چین و هند به عرصه پا می گذارند

نویسنده: سعید محمدی کاوند، کارشناس مسائل آمریکا

دیپلماسی ایرانی: اصطکاک بین چین و آمریکا، دو قدرت پیشرو جهانی آنقدر گسترده و عمیق شده است که حتی شاید نمی‌توان با ظرافت‌های دیپلماتیک آنها را حل و فصل کرد. آنها تقریباً در موضوعات مختلف، از تجارت و امنیت گرفته تا حقوق بشر، اختلاف نظر دارند، در موارد نادری بر سر یک موضوع توافق دارند، اما در مورد روند آن نیز اختلاف نظر دارند. 

یکی از مهمترین موضوعات مناقشه برانگیز بین آمریکا و چین بحث مداخله آمریکا بر سر تایوان است. بنابراین، در حالی که هر دو کشور رسما متعهد به حفظ وضعیت موجود در تایوان در چارچوب سیاست "چین واحد" هستند، اما از ظواهر امر این گونه بر می آید که این اختلاف همچنان پا برجاست. رئیس‌جمهوری چین به آمریکا نسبت به مداخله در امور داخلی چین هشدار داد و اذعان داشت «هر کس با آتش بازی کند، سرانجام خواهد سوخت.» پرزیدنت بایدن، در یک نگاه ساده انگارانه قول دفاع از تایوان در برابر هرگونه تجاوز پکن را داده بود، در عین حال به چین در مورد عواقب تغییر وضعیت تایوان نیز هشدار داد، همین امر  سطح تنش بین این دو کشور را به نقطه اوج خود رساند. 

چین «نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین» را که غرب دیکته می‌کند را رد می‌کند و بر نوشتن اصول نظم جدید جهانی پافشاری می‌کند. چین سرسختانه تلاش می کند هیمنه پوشالی و سیاست های مداخله آمریکا جویانه را نقش بر آب کند. به عبارت دیگر، آمریکا ممکن است تحریکات مسکو را به عنوان مانورهای ناامیدکننده یک «قدرت منطقه‌ای» کم اهمیت جلوه دهد، اما وقتی نوبت به پکن می‌رسد، چاره‌ای جز توجه به این ابرقدرت صعودی و قلدر نداشته باشد. 

اقتصاد چین با سرعتی باورنکردنی گسترش یافته و با وجود یکسان بودن همه چیز، در حال پیشی گرفتن از اقتصاد ایالات متحده است. چین همچنین در حال توسعه یک دکترین استراتژیک و موقعیتی است که شایسته برتری اقتصادی خود را بر آمریکا دیکته می کند. 

پیوستن چین به سازمان تجارت جهانی (WTO)، در سال 2001، چین را به شهرت جهانی رساند. در 20 سال بعد، اقتصاد چین از معادل 13 درصد اقتصاد ایالات متحده به 73 درصد در سال جاری افزایش یافت. افزایش پنج برابری در این روند، صدها میلیون چینی را از فقر بیرون کشید. 

علاوه بر این، ابتکار چند تریلیون دلاری کمربند و جاده چین در سال 2013، که بیش از 60 کشور را در بر می گیرد، گسترش استراتژیک و توسعه ژئوپلیتیک چین را تضمین کرده است.

با ظهور چین، قدرت ایالات متحده در طول 20 سال گذشته، با شکست در جنگ های افغانستان، عراق و خاورمیانه بزرگ و از طریق بحران مالی سال 2008 و ریاست جمهوری فاجعه بار دونالد ترامپ و در حال حاضر جو بایدن، شروع به فروپاشی کرده، در نهایت، ظهور چین یکی از مهمترین تحولات ژئوپلیتیکی در سیاست مدرن جهان است. در حالی که تغییر در توزیع قدرت، تغییرات جهانی قابل توجهی را به همراه دارد، و پیامدهای آن برای ایالات متحده کاملاً آشکار است. سیاست گذاران و تحلیلگران بر این باور هستند که «دوران تک قطبی» ایالات متحده به پایان رسیده  و قدرت های بزرگ در حال ظهور مانند هند یا (به طور چشمگیرتر) چین، باعث افول قدرت آمریکا شده است. 

اکثریت قابل توجهی از بزرگسالان ایالات متحده معتقدند که در سال 2050 – کمی بیش از 25 سال دیگر – اقتصاد ایالات متحده ضعیف تر خواهد شد، ایالات متحده از اهمیت کمتری در جهان برخوردار خواهد شد، اختلافات سیاسی گسترده تر خواهد شد و شکاف بزرگ تری بین ثروتمندان و فقیران وجود خواهد داشت. تعداد بسیار کمتری از بزرگسالان پیشرفت های مثبت را در هر یک از این زمینه ها پیش بینی می کنند.