همه چیز در کرملین متمرکز است

دیپلماسی ایرانی: از آنجا که اطلاعات مستقیم درباره اظهارات اخیر دبیر شورای امنیت روسیه (سرگئی شویگو) در مورد اصلاح استراتژی امنیت ملی در منابع موجود محدود است، پاسخ‌ها با ترکیب اطلاعات موجود، تحلیل‌های مرتبط، و استنباط‌های منطقی ارائه می‌شوند.

بررسی اختلافات احتمالی در الیت روسی و اصلاح راهبرد امنیت ملی روسیه

منابع خبری، اطلاعات مستقیمی درباره اختلافات جدید در میان نخبگان سیاسی یا امنیتی روسیه که مستقیماً به اصلاح استراتژی امنیت ملی در آوریل ۲۰۲۵ منجر شده باشد، ارائه نمی‌دهند. با این حال، تحلیل‌های موجود درباره دینامیک‌های داخلی نخبگان روسیه و روندهای اخیر در سیاست‌گذاری امنیتی این کشور می‌توانند سرنخ‌هایی ارائه دهند.

تمرکز قدرت در کرملین

سیاست‌گذاری خارجی و امنیتی روسیه به شدت متمرکز است و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری، تصمیم‌گیر نهایی در مسائل استراتژیک محسوب می‌شود. طبق گزارش آتلانتیک کانسیل (۲۰۱۹)، از زمان روی کار آمدن پوتین در سال ۲۰۰۰، فرآیند تصمیم‌گیری به‌طور فزاینده‌ای در اداره ریاست‌جمهوری متمرکز شده است و نهادهایی مانند دومای دولتی یا حتی شورای امنیت نقش مشورتی دارند. این تمرکز قدرت احتمال بروز اختلافات علنی در میان نخبگان را کاهش می‌دهد، زیرا انتقاد از تصمیمات پوتین به‌ندرت علنی می‌شود و می‌تواند عواقب قانونی یا سیاسی داشته باشد.

نقش شورای امنیت

شورای امنیت روسیه، در گذشته به رهبری نیکلای پاتروشف (تا پیش از انتصاب شویگو به‌عنوان دبیر در سال ۲۰۲۴) و اکنون تحت هدایت سرگئی شویگو، مسئول هماهنگی سیاست‌های امنیتی و ارائه پیشنهادها به رئیس‌جمهور است. گزارش‌های موجود نشان می‌دهند که اعضای شورای امنیت، مانند پاتروشف، معمولاً دیدگاه‌های تند و ضدغربی دارند و از سیاست‌های تهاجمی پوتین حمایت می‌کنند. با این حال، برخی تحلیل‌گران معتقدند که تفاوت‌های ظریفی در اولویت‌ها وجود دارد، به‌ویژه بین گروه‌های نظامی‌گرا (مانند شویگو و پاتروشف) و دیپلمات‌هایی که به دنبال حفظ روابط با شرق (مانند چین) هستند.

گزارش‌های قبلی، مانند تحلیل انستیتو مونتین (۲۰۲۱)، نشان می‌دهند که استراتژی امنیت ملی ۲۰۲۱ تحت تأثیر دیدگاه‌های پاتروشف و دیگر اعضای تندروی شورای امنیت تدوین شد، که بر تهدیدات غرب و خودکفایی داخلی تأکید داشت. این سند به‌عنوان "منشور پارانوئید" توصیف شد، که نشان‌دهنده اجماع نسبی در میان نخبگان امنیتی بر سر تهدیدات خارجی است. با این حال، برخی تحلیل‌گران، مانند دمیتری ترنین از کارنگی مسکو، اشاره کرده‌اند که نخبگان ممکن است در مورد تاکتیک‌ها (مانند شدت تقابل با غرب یا عمق وابستگی به چین) اختلاف‌نظر داشته باشند، اما این اختلافات به‌ندرت علنی می‌شوند.

اظهارات اخیر شویگو درباره اصلاح دکترین هسته‌ای (آوریل ۲۰۲۵) و آمادگی برای استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در صورت حمله به روسیه یا بلاروس، نشان‌دهنده تداوم دیدگاه‌های تندرو در شورای امنیت است. این اظهارات می‌توانند نشانه‌ای از تلاش برای بازنگری استراتژی امنیت ملی در پاسخ به تحولات جهانی، مانند مذاکرات جاری با آمریکا بر سر اوکراین یا فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها باشند. با این حال، هیچ مدرک مستقیمی از منابع عمومی وجود ندارد که نشان دهد این بازنگری نتیجه اختلافات جدید در میان نخبگان است. به نظر می‌رسد این اصلاحات بیشتر واکنشی به تغییرات محیط ژئوپلیتیک باشد تا نتیجه درگیری‌های داخلی.

نتیجه‌گیری

هیچ شواهد روشنی از اختلافات جدید و علنی در میان نخبگان روسیه که مستقیماً به اصلاح استراتژی امنیت ملی منجر شده باشد، وجود ندارد. تصمیم‌گیری در روسیه همچنان متمرکز و تحت کنترل پوتین است، و شورای امنیت به‌عنوان بازوی اجرایی او عمل می‌کند. با این حال، تفاوت‌های ظریف در اولویت‌ها (مانند شدت تقابل با غرب یا وابستگی به چین) ممکن است وجود داشته باشد، اما این اختلافات به‌ندرت به سطح علنی یا بحرانی می‌رسند. اصلاح استراتژی امنیت ملی احتمالاً نتیجه ارزیابی‌های دوره‌ای یا واکنش به تحولات خارجی است تا درگیری‌های داخلی.

سیاست خارجی دونالد ترامپ، که از ژانویه ۲۰۲۵ با آغاز دومین دوره ریاست‌جمهوری او شکل گرفته، تأثیر قابل‌توجهی بر محیط ژئوپلیتیک جهانی، از جمله سیاست‌های امنیتی روسیه، داشته است./سیاست خارجی و هوش مصنوعی