رابطه در هم تنیده تهران و بغداد فراتر از روسای دولت ها

نویسنده: مصطفى العبیدی

دیپلماسی ایرانی: سفر کاظمی به ایران مورد توجه فراوان عراقی‌ها و ناظران قرار گرفت و به ارزیابی دوباره رابطه عجیب دولت های بغداد از سال 2003 به بعد با حکومت ایران و تعیین برنده و بازنده در این میان و افق‌های آن در آینده منجر شد.

بسیاری از تصمیمات و پیام‌های این سفر از سوی مردم و ناظران پیگیری شد. از جمله این تصمیمات تصمیم لغو روادید بود که پیامدهای اقتصادی بزرگ و نیز پیامدهایی در زمینه سلامتی برای عراق دارد چرا که کاظمی یک روز قبل از سفر خود شمار زائران ایرانی به مناسب اربعین را دو برابر کرد.

درحالی که روی فعال سازی توافق های دو کشور از جمله احداث خط آهن میان دو کشور توافق شد، بعضی کارشناسان باور دارند این پروژه به ضرر بنادر و اقتصاد عراق است اما روابط ایران با متحدانش در سوریه و لبنان را تقویت می‌کند. همچنین روی تسهیلات مالی و پرداخت بدهی‌های عراق به ایران و دور زدن تحریم‌های آمریکا که مانع از این پرداخت می‌شود، توافق شد. 

این تصمیمات سریع و نیز تصمیمات اعلام نشده تایید می‌کنند که دولت جدید ایران قصد دارد از نفوذ خود در عراق تا بیشترین حد ممکن استفاده کند و از تنگنای اقتصادی خود بکاهد و دستاوردهایی به نفع ایران محقق سازد. بر این مسئله سید ابراهیم رئیسی در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود با کاظمی تاکید کرد.

از آنجا که کاظمی به خوبی می‌داند ایران از طریق متحدانش در عراق صحنه گردان اصلی و تاثیرگذار در انتخابات و تشکیل دولت آتی است، طبق اطلاعات به بیرون درز کرده در سفر خود سعی کرد حمایت ایران را برای بدست گرفتن دور دوم نخست وزیری در مقابل امتیازدهی های بزرگ جلب کند.

در راستای ابراز نگرانی عراقی ها از امور پنهانی سفر کاظمی به تهران، بسیاری از سیاستمداران پیام هایی ارسال کردند و کاظمی را به طرح مشکلات مزمن میان دو کشور و عدم اکتفا به تعارف و ارائه امتیازهای بیشتر به ایران تشویق کردند. در این راستا مثال الآلوسی، نماینده سابق پارلمان عراق در پیامی به کاظمی از او خواست از ایران بخواهد حمایت از گروه های مسلح را متوقف کند. آرزو محمود، نماینده کرد پارلمان این کشور نیز از کاظمی خواست موضوع آب میان دو کشور را در ضمن اولویت هایش قرار دهد.

در شبکه‌های اجتماعی و گفت وگوهای رسانه‌ای داخلی نیز از کاظمی خواسته شد در سفر به ایران از مشکلات سرنوشت سازی مانند قطع آب رودخانه‌ها یا نفوذ در میان گروه های مسلح، حملات موشکی به شهرهای کردستان و... چشم پوشی نکند و بدون تعارف آنها را مطرح کند.

بر کسی پوشیده نیست که دولت کاظمی به منافع ایران به میزان زیادی خدمت کرده به این ترتیب که به اتکا بر انرژی وارداتی از ایران و فراهم نکردن جایگزین آن و نیز افزایش واردات کالا و انتقال پول های هنگفت به ایران با وجود تحریم‌ها ادامه داده و در قبال افزایش نفوذ جریان‌های وابسته به ایران سکوت کرده و به حمایت مادی از آنها ادامه داده است. همچنین اختلافات موجود بر سر آب با ایران را نادیده گرفته و با وجود فشارهای داخلی این موضوع را در سطح بین المللی مطرح نکرده است.

سفر کاظمی باعث شد عراقی ها دوباره درباره علت خدمت دولت های بغداد از سال 2003 به بعد به ایران و ترجیح دادن منافع این کشور به هر چیز دیگر پرسش هایی را مطرح کنند. حتی دعوت ها از دولت عراق برای استفاده از برگه های خود از جمله حجم واردات یا دور زدن تحریم‌ها و نقش عراق در شکستن انزوای ایران و متحدانش برای چانه زنی مورد موافقت کاظمی و دولت او واقع نشد. این امر این باور را تقویت می‌کند که دولتهای بغداد که طرفداران ایران بر آنها سیطره دارند ضعیفتر از آن است که بخواهد چیزی را به نفع خود از ایران مطالبه کند.

منبع: القدس العربی / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11