حمله به صنعا؛ آغاز کمپین نظامی جدید ترامپ در خاورمیانه

مالک مصدق، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: در شامگاه شنبه، صنعا شاهد حملات هوایی گسترده‌ای از سوی آمریکا و انگلیس بود. وزارت بهداشت یمن در بیانیه‌ای اعلام کرد که بر اساس آمارهای اولیه و تا لحظه تنظیم گزارش، این حملات منجر به شهادت ۳۱ غیرنظامی و مجروح شدن ۱۰۱ نفر دیگر شده است که بیشتر آنها زنان و کودکان هستند. در سوی دیگر شبکه المیادین گزارش داد که ارتش یمن در حال آماده‌سازی برای پاسخ به این جنایت است. جنبش انصارالله یمن نیز این حمله را یک اقدام خصمانه و جنایتکارانه خواند و هشدار داد که این تجاوز بی‌پاسخ نخواهد ماند. وزارت خارجه یمن نیز تأکید کرد که صنعا با تمام قدرت از خود دفاع خواهد کرد. مقاومت اسلامی عراق، حزب‌الله لبنان، حماس و جبهه خلق برای آزادی فلسطین نیز این حملات را محکوم کردند. در همین حال، عربستان سعودی هرگونه مشارکت در این حمله را تکذیب کرده و اعلام کرد که نقشی در آن نداشته است.

 حمله به صنعا، هشدار به تهران

ایالات متحده با آغاز حملات هوایی علیه حوثی‌ها در یمن، به ایران هشدار داد که حمایت از این گروه را متوقف کند. فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) اعلام کرد که جنگنده‌های مستقر در یک ناو آمریکایی در دریای سرخ، حملات هوایی به مواضع حوثی‌ها انجام این حمله بر عهده داشته‌اند. پیش از این حملات، دونالد ترامپ به حوثی‌ها هشدار داده بود که اگر اقدامات خصمانه خود را متوقف نکنند، «جهنم بر شما نازل خواهد شد.» او همچنین به ایران هشدار داد که در صورت ادامه حمایت از حوثی‌ها، واشنگتن تهران را «به طور کامل پاسخ‌گو خواهد دانست.» ترامپ در شبکه اجتماعی تروث نوشت که به ارتش آمریکا دستور داده تا عملیات نظامی قاطعانه‌ای را علیه حوثی‌ها آغاز کند. وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرد که مارکو روبیو، وزیر خارجه این کشور، همتای روس خود، سرگئی لاوروف، را از این عملیات مطلع کرده است. لاوروف در پاسخ بر لزوم توقف حملات و آغاز گفت‌وگوی سیاسی تأکید کرد.

 واکنش تهران

عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در واکنش به این حملات، خواستار توقف آن شد و به هشدارهای ترامپ پاسخ داد. او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «دولت ایالات متحده هیچ حقی برای دیکته کردن سیاست خارجی ایران ندارد. آن دوران در سال ۱۳۵۷ به پایان رسید.» سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز این حملات را نقض آشکار منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل دانست و بر احترام به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورها تأکید کرد. اسماعیل بقایی، این تجاوز را بخشی از سیاست‌های حمایتی آمریکا و انگلیس از نسل‌کشی فلسطین و سرکوب همبستگی با حقوق مردم فلسطین خواند. او ریشه ناامنی در غرب آسیا را ادامه اشغال و کشتار در فلسطین دانست که با حمایت غرب تشدید شده است.

سرلشکر حسین سلامی نیز در مراسم معارفه فرمانده جدید قرارگاه حمزه سیدالشهدا، با اشاره به شکست‌های پیاپی دشمنان ایران، عنوان داشت که «آن‌ها از اشتباهات خود عبرت نمی‌گیرند و همچنان از تهدید و ارعاب استفاده می‌کنند، اما هر بار شکست می‌خورند.» فرمانده کل سپاه پاسداران تأکید داشت که ملت ایران صلح‌طلب است، اما در برابر تهدیدها، پاسخ‌هایی قاطع و ویرانگر خواهد داد. سلامی همچنین اظهارات آمریکا درباره نقش ایران در یمن را رد و تصریح کرد که «یمنی‌ها مستقل عمل می‌کنند». اما همزمان هشدار داد که «هر تهدید عملی با واکنشی سرسختانه مواجه خواهد شد.»

بزرگ‌ترین عملیات نظامی آمریکا در خاورمیانه در دولت دوم ترامپ

حملات هوایی به صنعا، بزرگ‌ترین عملیات نظامی آمریکا در خاورمیانه از زمان به قدرت رسیدن ترامپ در ژانویه ۲۰۲۱ محسوب می‌شود. سنتکام در بیانیه‌ای تأکید کرد که این عملیات، آغاز یک اقدام گسترده برای هدف قرار دادن مواضع حوثی‌ها در سراسر یمن و بازگرداندن امنیت به کشتیرانی بین‌المللی است. پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، نیز با بازنشر پیام ترامپ، بر هشدارهای او تأکید کرد و نوشت: «حمله حوثی‌ها به کشتی‌ها و هواپیماهای آمریکایی تحمل نخواهد شد و ایران، حامی آن‌ها، تحت نظر است.» او همچنین اعلام کرد که آزادی کشتیرانی در منطقه احیا خواهد شد.

رویکرد واشنگتن در قبال یمن و منطقه تغییر خواهد کرد؟

عملیات شنبه شب در صنعا نشان‌دهنده تغییر رویکرد واشنگتن در قبال یمن و منطقه است. شبکه ای‌بی‌سی به نقل از یک مقام آمریکایی گزارش داد که ده‌ها هدف متعلق به حوثی‌ها، از جمله موشک‌ها، رادارها، پهپادها و سیستم‌های دفاع هوایی، در این حملات هدف قرار گرفته‌اند. این حمله، که به گفته این مقام، «آغاز یک حرکت گسترده علیه حوثی‌ها و ارسال پیامی قوی به ایران است»، نشان می‌دهد که واشنگتن قصد دارد سیاست‌های خود در منطقه را با شدت بیشتری پیش ببرد. اکسیوس نیز به نقل از یک مقام آمریکایی دیگر اعلام کرد که این حمله تنها یک اقدام مقطعی نیست، بلکه شروع یک کمپین نظامی گسترده است که ممکن است روزها یا حتی هفته‌ها ادامه یابد. این مقام تأکید کرد که ترامپ به پنتاگون دستور داده است تا طرح‌هایی برای حملات بیشتر به یمن آماده کند. نکته قابل توجه این است که ایالات متحده پیش از این حمله، تنها به تعداد محدودی از متحدان خود اطلاع داده بود. حتی برخی از متحدان کلیدی و اعضای ارشد کنگره آمریکا نیز تا پیش از آغاز عملیات، از جزئیات آن بی‌خبر بودند. این رویکرد محرمانه و غیرقابل پیش‌بینی، نشان‌دهنده تمایل ترامپ به اقدامات سریع و قاطع است، اقداماتی که می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر ثبات منطقه و روابط بین‌المللی داشته باشد.

 ترامپ و معادلات پرخطر در منطقه

حمله آمریکا به یمن و اتصال آن به ایران، معادلات منطقه را پیچیده‌تر کرده است. این اقدام نشان می‌دهد که کاخ سفید هر لحظه ممکن است تصمیمی خطرناک اتخاذ کند. ترامپ، با دستور حمله و اتهام حمایت ایران از حوثی‌ها، تلاش کرد تهران را در موضع دفاعی قرار دهد، اما این حرکت بیش از آنکه تاکتیکی هوشمندانه باشد، نشان‌دهنده تمایل به ایجاد بحران‌های جدید است. نگرانی این است که کاخ سفید، در اقدامی شتاب‌زده و بدون در نظر گرفتن پیامدها، تصمیم به حمله بگیرد. ترامپ، که همواره از رویکردهای تهاجمی استقبال کرده، ممکن است برای اثبات قدرت خود، دست به اقداماتی بزند که خاورمیانه و جهان را درگیر بحران‌های جدید کند. در این شرایط، ایران و دیگر بازیگران منطقه باید بیش از پیش هوشیار باشند. اقدامات ترامپ نه تنها ثبات خاورمیانه را تهدید می‌کند، بلکه نشان می‌دهد که کاخ سفید هر لحظه ممکن است از ابزار نظامی برای پیشبرد اهداف خود استفاده کند. این بی‌ثباتی، روابط بین‌المللی را تحت تأثیر قرار داده و خطر درگیری‌های گسترده‌تر را افزایش می‌دهد. خاورمیانه در آستانه دوره‌ای جدید از تنش‌ها و بحران‌ها قرار دارد، دوره‌ای که هر تصمیم غیرمنتظره می‌تواند به فاجعه‌ای بزرگ منجر شود./شرق