یونان در برابر اتحاد دریایی ترکیه و فلسطین مقاومت می کند

نویسنده: ایگور سوبوتین

دیپلماسی ایرانی: دولت بایدن تصمیم گرفته است تا حضور نظامی ایالات متحده در یونان را تقویت کند. علی رغم اینکه این عمل گامی عادی جلوه داده می شود، اما رسانه های یونانی آن را به عنوان نشانه ای از مخالفت روزافزون با ترکیه تفسیر می کنند. در سطوح غیررسمی، صداهایی در آنکارا در حمایت از تعیین حدود بخشی از سرزمین های مدیترانه شرقی از طریق توافق با نوار غزه شنیده می شود. این احتمال وجود دارد که اخبار مربوط به کمک های آمریکا به یونان پاسخی به تلاش های رئیس جمهور رجب طیب اردوغان برای عملی کردن چشم انداز خود در رابطه با مرزهای منطقه باشد.

افزایش حضور نظامی  واشنگتن در یونان توسط منابع روزنامه یونانی کاتیمرینی گزارش شده است. طرف آمریکایی قبلاً متحدان خود در ناتو را در مورد تصمیم مربوطه مطلع کرده است. منابع این نشریه بر روی این نکته تاکید می کنند که این ابتکار عمل توسط واشنگتن به عنوان بخشی از روند طبیعی استقرار نیروها در ناتو ارائه می شود، با این حال در پشت آن، به احتمال زیاد، نگرانی دولت بایدن در مورد وخیم شدن سریع روابط یونان و ترکیه به دلیل اختلافات و جلوگیری از عملی شدن سناریوهای پیش بینی نشده در شرق مدیترانه است، یعنی همان چیزی که اردوغان آمادگی خود را برای آن بارها و بارها طی سالیان گذشته نشان داده است. 

به گفته منابع این روزنامه یونانی، حداقل چهار مکان دیگر می توانند به تمرکز فعلی نیروهای آمریکایی  در جزیره کرت، در پایگاه های هوایی در استفانوویکیو و لاریسا در بندر الکساندروپولیس اضافه شوند. به گفته آنها، وزارت دفاع یونان لیستی از ۲۲ محل را برای پنتاگون آماده کرده است که می توانند برای استقرار نیروهای نظامی مناسب باشند. محتمل ترین کاندیدای میزبانی آمریکایی ها پایگاهی در آندراویدا (یونان غربی) است که از موقعیت جغرافیایی مطلوبی برخوردار است. همچنین، در میان گزینه ها جزیره اسکیروس در دریای اژه نیز وجود دارد که با فاصله کافی از مرزهای ترکیه یک مزیت برای نیروهای نظامی محسوب می شود. 

ایالات متحده هنوز از امکانات نظامی در ترکیه، از جمله در اینجرلیک، برخوردار است، هرچند باید گفت که به طور منظم صداهایی خطاب به اردوغان برای «اخراج» نظامیان خارجی در آنکارا شنیده می شود. این درخواست ها به ویژه هنگامی بیش تر می شوند که تنش در روابط دو جانبه متحدان اتحاد آتلانتیک شمالی افزایش می یابد. یکی از آخرین دلایل افزایش تنش ها، تصمیم بایدن برای به رسمیت شناختن نسل کشی ارامنه در امپراتوری عثمانی بود. پیش از این، تحریم های آمریکا در واکنش به دستیابی آنکارا به سیستم های دفاع هوایی اس-۴۰۰ روسی و همچنین پشتیبانی فعال آمریکایی ها از شبه نظامیان کرد در شمال شرقی سوریه بر آتش اختلافات دامن زده بود. تاکنون اما هیچ چیز فراتر از درخواست نبوده است. 

انتشار گزارش های تقویت نیروهای آمریکایی در یونان به طور مشکوکی مصادف با بحث در مورد ایده امضای توافق نامه بین آنکارا و نوار غزه در مورد تعیین مرزهای دریایی در رسانه های ترکیه بوده است. این ابتکار توسط فرمانده سابق نیروی دریایی ترکیه، دریاسالار جهاد یایجی، نویسنده توافق نامه های مشابه بین آنکارا و طرابلس لیبی از سال ۲۰۱۹ آغاز شده است. به عقیده یایجی، این منطقه فلسطینی که در محاصره اسرائیل است، می تواند به توافق نامه های ترکی-لیبیایی بپیوندد که به غزه اجازه می دهد تا از دریا بهره مند شود و وزن دیپلماتیک خودش را افزایش دهد. باید گفت که دولت تحت رهبری جنبش حماس در مجامع بین المللی به رسمیت شناخته نمی شود.

یایجی می افزاید که «چنین توافقی از طریق خط لوله گاز مدیترانه شرقی (EastMed) می تواند کل بازی را که علیه ترکیه در حال انجام است به نفع ما رقم بزند.»  

تصادفی نیست که رسانه های اسرائیلی که توجه خود را به این ابتکار عمل معطوف کرده اند، مقصود اصلی آن را پروژه ای برای تصرف میادین گازی مدیترانه تفسیر کرده اند. به گزارش جروزالم پست، طرح دریاسالار یایجی اسرائیلی ها و ترک ها را به آستانه درگیری مستقیم می کشاند و ضربه ای به برنامه های اسرائیلی برای شرکت در پروژه EastMed می زند. «ترکیه از سواحل خود خطی را مستقیما به غزه می کشد، احتمالاً دریا را تقسیم کرده و یک کریدور ایجاد می کند.» جروزالم پست می نویسد که این طرح می تواند اسرائیل را از EastMed که یونان، قبرس و اسرائیل می خواهند با هم آن را بسازند کنار بگذارد و این «یک جنگ اقتصادی آشکار است که اهداف انرژی اسرائیل را به چالش می کشد.» البته لازم به ذکر است که برای یونان و قبرس هم این چنین ابتکار عملی می توانست به همین اندازه چالش برانگیز باشد. 

در پایان باید خاطر نشان کرد که به عقیده ایوآنیس ایوآنو، تحلیلگر سیاسی و بنیانگذار پروژه تحلیلی قبرس ژئوپلیتیک (Geopolitical Cyprus) که در گفتگویی با نیزاویسیمایا گازیتا شرکت داشت، هیچ احتمال واقع بینانه ای برای تعیین حدود دریایی میان ترکیه و غزه به مانند تفاهم نامه ترکیه و لیبی وجود ندارد. آیوآنیس یادآوری می کند که «این داستانی است که هر از گاهی در مطبوعات ترکیه ظاهر می شود.» وی می افزاید: «هر زمان که یک درگیری بین حماس و اسرائیل در غزه رخ می دهد، آنکارا که با حماس دارای رابطه است، سعی می کند خود را حامی فلسطین نشان دهد.» با این حال، ترکیه برخلاف مصر  نشان داد که از اهرم های فشار محدودی برای اثرگذاری بر اوضاع در فلسطین برخوردار است.

منبع: نیزاویسیمایا گازیتا / ترجمه: علی مفتح