عناصر تهدید زا در امنیت ملی چین

نویسنده: پرهام پوررمضان، پژوهشگر اندیشکده روابط بین الملل

دیپلماسی ایرانی: فروپاشی شوروی برای کشورهای مختلف حاوی فرصت ها و تهدیدات فراوانی بود و توانست بعضی از کشورها را در مسیر توسعه رهنمون کند و فضای فرصت آفرین برای آنها ایجاد کند. یکی از آن کشورها، کشور مهم، راهبردی و استراتژیک چین است.

این کشور با در پیش گرفتن سیاست خارجی توسعه گرا توانست برای خود در عرصه بین الملل فرصت آفرینی کند و بحران هایی در جهان همچون فروپاشی شوروی، حمله ایالات متحده به عراق نیز توانست بر سرعت این کشور در مدار توسعه بیافزاید.

البته این فرصت ها در فضای سیاست داخلی و سیاست خارجی این کشور بعضا تهدید آفرین نیز شد، در این یادداشت در نظر دارم تا در رابطه با عناصر تهدیدزا با امنیت ملی کشور چین مطالبی را به عرصه تحلیل بیاورم. 

در ابتدا بهتر است کمی در رابطه با امنیت ملی نکاتی را مطرح کنم. امروزه امنیت ملی را در ادبیات سیاسی و مدرن یک واژه چند بعدی متناظر بر پارامترها و المان های متفاوت مطرح می کنند اما نکته حائز اهمیت در این بحث این است که در یک تعریف جامع و کامل می توانیم امنیت ملی را استفاده و کنترل نیروی نظامی شامل اولویت بخشی به تهدیدات محیطی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بدانیم که در بسطی گسترده تر برخی از این تهدیدات، نه تنها برخلاف گذشته، شکل و ماهیت ابهام‏آمیزی پیدا می‏کنند، بلکه در شرایط ظهور وابستگی متقابل، ارتباط و نزدیکی روزافزون کشورها با یکدیگر، تهدیدات امنیتی شکل و ماهیت جهانی پیدا می‏کنند.

حال با تعریفی اندک از امنیت ملی به کشور چین در این حوزه خواهیم پرداخت؛ این کشور  از منظر جغرافیایی در قسمت شرق آسیا واقع شده و پس از کشور روسیه، دومین کشور از نظر وسعت است. این کشور بیش از یک میلیارد نفر جمعیت دارد به همین دلیل از پرجمعیت ترین کشورهای جهان به شمار می رود و عامل مهم انسانی در توسعه را داراست.

اما اولین نکته ای که در رابطه با عوامل تهدیدزای امنیت ملی چین به آن اشاره خواهم کرد وجود توان فزاینده در راستای فضای حکمرانی است و این بدان معناست که در این کشور دو وجه دولت بد یعنی اقتدارگرایی و قدرت محوری حال چه از منظر تحزب و چه از منظر ملی گرایی موجود است که وجه اقتدارگرایی سبب می شود دولت از داخل در این کشور به سمت فساد و رانت آفرینی رود که یک عنصر مهم در تهدید است.

در دومین عامل می توان این نکته را مطرح کرد که اختلافات و مناقشات مرزی عاملی تهدیدزاست؛ کشور چین برای اینکه در حال تبدیل به یک ابر قدرت بلا منازع در دهه های پیش روست سیاست های مختلف و متعددی را درپیش گرفته است همین امر سبب می شود که همسایگان این امر را نتوانند در دکترین خود قبول کنند فلذا سبب می شود اختلافات با همسایگان از جمله ژاپن بالا بگیرد.

در نهایت در پایان باید مطرح کرد آخرین پارامتر یعنی جایگاه و نفوذ بین المللی چین عنصر تهیدزای دیگری است که بعضا با تهیداتی همراه می شود که از آنها می توان به دخالت های ایالات متحده در موضوع جدایی تایوان اشاره کرد که بعضا با سیاست های بین المللی کشور چین در تعارض است.

در پایان می توان گفت که کشور چین اگر بتواند عناصر تهید زا را از مدار توسعه خود خارج کند سرعت بیشتر را تا رسیدن به قدرت برتر جهانی شدن تجربه خواهد کرد.