سفر کاظمی مهر تایید روابط استراتژیک تهران و بغداد است

دیپلماسی ایرانی: مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق، امروز سه شنبه در اولین سفر خارجی خود در راس یک هیات بلند پایه وارد تهران شد. این سفر در حالی شکل گرفته که بسیاری از تحلیلگران و ناظران غربی و عربی دوره حال، یعنی دوران پسا سردار سلیمانی، را اوج کاهش نفوذ ایران در عراق می دانند. نگرانی از تبدیل شدن عراق به میدان جنگ آمریکا با ایران و در فاصله کوتاهی از آن، همه گیری ویروس کرونا در روابط دو کشور همسایه فاصله ایجاد کرده بود، اما سفر جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، به بغداد و سفر کاظمی به تهران نشان دادند که این فاصله موقت بوده است.

کاظمی پس از چندین ماه خلاء سیاسی و ناتوانی احزاب مختلف عراق در اجماع روی یک نامزد نخست وزیری، به این مقام دست یافت و چالش های گسترده ای از جمله ناآرامی های عمومی، مشکلات شدید اقتصادی، تنش های نظامی بین نیروهای آمریکایی مستقر در عراق و گروه های شبه نظامی با روابط نزدیک با ایران و همچنین مشکلات شیوع بیماری کرونا را پیش رو داشت. حسن روحانی، رئیس جمهوری کشورمان، در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با مصطفی الکاظمی، تصریح کرد: «آقای الکاظمی در شرایط دشواری به نخست وزیری رسید و ما در طول این چندین ماه نخست ‌وزیری ‌شان شاهد حرکت خوبی در روابط دو کشور بودیم.»

در همین حال، زمان نخست وزیری کاظمی برای ایران نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار بود، چرا که فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم های آمریکا با همه گیری کرونا و بسته شدن مرزها به اوج خود رسید. از این منظر، ظاهرا سفر کاظمی برای هر دو کشور نکات مثبت قابل توجهی داشته است، چرا که رئیس جمهوری ضمن وعده حمایت از عراق در تامین نیازهای بهداشت و درمان، اظهار داشت: «اراده دو کشور بر این است که روابط تجاری دوجانبه را به 20 میلیارد دلار ارتقا بخشند. همچنین دو کشور مصمم هستند برای توافقات سال 97 در بغداد که به تایید دو دولت رسید، همه مواد این توافق را اجرایی کنند، ما در آن گفت ‌و گوها درباره مسائل زیربنایی عراق، اقتصاد و راه آهن شلمچه – بصره و لایروبی شط العرب به توافق رسیده بودیم.»

وزرای امور خارجه، نفت، برق، دارایی، دفاع، بهداشت و مشاور امنیتی ملی عراق، آقای کاظمی را در این سفر دو روزه همراهی می‌ کنند که همین مساله نشان دهنده زمینه های احتمالی مناسبات و توافقات بین دو کشور و ورود آنها به مرحله جدیدی از روابط دو جانبه است. جواد ظریف هم اگرچه طبق خبرهای رسمی برای انجام هماهنگی های سفر کاظمی به بغداد رفته بود، اما با بسیاری از شخصیت های مهم این کشور دیدار داشت و این دیدارها حاکی از آن بود که ظریف طیف وسیعی از موضوعات را مورد بررسی قرار داده است.

اما جدای از همکاری های اقتصادی که در پی شیوع کرونا و کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی از اهمیت ویژه ای برای دو کشور برخوردار است، روحانی و کاظمی به نگرانی های امنیتی در منطقه نیز پرداختند. روحانی ضمن یاد کردن از دو قهرمان مبارزه با تروریسم یعنی شهید سلیمانی و المهندس و تلاش آنها برای امنیت عراق در کنفرانس خبری مشترک تصریح کرد با کاظمی درباره مسائل منطقه، ثبات آن و نقشی که عراق می تواند به عنوان یک کشور قدرتمند ایفا کند، گفت و گو کرده است. کاظمی هم با یادآوری جنگ علیه تروریسم و گروه‌های تفکیری و اینکه ایران نخستین کشوری بود که در این جنگ در کنار عراق ایستاد، گفت: «من تاکید می کنم که ملت عرق دوستدار و مشتاق رواط ممتاز با ایران بر اساس عدم مداخله در امور داخلی دو کشور است. روابط ملت عراق با ایران و کشورهای منطقه مبتنی بر حسن نیت است و ما با همکاری مشترک می‌توانیم منطقه را از چالش‌ های مختلف بیرون بیاوریم.»

کاظمی قرار بود پیش از ایران به عربستان سعودی سفر کند، اما بیماری ملک سلمان این سفر را به تعویق انداخت. طبق خبرهای منتشر شده، کاظمی قرار است پس از ایران به ایالات متحده برود و با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری این کشور، دیدار داشته باشد. اینکه این سفر قطعا برگزار می شود یا خیر، و اینکه آیا با توجه به ورود ترامپ به کارزار انتخابات ریاست جمهوری و کاهش احتمال تصمیم گیری های گسترده در واشنگتن، سفر کاظمی تاثیری در روابط آمریکا با عراق و سیاست کلی آن در قبال منطقه خواهد داشت یا خیر، در پرده ابهام است.