انتخابات آینده ترکیه چگونه تحت تاثیر مطامع اردوغان قرار می گیرد؟

نویسنده: دکتر حسن صادقیان، تحلیلگر مسائل سیاسی ترکیه

دیپلماسی ایرانی: اقدام تروریستی و هدف قرار دادن انسانهای بی گناه در هر نقطه از جهان به شدت محکوم است؛ اما به نظر می رسد اینگونه اقدامات در برخی نظام های سیاسی به عنوان یک ابزار سیاسی هم مورد بهره برداری قرار می گیرد؛ رژیم های هیبریدی (چند رگه) از جمله چنین نظام هایی است که در بازه های زمانی خاص، نظیر «انتخابات» با اقدام تروریستی در عرصه داخلی و لشکرکشی و تهاجم نظامی در عرصه خارجی تلاش می کنند فضای سیاسی کشور را ملتهب کنند و بدین ترتیب زمینه را برای کسب آرای طیفی از جامعه که همواره به مسئله «امنیت» اولویت قائل هستند، جلب کنند.

کمتر از 7 ماه دیگر (احتمالا 14 می 2023) قرار است انتخابات سرنوشت ساز و حیاتی ریاست جمهوری ترکیه برگزار شود؛ انتخاباتی که هم برای حزب حاکم عدالت و توسعه و شخص رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری فعلی ترکیه، هم برای بلوک اپوزیسیون از اهمیت به سزایی برخوردار است.

اگر اردوغان پیروز رقابت ریاست جمهوری شود، طبق تغییرات قانون اساسی سال 2018، برای دو دوره به عنوان رئیس جمهور در رأس هرم سیاسی باقی خواهد ماند و این اتفاق، شرایط ایده الی فراهم خواهد کرد تا وی بدون هیچ گونه مانعی به اهداف خود در عرصه داخلی، منطقه‏ای و بین المللی دست یابد.

اگر بلوک اپوزیسیون پیروز رقابت انتخاباتی شود، از سلطه دو دهه ای حزب عدالت و توسعه رهایی خواهند یافت و بدین تریب فضای سیاسی جدید برای حفظ و تقویت جایگاه حزبی و جریانی احزاب اپوزیسیون فراهم خواهد شد و به عنوان یک آلترناتیو که صلاحیت و مشروعیت حکومت و حاکمیت بر جامعه ترکیه را دارد، بار دیگر در نزد افکار عمومی ترکیه و جهان مطرح خواهد شد. بنابراین، این دوره از انتخابات ترکیه، شاید به مثابه پیچ تاریخی است که نقطه عطفی در تاریخ ترکیه قلمداد خواهد شد؛ پیروزی هر کدام، سرنوشت سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، دینی و ...جدیدی خلق خواهد کرد.

حزب حاکم عدالت و توسعه و شخص اردوغان به شدت نگران نتایج انتخابات است؛ چراکه طبق نظرسنجی های مختلف، اکثر جامعه ترکیه نسبت به وضعیت اقتصادی ترکیه اظهار نارضایتی دارند و مسبب این وضعیت را سیاست های حزب عدالت و توسعه می دانند. همچنین تشدید روند اقتداگرایی در حزب حاکم و حذف منتقدین، زمینه نارضایتی هم طیفی های این جریان سیاسی را هم فراهم نموده و بدین تریب از مشروعیت و مقبولیت آن کاسته شده است. لذا به منظور جبران این ضعف و کاستی، رهبران سیاسی حزب عدالت و توسعه دست به اقدامات غیرعادی و ضددموکراتیک می زنند.

به تعبیر دیگر، حزب عدالت و توسعه که سالهاست از ویژگی های یک نظام سیاسی هیبریدی برخوردار است و در انتخابات گذشته همواره از برخی ویژگی ها نظیر تقلب در انتخابات، امنیتی کردن فضای انتخاباتی، توسعه طلبی و نظامیگری در عرصه خارجی، فضاسازی تنش آلود با همسایگان و برخی کشورهای خارجی بهره برده است؛ به نظر می رسد اقدام تروریستی میدان تقسیم استانبول هم در این راستاست و بعید نیست در روزهای آتی هم شاهد تکرار چنین وقایع تروریستی باشیم.

شایان ذکر است اگر دولت ترکیه با این بهانه که عامل حمله تروریستی وابسته به گروه تروریستی کُرد (پ ک  ک) بوده، به دنبال حمله نظامی به برخی از شهرهای سوریه و عراق هم باشد، بازهم هدف اصلی «فضاسازی انتخاباتی» است و رهبران سیاسی ترکیه می خواهند مردم را بار دیگر نسبت به «امنیت داخلی» نگران کنند و بدین ترتیب فضا را برای جلب آراء مردم به ویژه ملی گرایان که طی سال های اخیر ظهور و بروز بیشتری در فضای انتخاباتی ترکیه دارند،  فراهم کنند.