به نتیجه رسیدن مذاکرات وین زیر سایه تهران

نویسنده: پرستو بهرامی راد، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: آیا مذاکرات وین همانطور که در گمانه زنی‌ها مطرح می‌شود تا اول خرداد ماه به نتیجه می‌رسد یا خیر؟ چندی قبل بلومبرگ در گزارشی، به نقل از دو مقام اروپایی مطرح کرده که قدرت‌های جهانی تلاش می‌کنند مذاکرات احیای برجام تا اول خرداد به نتیجه برسد. با این حال مقامات ایران و آمریکایی بار‌ها اعلام کرده‌اند که تا رسیدن به توافق نهایی راه درازی در پیش است.

تهران و واشنگتن در نخستین روز‌های ورود جو بایدن به کاخ سفید در خصوص احیای برجام در شرایط «اول تو» گیر کرده بودند. هر کدام از کشور‌ها سعی داشتند طرف مقابل را اول مجبور به بازگشت به تعهدات برجامی خود بکند. اما در شروع سال جدید اروپایی‌ها اقدام به میانجی گری میان تهران و واشنگتن را آغاز کردند تا شرایط برای احیای برجام محیا شود. تا به امروز چندین جلسه در هتل‌های لوکس وین بین ایران ۴+۱ برگزار شده که البته آمریکا هم غیر مستقیم در جریان مفاد این جلسات قرار گرفته است.

حال به نظر می‌رسد روند مذاکرات وین به کلید خوردن احیای برجام منجر شده است. جمعه ۱۷ اردیبهشت جلسه بعدی کمیسیون مشترک برجام در وین برگزار می‌شود و بوی بهبود ز اوضاع برجام می‌آید. البته آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در مصاحبه‌ای اعلام کرده که آمریکا حسن نیت خود را نشان داده و این بار نوبت ایران است و رهبر معظم انقلاب فصل الخطاب سیاست خارجی ایران است و ایشان در زمینه سیاست‌های بنیادین توافق هسته‌ای تصمیم گیری می‌کنند.

پیش از این خبر‌هایی مبنی بر بررسی دولت بایدن در خصوص لغو تحریم‌های اقتصادی ایران آمده بود، حال به نظر می‌رسد واشنگتن گزینه‌هایی مثل لغو تحریم‌ها روی میز مذاکره گذاشته است و در مذاکرات جمعه چشم همه به نظر تهران خواهد بود.

عباس عراقچی در جلسه گذشته کمیسیون مشترک برجام اشاره کرده بود که بر سر لغو تحریم‌های اشخاص حقیقی و برخی شرکت‌ها اختلاف نظر وجود دارد. اما حسن روحانی به تازگی گفته است: «من به عنوان رئیس دولت به مردم اعلام می‌کنم تحریم شکسته شده و اگر همه با هم متحد باشیم به زودی تحریم برداشته می‌شود.» در واقع نشست جمعه مشخص خواهد کرد که ایران شرایط آمریکا را بر باقی ماندن بعضی تحریم‌ها مثل تحریم‌های برخی اشخاص پذیرفته است یا خیر. البته به صحبت‌های روحانی به نظر می‌رسد امکان یک نرمش قهرمانه دیگر وجود دارد.

نگرانی آژانس و دیگر اعضای برجام

آمریکا و دیگر اعضای برجام سعی دارند که مذاکرات وین تا آخر اردیبهشت به نتیجه اولیه برسانند، زیرا توافق سه ماهه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مربوط اول خرداد به پایان می‌رسد و ایران اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را کامل متوقف خواهد کرد. در این توافق قرار بود که دوربین‌های مداربسته و تجهیزات نظارتی طی سه ماه به ضبط فعالیت‌ها در تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ادامه می‌دهند، اما نوار آن فقط به شرطی در اختیار آژانس قرار می‌گیرد که بر سر لغو تحریم‌ها توافقی به دست آمده باشد. حال آژانس انرژی هسته‌ای و کشور‌های عضو برجام به شدت نگران پایان یافتن این مهلت سه ماهه هستند.

بر همین اساس بایدن فرصت محدودی برای جلوگیری از چنین شرایطی دارد و همچنین برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ به حمایت کنگره از جمله حمایت دموکرات‌های تندرو نیاز دارد. با کنترل دموکرات‌ها بر کنگره و کاخ سفید، به نظر می‌رسد بایدن برای ادامه مسیر خود در جهت احیای برجام از پشتیبانی خوبی از سوی دموکرات‌ها برخوردار خواهد بود.

حال باید دید جمعه هیات ایرانی نظر تهران را چه اعلام خواهند کرد.