رویای عراق برای پیشی گرفتن از عربستان در تولید نفت

دیپلماسی ایرانی: کمیسیون نفت و گاز مجلس عراق اعلام کرد که در نظر دارد که تولید نفت این کشور را به 5 میلیون بشکه افزایش دهد. در اوایل ماه جاری نیز وزیر نفت عراق اعلام کرد که این کشور در آستانه رساندن تولید نفت خود به 6 میلیون بشکه در روز است، اقدامی که شاید بتوان آن را گام نخست در مسیر رساندن تولید به 13 میلیون بشکه و تبدیل عراق به بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان دانست.

به گزارش «اویل پرایس» بر اساس اطلاعات رسمی، عراق 145 میلیارد بشکه ذخایر قطعی نفت دارد که معادل 18 درصد همه ذخایر نفتی خاورمیانه است و آن را در رتبه پنجم جهانی قرار داده است. اما برآوردهای غیر رسمی ذخایری بسیار فراتر از این مقدار را نشان می‌دهند.

در اکتبر 2010، وزارت نفت عراق رقم رسمی ذخایر نفتی قطعی کشور را به 143 میلیارد بشکه افزایش داد، اما همان زمان اعلام کرد که حجم ذخایر اکتشاف‌نشده عراق حدود 215 میلیارد بشکه برآورد می‌شود. این رقم را شرکت معتبر Petrolog نیز در پژوهشی تفصیلی در سال 1997 اعلام کرده بود. تازه، همه این آمار و ارقام شامل اقلیم کردستان عراق نمی‌شود.

این یعنی که این آمار و ارقام همگی به حفاری‌های پیش از دهه 1970 مربوط می‌شود و با امکانات فنی و تعریف‌های آن زمان درباره اقتصادی بودن یک چاه نفت تناسب دارد.

آژانس بین‌المللی انرژی نیز تأکید کرده که حجم منابع قابل استخراج در سراسر عراق از جمله اقلیم کردستان عراق حدود 246 میلیارد بشکه شامل نفت و گاز است.

اگر همه اینها را کنار این نکته بگذاریم که قیمت استخراج هر بشکه نفت در عراق 1 تا 2 دلار است (ارزان‌ترین در جهان) بدان معنا خواهد بود که افزایش تولید به 5 یا 6 میلیون بشکه در روز قدم اول در مسیر رساندن تولید به 13 میلیون بشکه است و عراق در این باره چندان مسیر دشواری در پیش ندارد.

سال گذشته، «علاء الیاسری»، رئیس شرکت سومو، گفت که افزایش تولید نفت از میدان‌های نفتی عظیمی انجام خواهد شد که در حال توسعه هستند از جمله میدان نفتی الرمیله که توسط بریتیش پترولیوم و پتروچاینا در حال توسعه است، و نیز میدان قرنه غربی 2 که شرکت لوک‌اویل روسیه در آ ن سرمایه‌گذاری کرده است.

شرکت بریتیش پترولیوم پیش از این با وزارت نفت عراق برای افزایش تولید میدان الرمیله به 1.7 میلیون بشکه مذاکره کرده بود.

پیش از آن نیز وزیر نفت عراق خبر داد که «لوک‌اویل» در پی دوبرابر کردن تولید نفت در میدان قرنه غربی 2 و رساندن آن به 800 هزار بشکه تا سال 2027 است.

الیساری گفت که میدان‌های نفتی دیگری نیز هست که مراحل اولیه را پشت سر می‌گذارد و امکانات بزرگی برای تولید نفت در اختیار عراق قرار خواهد داد.

اما با چنین ذخایر عظیمی و با وجود برنامه‌های مدون درباره افزایش تولید، چرا وزارت نفت عراق تاکنون تولید خود را افزایش چندانی نداده است؟ به نظر می‌آید که علت اصلی این وضعیت همان مشکل فساد است که صنایع نفتی و گازی عراق را با اختلال جدی مواجه کرده است.

این وضعیت هم عراق را از درآمدهای عظیمی که می‌تواند به کار نوسازی زیرساخت‌های کشور بیاید محروم کرده و هم از تمایل شرکت‌های غربی دارنده فناوری‌های لازم و امکانات لجستیک برای سرمایه‌گذاری در توسعه صنایع نفتی عراق کاسته است.

آنچه عراق به علت فساد از دست داده بسیار بیش از سرمایه لازم برای افزایش تولید نفت این کشور به دست‌کم 7 یا 8 میلیارد بشکه در روز است.

در سال 2015، «عادل عبدالمهدی» وزیر نفت وقت عراق که بعدتر به نخست‌وزیری هم رسید، اعلام کرد که این کشور در فاصله سال‌های 2011-2014 بیش از 14.4 میلیارد دلار بابت خسارت نقدی به شرکت‌های بین‌المللی ضرر داده است.

در نتیجه این وضعیت، در ژوئن 2021، شرکت بریتیش پترولیوم اعلام کرد که در نظر دارد سهم خود در میدان نفتی رمیله را به یک شرکت دیگر واگذار کند. شرکت شل نیز در سال 2017 از میدان غرب قرن خارج شد. در سال 2018 نیز شرکت اکسان موبیل از میدان عظیم قرنه 1 خارج شد.

سازمان شفافیت بین‌المللی در رتبه‌بندی‌های خود عراق را جزو 10 کشور آخر قرار داده و بارها نهادهای بین‌المللی نسبت به فساد گسترده و رشوه و قاچاق نفت و پول‌شویی در این کشور هشدار داده‌اند.

منبع: اویل پرایس / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11