تلاش امریکا برای استفاده از هند در برابر چین

نویسنده: ناصر زیدان

دیپلماسی ایرانی: طرح تقویت روابط میان ایالات متحده آمریکا و هند با گروهی از موانع در سطح بالا مواجه است. با این حال، به نظر می‌رسد اراده راهبردی قدرتمند و تازه‌ای وجود دارد که به دنبال ابزارهایی برای فراتر رفتن از این موانع و ورود به عرصه جدیدی از همکاری است.

انگیزه‌های این غلبه بر موانع احتمالا از موانع قوی‌تر است؛ زیرا دو کشور نیاز مشترکی به توسعه روابطی دارند که در سطح اقتصادی و نیز سیاسی و نظامی به نفع دو کشور است و احتمالا شکست احتمالی در تقویت روابط هزینه کمتری نسبت به سردی متقابلی در روابط دارد. سردی‌ای که بر همکاری دو جانبه میان آن‌ها در مرحله گذشته سیطره داشت.

بی‌تردید آمریکا در چارچوب سیاست ضد چین خود تلاش می‌کند از هند بهره ببرد و باور دارد که هند تنها کشوری است که می‌تواند در زمینه‌های مختلف با چین تعادل برقرار کند، به ویژه پس از این‌که جمعیت هند از جمعیت چین فراتر رفت و اختلافات مرزی بزرگی میان این دو کشور همسایه وجود دارد. همچنین رشد اقتصادی هند در دو سال اخیر از رشد اقتصادی چین فراتر رفته است.

اگر واشنگتن موفق شود دهلی نو را در این کشمکش بین المللی به سمت خود جذب کند، به پیشرفت‌ راهبردی مهمی دست خواهد یافت؛ زیرا در این صورت مطمئنا می‌تواند از یک سو سطح همکاری‌های پیشرفته میان هند و روسیه را کاهش دهد و از سوی دیگر رقیب قدرتمندی برای چین در بازارهای بین المللی ایجاد کند.

در مورد موانع پیش روی توسعه همکاری میان آمریکا و هند باید گفت در درجه اول موضوع تعلق هند به گروه «بریکس» قرار دارد؛ یعنی گروهی که شامل کشورهای رقیب گروه «هفت» به رهبری واشنگتن است. بریکس رقابت جدی با اقتصاد غرب را آغاز کرده و حجم اقتصادش از حجم اقتصاد گروه هفت فراتر رفته است، به ویژه پس از این‌که علاوه بر روسیه و چین کشورهای مهمی به آن پیوستند. هند همچنین از رویکرد چند قطبی مورد حمایت گروه بریکس در مقابله با سیاست تک قطبی آمریکا حمایت می کند.

از جمله برجسته‌ترین موانع دیگر پیش‌روی طرح توسعه همکاری هند و آمریکا موضع‌گیری درخصوص جنگ جاری در اوکراین است؛ زیرا هند روابط ویژه‌ای با روسیه دارد و با سیاست‌های غربی علیه این کشور به ویژه درخصوص تحریم‌های اقتصادی همراهی نکرد. هند همچنین از تسهیلات فراوان روسیه در زمینه نفت و گاز استفاده می‌کند و شرکت‌های هندی تولیدات روسیه را در این زمینه در بازارهای بین المللی به فروش می‌رسانند.

با وجود تمام این‌ها، به نظر می‌رسد واشنگتن و دهلی نو تصمیمی راهبردی برای عبور از موانع همکاری گرفته‌اند. همکاری میان آن‌ها به ویژه در منطقه شرق آسیا و اقیانوس آرام تأثیر زیادی خواهد داشت.

منبع: الخلیج / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11