وقتی وزارت امور خارجه ناکارآمد است

دیپلماسی ایرانی: دولت ترامپ اوایل سال جاری میلادی همزمان با تشدید تنش ها با ایران، نیروهای «غیر ضروری» را از سفارت آمریکا در بغداد و دیگر شهرهای عراق خارج کرد. هنوز معلوم نیست که این اقدام قرار بوده دقیقا چه نتیجه ای در بر داشته باشد. با توجه به اینکه دولت ترامپ برنامه یک حمله نظامی به ایران را در سر می پرورانده و با توجه به اینکه یقین دارد ایران در پاسخ به هر حمله ای منافع ایالات متحده در منطقه را هدف می گیرد، این احتمال وجود دارد که خارج کردن آمریکایی ها از کشور همسایه ایران یعنی عراق صرفا یک اقدام محتاطانه بوده باشد که با تفسیر کاخ سفید از مخاطرات امنیتی در آن بخش از جهان چندان مغایرت ندارد.

کنسولگری ایالات متحده در بصره در جنوب عراق سپتامبر گذشته در جریان تظاهرات خشونت آمیز در این شهر هدف حمله قرار گرفت و ایالات متحده با مقصر دانستن ایران، نیروهای کنسولگری را خارج کرد و جان بولتون، مشاور امنیت ملی، هم از پنتاگون خواست که نقشه حمله به ایران را تهیه کند. اما در جریان تظاهرات بصره این فقط کنسولگری آمریکا نبود که هدف گرفته شد؛ تظاهرات کنندگان کنسولگری ایران در بصره را نیز هدف گرفتند. اکنون به نظر می رسد که بازگرداندن کارمندان دیپلماتیک ایالات متحده از عراق یک حرکت دائمی بوده است که بیشتر با همان گمانه زنی اول مبنی بر نگرانی از تهدید منافع ایالات متحده در عراق در رابطه با تشدید تنش ها علیه ایران، همخوانی دارد. در چنین شرایطی، بازگرداندن دیپلمات هایی که از عراق خارج شدند، یک پیام متناقض ارسال می کند مبنی بر اینکه تنش ها کاهش یافته اند و این در حالی است که دولت ترامپ ترجیح می دهد نشان دهد که کمپین «اعمال فشار حداکثری» علیه ایران همچنان ادامه دارد. این وضعیت تنها یک نمونه آشفتگی ها و اقدامات ناکارآمد دولت صرفا برای پیشبرد سیاست ایران است.

خالی ماندن بیشتر کنسولگری به معنای هدر دادن استعداد دیپلمات هایی است که با سرعت جا به جا شده اند. این مساله همچنین به معنای هدر رفتن هزینه های ساخت مجموعه بزرگ سفارتخانه است که ایالات متحده پس از جنگ در عراق ساخت. و همچنین این مساله به معنای این است که کارهای ایالات متحده در عراق یا انجام نمی شود یا به خوبی زمانی که دیپلمات ها در این کشور بودند، پیش نمی رود. در حالی که شرایط سیاسی و اقتصادی در این کشور مهم عربی هنوز تثبیت نشده، آشکار است که دولت آمریکا کارهای زیادی برای انجام دارد. همانطور که مقامات دولت ترامپ نیز بارها اعلام کرده اند، یکی از این اقدامات می تواند تلاش برای مقابله با نفوذ ایران در عراق باشد و به طور قطع، استفاده از سفارتخانه ای که شمار نیروهای آن کاهش یافته چندان در پیشبرد این هدف موثر نخواهد بود. اگرچه این وضعیت (افزایش نفوذ ایران در عراق)، خود یکی از پیامدهای بیشمار جنگی است که بدون اندیشیدن به آنچه پس از صدام حسین رخ خواهد داد، آغاز شد. بیشتر تحولات در عراق امروز از تظاهرات در بصره گرفته تا ظهور داعش و حتی افزایش نفوذ ایران، پس لرزه های حمله ایالات متحده به این کشور است. 

یکی دیگر از پیام های ضد ایرانی دولت ترامپ که با تداوم کاهش نیروهای دیپلماتیک در عراق نیز همخوانی دارد، اعزام نیروهای نظامی آمریکایی به عربستان سعودی است. این دو تحول توامان استدلال غلط رئیس جمهوری را به تصویر می کشند؛ اما این مساله به دولت ترامپ محدود نمی شود. در عمده موارد مباحثات در واشنگتن به این نتیجه می انجامد که جایگزین مداخله نظامی، تحریم است. در حقیقت، موثرترین جایگزین غالبا تقویت و حمایت از منافع ایالات متحده با استفاده از همه ابزارهای سیاستمدارانه است که دیپلماسی مهمترین آنها به شمار می رود. شاید اگر لازم باشد چیزی را یک شبه نابود کرد، استفاده از نیروی نظامی راه مناسبی باشد، اما وقتی پای منافع آمریکا در میان است، دیگر ابزار سیاستمدارانه کارآمدتر هستند. دیپلماسی ماهرانه و قدرتمندانه در حمایت از منافع ایالات متحده در میانه درگیری های سیاسی چند بُعدی همانند شرایط کنونی در عراق بسیار مفیدتر و در واقع، ضروری هستند.

نگرش دولت ترامپ در رابطه با استفاده از نیروی نظامی در روز استقلال و وقتی رئیس جمهوری دونالد ترامپ تصمیم گرفت در تجلیل از قدرت آمریکا چند تانک را در کنار یادبود لینکلن به نمایش بگذارد، به خوبی آشکار شد. تخریب و تنزل دیپلماسی در دولت ترامپ به طرق مختلف از جمله جاهای خالی در وزارت امور خارجه، تنظیم سوابق جدید برای نامزدهایی که به وضوح صلاحیت کار در پست های مهم در سفارتخانه ها را ندارند و نابود کردن توافقنامه هایی که در دولت های قبلی مورد مذاکره قرار گرفته بودند، آشکار شده است. جاهای خالی در سفارت آمریکا در بغداد که نتیجه جانبی کمپین دولت ترامپ علیه ایران است، تنها پیشبرد منافع ایالات متحده در عراق را دشوار می کند و البته از یک مشکل بزرگتر در دولت حکایت دارد.

منبع: نشنال اینترست / مترجم: طلا تسلیمی