقت غربی‌ها و خیانت اوکراینی‌ها نسبت می‌دهد و آمریکا و متحدانش را متهم به دورویی می کند. در عرصه دیپلماتیک، روسیه و غرب این کشمکش را به صحن نهادهای بین‌المللی کشانده‌اند. چه در شورای امنیت سازمان ملل متحد یا در سازمان بین‌المللی انرژی اتمی، هر نوع توافقی که قبلاً بین روسیه و غرب وجود داشته، ناکار شده است. مسکو با تزریق بی‌تفاوتی و نومیدی نسبت به سرنوشت این جنگ در پایتخت‌های غیرغربی، امیدوار است که کشورهای دیگر در کنار کرملین قرار گرفته یا دست کم از غرب فاصله بگیرند.
ادامه مطلب
عابد اکبری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: انتشار این سند نشان می‌دهد سطح بالاتری از جاه طلبی برای سیاست امنیتی آلمان ضروری است، زیرا، اگرچه میزان مشخصی از تعهد وجود دارد، اما در برخی زمینه‌ها مانند پیشگیری و تثبیت بحران مدنی و دفاع کافی نیست. جاه‌طلبی بیشتر با ایجاد معیارهای موجود به بهترین وجه بیان می‌شود. یک گام ساده اما بسیار نمادین می‌تواند افزایش اهداف موجود، مانند سهمیه همکاری‌های توسعه باشد.
ادامه مطلب
علی بمان اقبالی زارچ در یاددشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: شی قبلا در بالی گفته بود که تعاملات آمریکا و چین باید با گفت وگو و همکاری نه با رویارویی و رقابت تعریف شود تا هر دو طرف پیروز شوند؛ این رویکرد مکمل موضع بیان شده توسط دولت بایدن است که معتقد است دو کشور باید رقابت کنند اما به دنبال درگیری نباشند. در واقع هر رئیس جمهور امیدوار است پس از این دیدار به دست آوردهای ملموسی برسند.
ادامه مطلب
مریم شایگان در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: به گفته آستانا تایمز، «اگر قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان یک هدف سیاست خارجی داشته باشد، آن ادامه روند توسعه و تبدیل کشور به یک مرکز منطقه‌ای برای تجارت، فناوری، امور مالی و تبادل فرهنگی است.»
ادامه مطلب
استفان والت در یادداشتی می نویسد: یک دیپلمات برجسته گروه هفت، ماه گذشته به فایننشال تایمز گفت: "ما قطعا نبرد در جهان جنوبی را باختیم. همه کاری که در این بخش از جهان (در موضوع اوکراین) انجام داده بودیم، از دست رفت. (توصیه) به قوانین بین الملل را فراموش کنید، نظم جهانی را فراموش کنید. آنها دیگر حتی به این حرف ها گوش هم نخواهند داد." شاید این توصیف، کمی بزرگنمایی باشد اما اشتباه نیست.
ادامه مطلب
مرتضی گیلانی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: بلینکن در دیدار با نخست‌وزیر عراق یادآور شد که نیروهای امریکایی به دعوت و خواست دولت عراق در این کشور هستند و هشدار داد که اگر در برابر حملات به مواضع امریکا در عراق کاری نکند و این حملات ادامه یابد، امریکا همه کادرهای دیپلماتیک و نظامی خود را از عراق خارج خواهد کرد و کشورهای اروپایی هم همین کار را خواهند کرد و بعد هم نوبت به کشورهای شورای همکاری می‌رسد که آنها هم همین کار را کنند. این دقیقاً همان کاری است که دو سال پیش در افغانستان شد: شما را به حال خودتان رها می‌کنیم و برایمان مهم نیست که چه اتفاقی می‌افتد.
ادامه مطلب
سرویس های اطلاعاتی روسیه خود را وارث مستقیم کی‌جی‌بی (KGB) می‌دانند. اگرچه کی‌جی‌بی در سال ۱۹۹۱ منحل شد اما بسیاری از افسران سابق آن و تمامی سازوکار‌ها، پرونده‌ها و حتی عواملش در غرب به سرویس امنیتی جدید روسیه، که اکنون به نام اف‌اس‌بی (FSB) شناخته می‌شود، و سازمان اطلاعات خارجی، اس‌وی‌آر (SVR)، منتقل شدند. سال‌ها پس از پایان جنگ سرد، اطلاعات روسیه از عوامل پیشین شوروی در غرب، از جمله آلدریچ ایمز، مسئول ضدجاسوسی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) و رابرت هانسن، عامل پلیس فدرال آمریکا (FBI) ادامه داد. از نظر روسیه امور به همان روال همیشگی ادامه داشت.
ادامه مطلب
علی بمان اقبالی زارچ در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: می توان گفت در حال حاضر ایران در موقعیت های بین المللی بسیار خوبی قرار دارد و تنها چیزی که از انجام بازی های خود در خاورمیانه مانع می شود، حضور نظامی آمریکاست که امیدوار است با کمک چین، روسیه و حتی ترکیه از شر آن خلاص شود.
ادامه مطلب
شهره پولاب در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: توافقنامه آبراهام که با میانجیگری ایالات متحده بین اسرائیل و چندین کشور عربی در سال ۲۰۲۰ امضا شد، راهی برای صلح پایدار در خاورمیانه به جامعه بین المللی ارائه کرده بود. این توافقنامه به عنوان طلوع خاورمیانه جدید و یکی از اولین نشانه‌های نظم نوظهور پسا آمریکا در خاورمیانه در نظر گرفته می شد. اما حمله حماس نشان داد که امیدواری ایالات متحده برای تحکیم وضعیت موجود در منطقه توهمی بیش نبوده است.
ادامه مطلب
سید محمدکاظم سجادپور در یادداشتی می نویسد: سفر پوتین به پکن، از روابط نمادین برخوردار است. دور اول مربوط به شخص او و حکم بازداشت دیوان کیفری بین‌المللی علیه اوست. در پی حمله روسیه به اوکراین، علاوه بر ابعاد نظامی و نبرد سنگین غرب و روسیه، کارزاری حقوقی و چندلایه توسط مجموعه‌ای از دولت‌ها و نهادهای غربی علیه روسیه و شخص پوتین راه افتاده و برخی در مسیر حقوقی و قضائی و به صدور بیانیه‌ها و احکام اولیه منجر شده که از جمله آنها پرونده‌هایی به دیوان کیفری بین‌المللی است.
ادامه مطلب
هرچند دولت جو بایدن می پذیرد که ما به جهانی با چندین قدرت بزرگ بازگشته ایم، ظاهرا نسبت به دوره کوتاهی که ایالات متحده با هیچ قدرت رقیب هموزنی طرف نبود، نوستالژی دارد و همین است دلیل تاکیدش بر "رهبری آمریکا"، تمایلش به وارد کردن یک شکست نظامی به روسیه که مسکو را ضعیفتر از آنی سازد که در آینده اسباب دردسری برای آمریکا باشد و همچنین تلاش اش برای کندکردن سیر خیزش چین با منع دسترسی پکن به دروندادهای فن آورانه کارساز و همزمان پرداخت یارانه به صنعت نیمه رسانای آمریکا.
ادامه مطلب
به باور برخی کارشناسان، تشدید تنش میان حماس و اسرائیل تا حدی مطلوب مسکو است؛ چرا که از یک سو توجهات را از جنگ اوکراین دور می‌کند و از سوی دیگر فرصتی را برای مسکو فراهم آورده تا بتواند غرب را به عنوان مسئول بخشی از آنچه که در غزه در حال رخ دادن است معرفی و قلمداد کند. اما از طرفی نیز این تصور وجود دارد که در صورت گسترش تنش‌های میان اسرائیل و حماس به سطح نیمه منطقه‌ای، منافع روسیه در خاورمیانه به طور مستقیم به خطر بیفتد؛ چرا که در حال حاضر روسیه به خاطر مسائلی چون گستردگی جنگ اوکراین، تشدید تنش‌ها در قره‌باغ و نیز اختلافات کرملین با گروه نظامی «واگنر» دیگر نفوذ سابق خود در منطقه خاورمیانه را ندارد.
ادامه مطلب
علی مفتح دری یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: امروزه به سبب روابط تیره روسیه و غرب دیگر شاهد (سوء) استفاده روسیه از همکاری ها با ایران نیستیم و به نظر می رسد روسیه نه علاقه و نه قدرت تبدیل رابطه با ایران به یک کارت بازی (حد اقل برای مدتی) را ندارد. در پرونده هسته ای هم می بینیم که اگر ایران موفق به ایجاد نوعی اختلاف میان اتحادیه اروپا و ایالات متحده بر سر برجام پس از خروج آمریکا از آن شده بود، حالا روسیه هم به نوعی وارد این مثلث اختلافی شده است. درست است که روسیه در مسئله برجام علیه ایران بازی نمی کرد، اما نمی توان گفت که به نفع ایران هم بازی می کرد. روس ها از برجام به عنوان یک کارت دیگر در روابط خود با آمریکا و اروپا استفاده می کردند و به خصوص تلاش می کردند تا با قرار گرفتن در مذاکرات و نقش آفرینی در این زمینه خود را به عنوان یک بازیگر مهم در سطح جهانی و یک ابرقدرت عرضه کنند. حالا با طولانی شدن جنگ اوکراین و همکاری ها میان روسیه و ایران به نظر می رسد که ایران موفق شده تا شکاف در میان آمریکا، اروپا و روسیه را افزایش دهد تا بدین ترتیب آمریکا را از خود دور، روسیه را به خود نزدیک و آمریکا و روسیه (و اروپا) را از هم دور کند.
ادامه مطلب
یک اقتصاد جهانی گسسته که در آن مشارکت های امنیتی روابط اقتصادی را تعیین می‌کنند، در حال شکل گیری است. با این حال، پایان سلطه دلار هنوز دور از انتظار است و کشورهای مخالفِ تحریم‌های غربی برای حفظ امنیت خود و تضمین‌های امنیتی ایالات متحده در شرایط سخت‌تر ژئوپلیتیکی، دلار را حفظ می‌کنند.
ادامه مطلب
ایالات متحده تلاش داشت تنش ها در منطقه را با تسهیل عادی سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل و نیز کاهش تنش با ایران "خنک" کند. همچنین امید داشت که نفوذ چین در منطقه را به چالش اندازد و با تاسیس کریدوری که هندوستان، خاورمیانه و اروپا را به هم متصل می کرد، نقش هند را تقویت کند. این پروژه، دو بخش داشت: یک کریدور شرقی که هندوستان و کشورهای عربی خلیج (فارس) را به هم متصل می کرد و کریدور شمالی که کشورهای منطقه را از مسیر اردن و اسرائیل به اروپا می رساند. قرار بود که این کریدور، واکنش آمریکا باشد به ابتکار کمربند و جاده چین. حمله حماس، پایانی ناگهانی بر این طرح ها گذاشت.
ادامه مطلب
تهران دهه هاست که نسخه مهندسی شده سلاح های خارجی را می سازد و گفته شده که جنگ اوکراین هم برایش یک فرصت فراهم کرده است.
ادامه مطلب
ایران و روسیه در حال زنده کردن گذشته امپریالی خود هستند اما این بار به روشی عاقلانه تر در حال کاهش منازعه و ایجاد یک نظم متفاوتند. برای مثال، در جنوب قفقاز و دریای خزر، هر دو کشور از ایده منطقه گرایی استقبال می کنند. ایده هایی همچون ۳+۳ (ترکیه، روسیه، ایران به علاوه ارمنستان، آذربایجان و گرجستان) بازتاب همین تفکر است.
ادامه مطلب
تحریم ها روسیه را از پیشرفته ترین بخش های فن آوریِ اقتصادِ جهانی جدا کرد، یعنی هر گونه طرحی برای توسعه اقتصادی آینده روسیه باید دوباره به تجارت فرآورده های انرژی متکی بشود.
ادامه مطلب
در شرایطی که در سه هفته اخیر جنگ اسرائیل و حماس توجه رسانه‌ها و افکار عمومی را به خود معطوف کرده، جنگ روسیه و اوکراین همچنان ادامه دارد و از روز گذشته سومین دور مذاکرات صلح برای پایان‌بخشیدن به جنگ روسیه و اوکراین با حضور نمایندگان بیش از ۵۰ کشور جهان در مالت آغاز شد. این مذاکرات در حالی برگزار می‌شود که از حمایت اوکراین برخوردار است، اما مسکو که آن را به‌عنوان «یک رویداد آشکارا ضد روسی» محکوم کرده است، در آن حضور ندارد.
ادامه مطلب