ایران زیرکتر از آن است در دام بیفتد

نویسنده: مروان قبلان

دیپلماسی ایرانی: پژوهش مشترک دانشگاه‌های پرینستون و برکلی آمریکا که نتایج آن مدتی پیش منتشر شد، نشان داد میان افزایش دما و افزایش احتمال جنگ و درگیری در جهان ارتباط قوی‌ای وجود دارد. این پژوهش همچنین وجود رابطه مستقیم میان افزایش درجه حرارت و افزایش سطح رفتار خصمانه یا تمایل به استفاده از خشونت را نشان داد؛ زیرا فرد بدخلق می‌شود و کمتر قادر به کنترل خود خواهد بود.

در منطقه ما افزایش درجه حرارت هوا با افزایش تنش میان ایران و آمریکا در منطقه خلیج فارس به علت بستن راه به روی نفتکش‌ها از سوی ایران هم زمان شده است. همچنین تنش میان آمریکا و روسیه – ایران در سوریه در پی توقف اجرایی کردن توافق منع درگیری امضا شده میان دو کشور (مسکو و واشنگتن) در سال 2015 از سوی روسیه افزایش یافته است. از سوی دیگر احتمال ازسرگیری حملات علیه آمریکایی‌ها از سوی گروه های مسلح مورد حمایت ایران وجود دارد. به خاطر موارد گفته شده آمریکا حضور نظامی خود در منطقه را افزایش داده است.

علی رغم این‌که این احتمال در پرتو وجود ارتباط قوی میان افزایش درجه حرارت و افزایش احتمال درگیری وجود دارد و هم زمان بسیج نظامی در میدان صورت گرفته؛ اما  این امر در نبود نیت یا قصد از سوی طرف‌های مختلف برای گفتن این مسئله که پیش روی ما یک درگیری نظامی وجود دارد کافی نیست. در واقع نه ایران، نه آمریکا و نه روسیه منفعتی در تنش‌زایی در این زمان مشخص ندارند.

در این راستا ایران معمولا جنگ‌های خود را به صورت نیابتی از طریق گروه های مسلح متحد خود انجام می‌دهد؛ اما در هر صورت از تنش زایی شدید که این کشور را درگیر کند پرهیز می‌کند. آنچه این کشور در تلاش برای آنجام آن در خلیج فارس یا سوریه است احتمالا از تلاش برای از میان بردن رکودی فراتر نمی‌رود که در سایه ادامه تحریم‌ها به نفع این کشور نیست.

واشنگتن به نوبه خود خواستار هیچ گونه تنشی نیست در حالی که تمرکزش روی شکست دادن روسیه در اوکراین و تنش با چین است و تحرکاتش در خلیج فارس و سوریه از ارسال پیام بازدارندگی به ایران و روسیه فراتر نمی‌رود. از این‌رو بعید است از حمله‌ای علیه متحدان ایران در سوریه حمایت کند، اگر آنها اقدام به حمله نکنند.

اما روسیه نیز در سایه غرق شدنش در باتلاق اوکراین آخرین طرفی است که به دنبال گشودن جبهه جدید است و آنچه در سوریه انجام می‌دهد در بهترین حالت از تلاش برای برهم زدن اوضاع از طریق سوق دادن ایران و آمریکا به یک رویارویی در آنجا فراتر نمی‌رود تا به این ترتیب تمرکز آمریکا‌یی‌ها از روی اوکراین برداشته شود؛ اما ایران زیرک‌تر از آن است که در این دام بیفتد.

منبع: العربی الجدید / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11