فصل تازه‌ای از تنش آمریکا با ایران !

صابر گل عنبری، کارشناس ارشد مسائل بین الملل 

دیپلماسی ایرانی - اینگونه به نظر می‌رسد که تنش میان تهران و واشنگتن وارد مرحله جدیدی خواهد شد و احتمالا از آب‌های خلیج فارس به منطقه دریای کارائیب در نزدیکی مرزهای آمریکا خواهد کشید. به دنبال عزیمت چند نفتکش ایرانی به ونزوئلا که گفته می‌شود حامل بنزین و گازوئیل هستند، یک مقام آمریکایی پنجشنبه گذشته در مصاحبه با خبرگزاری رویترز تهدید کرده است که آمریکا درصدد اتخاذ اقداماتی علیه این نفتکش‌هاست. 

خبرگزاری ایرانی "نور نیوز" نیز دیروز به نقل از "منابع آگاه" خبر داد که آمریکا 4 ناو جنگی به همراه هواپیمای بوئینگ «پی ۸ پوسایدون» Boeing P-۸ Poseidon از اسکادران VP-۲۶ را به منطقه کارائیب اعزام کرده است. دیروز نیز وزارت امور خارجه با احضار سفیر سوئیس در تهران به این گزارش‌های رسانه‌ای واکنش نشان داده و ظریف نیز به دبیر کل سازمان ملل نامه نوشته و هشدار داد.

فعلا هیچ مقام آمریکایی در این باره اظهارنظری رسمی نداشته و مشخص نیست گزارش رویترز صرفا با هدف بازداشتن ایران از اعزام کشتی‌های حامل سوخت به ونزوئلا و تغییر مسیر آن‌ها بوده یا این که اگر این مساله کارگر نیفتد، خود آمریکا راسا وارد عمل شده و از عزیمت این کشتی‌ها به سمت مقصد خود جلوگیری به عمل خواهد آورد. 

شکل مداخله آمریکا هم فعلا روشن نیست؛ این که نیروی دریایی قصد دارد کشتی‌های ایرانی را صرفا مجبور به تغییر مسیر کند یا اقدام به توقیف آن‌ها می‌کند. به نظرم، شکل برخورد آمریکا در ترسیم چشم‌انداز این تنش احتمالی تعیین کننده خواهد بود. 

از طرف دیگر، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه در نشست احضار سفیر سوئیس بر واکنش "فوری و قاطع" ایران تاکید کرده است؛ تهدیدی که تداعی کننده سناریوی جنگ نفتکش‌ها میان لندن و تهران در سپتامبر گذشته است؛ وقتی که نیروی دریایی سلطنتی انگلیس در آب‌های جبل طارق نفتکش "گریس 1" را توقیف و دو هفته بعد از آن، سپاه پاسداران نفتکش انگلیسی "ستینا امپیرو" را در تنگه هرمز متوقف کرد. 

به هر حال، فعلا مشخص نیست ایران چه واکنشی به رفتار احتمالی نیروهای آمریکایی نشان خواهد داد. به نظرم، اگر اقدام این نیروها علیه نفتکش‌های ایرانی فراتر از مجبور کردن آن‌ها به تغییر مسیر نرود، تهران نیز احتمالا مزاحمت‌های مستقیم یا غیر مستقیمی برای کشتی‌های آمریکایی در آب‌های منطقه ایجاد کند. اما اگر آمریکا اقدام به توقیف نفتکش‌های ایرانی کند، باید منتظر ماند و دید آیا سناریو جنگ نفتکش‌ها با انگلیس تکرار خواهد شد؟ 

اما در صورت وقوع سناریو دوم، یعنی توقیف متقابل، این مساله تنش میان دو طرف را به شکل بی‌سابقه‌ای بالا خواهد برد و با توجه به موسم انتخاباتی در آمریکا و شرایط سخت شیوع کرونا، اولا تحمل این مساله برای ترامپ بسیار سخت خواهد بود و ثانیا وی بی‌رغبت نخواهد بود که سر این مساله فضا را امنیتی کرده و بخواهد از آن بهره‌برداری‌های داخلی خود را بکند. در هر صورت باید دید چه خواهد شد؟