احياى سياست‌هاى عثمانى‌گرى ترک‌ها
ترک‌ها که سال‌هاست روياى پيوستن به اتحاديه اروپا را در سر مى‌پرورانند، در اين فصل تابستان روزهاى پر مشغله‌اى را پشت سر مى‌گذارند. اين آمد و رفت‌ها و مذاکرات سران اين کشور براى داشتن نقشى فعال در منطقه را بسيارى به احياى سياست‌هاى عثمانى‌گرى ترک‌ها تعبير مى‌کنند و معتقدند که ترکيه خواهان نقش بسيار فعال‌ترى در منطقه و به طور کلى در جهان است.
داستان اين ماجرا حتى به پيش از آغاز به کار احمد داووداوغلو، وزير امور خارجه جديد ترکيه باز مى‌گردد. رجب‌طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه با ایجاد یک تحول اساسی در کابینه، علی باباجان را به سمت عملکردهای اقتصادی سوق داد تا احمد داووداوغلی را به جای او در راس دستگاه سیاست خارجی بنشاند. تحليلى که از حضور اين مهره در صحنه سياسى ترکيه شد اين بود که ترکیه فعالیت‌های جدید دیپلماتیک را در سر می‌پروداند و آقای داووداوغلو مهره مناسبی برای اجرایی کردن این فعاليت‌ها به شمار مى‌رفت.
به طور کلی، ترک‌ها چند سالی است که نشان داده‌اند که از تابوهای لائیسیته‌ای که از زمان آتاتورک به‌جا مانده است خسته شده‌اند. در این نظام آتاتورکی، حیطه دولت محدود‌تر است و در واقع نوعی نظام سلطنتی است که ارتش نقش اصلی را در آن دارد. این سیستم را می‌توان با سیستم ابتدای کار در بریتانیا مقایسه کرد. این حیطه محدود برای دموکراسی بیشتر برای هم‌نوایی و کسب مشروعیت از سوی اروپایی‌هاست. چراکه دموکراسی برای ترکیه خطرناک است. با نگاهی به دوران حکومت اربکان این مسئله را بهتر درک می‌کنیم. اربکان با حضور در صحنه سیاسی، راهبردها و اصول لائیسیته آتاتورکی را زیر سوال برد و در پی ایجاد تغییرات عمده‌ای برآمد. این تغییرات عمده همراه با چالش میان دموکراسی و سلطنت بود و مقداری قدرت دموکراسی را بالا برد و دست ارتش را کوتاه‌تر کرد. این شرایط به نوع دیگری با حضور اسلام‌گرایان جدید با نام حزب عدالت و توسعه شکل گرفت و این سوال را مطرح کرد که غرب، اسرائیل و ارتش در قبال این تغییرات چه خواهند کرد؟
اکنون به دنبال اين تغييرات در دستگاه سياسى ترکيه شاهد حضور پررنگ‌تر اين کشور در منطقه هستيم. رجب طيب اردوغان، نخست وزير ترکيه اواخر ماه گذشته به سوريه سفر کرد. گسترش روابط دوجانبه، آخرین تحولات خاورمیانه و روند مذاکرات غیرمستقیم صلح بین سوریه و اسرائیل که با میانجیگری ترکیه صورت می گیرد، از جمله موضوعاتى بود که در ديدار او با بشار اسد، رئيس‌جمهور سوريه مطرح شد.
در ادامه فعاليت‌هاى ترکيه،وزير امور خارجه اين کشور نيز راهى لبنان شد تا بتواند برگ برنده ديگرى را به نام کشورش به امضا برساند. زیر امور خارجه ترکیه با رئیس جمهور لبنان، سعدالحریری که مامور تشکیل دولت این کشور شده است و وزیر خارجه لبنان درباره روابط آنکارا و بیروت، مذاکرات سوریه و رژیم صهیونیستی که بامیانجیگری ترکیه انجام می‌شود گفت‌وگو کرد.احمد داود اوغلو پس از دیدار با مقامات لبنانی گفت ترکیه آماده است از لبنان در همه زمینه‌ها حمایت کند. اوغلو همچنين با میشل سلیمان رئیس‌جمهور لبنان درباره تماس‌های ترکیه برای تسریع در آغاز مذاکرات حل و فصل مسائل در منطقه و ازسرگیری مذاکرات غیر مستقیم بین سوریه و اسرائیل با نظارت آنکارا ، گفت‌وگو کرد. میشل سلیمان در این دیدار بار دیگر بر خواسته‌های لبنان تاکید کرد و گفت بیروت خواستار اجرای کامل مفاد قطعنامه 1701 و قطعنامه 425 شورای امنیت سازمان ملل متحد و یافتن راهکاری برای مسئله آوارگان فلسطینی است. در قطعنامه‌های 1701 و 425 بر عقب‌نشینی بدون قید و شرط اسرائیل از آن بخش از سرزمین‌های لبنان که در اشغال اسرائیلی‌هاست تاکید شده است. داود اوغلو در دیدار با فوزی صلوخ وزیر خارجه لبنان گفت کشورش به حمایت از لبنان اهمیت می‌دهد. صلوخ نیز گفت لبنان به قطعنامه 1701 کاملا پایبند است و اجرای کامل مفاد این قطعنامه را خواستار است. وی افزود اسرائیل هر روز علیه لبنان مرتکب موارد نقضی می‌شود و همچنان منطقه مزارع شبعا و کفر شوبا و منطقه غجر را در اشغال خود دارد. اوغلو هم پس از دیدار با صلوخ گفت ترکیه به حمایت از نیروهای بین‌المللی مستقر در جنوب لبنان ادامه خواهد داد و ثبات در لبنان برای منطقه خاورمیانه بسیار مهم است. اوغلو با فواد سنیوره نخست وزیر لبنان نيز که دوره نخست‌وزیری‌اش رو به پایان است دیدار کرد.
اين حضور فعال ترک‌ها در منطقه مى‌تواند راهى براى احياى سياست‌هاى عثمانى‌گرى ترک‌ها باشد. راهى که مى‌تواند در پروسه پيوستن آنها به اتحاديه اروپا سرعت بيشترى به آنها ببخشد. اما به احتمال زياد ترک‌ها نيز امروز به اين نتيجه رسيده‌اند که اگر بتوانند در راهى که پيش گرفته‌اند پيروز شوند، ديگر نيازى به اتحاديه اروپا نخواهند داشت. پيروزى‌هاى پى‌درپى براى ترکيه مى‌تواند روزى را براى آنها به ارمغان بياورند که ترک‌ها ديگر براى حضور در اتحاديه‌اى که هر روز مشکلات جديدى را تجربه مى‌کند، بيشتر بيانديشند.
نظر شما :