به نفع بایدن است بدون شرط به توافق با ایران بازگردد

نویسنده: نیکول فالرت

دیپلماسی ایرانی: بر اساس نتایج یک نظرسنجی جدید از کارشناسان خاورمیانه، جو بایدن باید پیش از مطرح کردن مذاکرات درباره هر مساله دیگری با ایران باید به توافق هسته ای سال 2015 بازگردد. در نظرسنجی «بارومتر محقق خاورمیانه» 67 درصد از پاسخ دهندگان گفتند که تنها استراتژی در سیاست خارجی که به احتمال زیاد می تواند «نتایج مطلوبی» برای ایالات متحده در پی داشته باشد این است که بایدن «بلافاصله» و پیش از هر گونه مذاکره ای درباره هر مساله ای با ایران به برنامه جامع اقدام مشترک فعلی (برجام) بازگردد. 75 درصد از کارشناسان شرکت کننده در نظرسنجی هم گفتند بازگشت ایالات متحده به این توافق احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته ای را طی یک دهه آینده کاهش می دهد.

 شایبلی تلهامی، یک محقق خاورمیانه و استاد انور سادات برای صلح و توسعه در دانشگاه مریلند که مسئول انجام این نظرسنجی بود، به نیوزویک گفت: «این یک پاسخ یک صدا بود.» او در ادامه به دو سوال اساسی درباره رویکرد ایالات متحده در رابطه با ایران اشاره کرد و افزود: «اگر توافق از سر گرفته شود، دو موضوع مشکل ساز وجود خواهد داشت. اولی این است که ایالات متحده باید به طور یکجانبه درباره توافق با متحدانی که هنوز بخشی از توافق هستند از جمله برخی از شرکای اروپایی، مذاکره کند. دومی نگرانی و ترس از این مساله است که حصول توافق مجدد غیرممکن شود.» تلهامی که از اعضای ارشد غیر مقیم در موسسه بروکینگز نیز به شمار می رود، به این مساله اشاره کرد که به تعویق انداختن روند مذاکره با احتمال «تشدید تنش های نظامی» همراه خواهد بود و جامعه آکادمیک به شدت با چنین رویکردی مخالف است. تنها 1 درصد از افرادی که در نظر سنجی شرکت کرده اند از اقدام نظامی علیه ایران حمایت می کنند.

این نظرسنجی از 8 تا 15 فوریه به عنوان یک پروژه مشترک بین نظرسنجی درباره مسائل بحرانی دانشگاه مریلند به مدیریت تلهامی و پروژه علوم سیاسی خاورمیانه در دانشگاه جورج واشنگتن انجام شده است. در این نظرسنجی 521 کارشناس که به طور غیرتصادفی انتخاب شده بودند، شرکت و دیدگاه خود را درباره تفاوت های رویکردهای فعلی سیاست آمریکا در قبال خاورمیانه مطرح کردند. همه کارشناسان یا از اعضای انجمن مطالعات خاورمیانه یا بخش خاورمیانه و آفریقای شمالی انجمن علوم سیاسی آمریکا، دو گروه دانشگاهی برجسته در زمینه مطالعات خاورمیانه، بوده اند.

پیوستن به برجام همچنین به معنای لغو تحریم های اعمال شده علیه ایران است. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق، در سال 2018 به طور یکجانبه از توافق هسته ای ایران خارج شد و تحریم های فلج کننده ای را تحت کارزار اعمال فشار حداکثری علیه این کشور اعمال کرد. این تحریم ها همچنین یک سری تحریم های ثانویه بر شرکت های جهانی که با ایران تجارت می کنند را نیز شامل می شود. فقط 4 درصد از پاسخ دهندگان طرفدار ادامه استراتژی اعمال فشار حداکثر بودند و تلهامی شخصا معتقد است که این استراتژی بیش از برنامه هسته ای ایران، به مردم این کشور آسیب می زند.

رهبران ایران با افتخار عدم موفقیت ترامپ در حصول یک توافق جایگزین را به عنوان یک پیروزی برای خود توصیف کرده اند. ایران غنی سازی اورانیوم را در عقب نشینی آشکار از تعهدات برجمی از سر گرفته است. بایدن در جریان مبارزات انتخاباتی خود گفت که قصد دارد مجددا به برجام بپیوندد، اما همچنین اعلام کرده تا زمانی که ایران اقدامات غنی سازی خود را متوقف نکند، تحریم ها لغو نخواهند شد و آمریکا مجددا به توافق باز نخواهد گشت. بایدن در پاسخ به سوال مجری اخبار عصر «سی.بی.اس» درباره اینکه ایالات متحده برای بازگرداندن ایران به میز مذاکره تحریم ها را لغو می کند، تنها یک کلمه گفت: «خیر!» او در این مصاحبه تاکید کرد که ایران باید پیش از آنکه آمریکا مذاکرات درباره توافق را مد نظر بگیرد، به غنی سازی اورانیوم (در سطوح بالاتر از برجام) پایان دهد.

تلهامی معتقد است که مساله زمان اهمیت زیادی دارد و تشخیص اینکه آیا ایران اورانیوم غنی شده کافی برای تولید سلاح هسته ای دارد یا خیر، دشوار است. از این رو، مساله زمان یک مساله خیلی مهم در توافق بایدن با تهران به شمار می رود.

این در حالی است که درگیری طولانی مدت بین واشنگتن و تهران تنها چین و روسیه را به ایران نزدیک کرده و سبب شده ایران در صدد یافتن متحدان جهانی برای احیای شرایط اقتصادی و انسانی متزلزل خود برآید. چین و روسیه هم که از امضاکنندگان برجام هستند، از دولت جدید بایدن خواسته اند بدون پیش شرط مجددا آمریکا را به توافق بازگرداند. تلهمی گفت هنوز مشخص نیست که بایدن قبل از ورود مجدد به توافق به دنبال شرایط اضافی است یا خیر: «اگرچه او گفته است که در همین حالت فعلی به توافق باز می گردد، اما اظهارات او دال بر احتمال مذاکرات در برخی زمینه ها هستند.»

منبع: نیوزویک / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34