دستاوردهای نتانیاهو از کمپین ترامپ علیه ایران

نویسنده: گاسان میشل روبیز

دیپلماسی ایرانی: برای بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ یک فرصت طلایی به شمار می رود. شرایط اسرائیل در دو سال و نیمی که از ریاست جمهوری ترامپ گذشته خیلی خوب بوده است: واشنگتن به طور یکجانبه اشغال کرانه باختری توسط اسرائیل را به رسمیت شناخته و یک سری اقدامات دیپلماتیک هم در مشروعیت بخشیدن به قدس اشغالی و شهرک سازی ها انجام داده است. به علاوه، اسرائیل توانسته بسیاری از قانون گذاران ایالات متحده را ترغیب کند تلاش های فلسطین غیرقانونی توصیف کنند. اسرائیل همچنین در دو سال و نیم گذشته موفق شده با به راه انداختن کمپینی برای شیطانی جلوه دادن نظام ایران، توجه بین المللی را از روی فلسطین بر ایران متمرکز کند. اما آیا این دستاوردها دوام آوردنی هستند؟

نمی توان به طور قطعی گفت که ترامپ اسرائیل را امن تر کرده است. آمریکایی ها دیر یا زود متوجه خواهند شد که از اشغالی ناپایدار حمایت می کنند: ساخت یک کشور اسرائیلی که بر اکثریت جمعیت فلسطینی حاکم باشد، معنای چندانی نمی دهد! اینکه اسرائیل قدس اشغالی را پایتخت خود بداند یا اینکه ایالات متحده سفارت خود را به آنجا منتقل کرده باشد، اینکه واشنگتن شهرک سازی ها در کرانه باختری را مشروع بداند یا اینکه اسرائیل چه مقدار از زمین های منطقه را اشغال کند، حقیقت این است که فلسطینی ها سرزمین های میان رود اردن و دریای مدیترانه را ترک نمی کنند. اسرائیل به دنبال راه حل یک کشوری یا آپارتاید است، اما حتی لیندزی گراهام، سناتور جمهوری خواه متحد ترامپ، هم اخیرا به کاخ سفید هشدار داده که تنها راه حل دو کشوری می تواند اسرائیل را از بار سنگین اشغال رهایی بخشد.

پیروزی نتانیاهو در کنترل افکار عمومی در ایالات متحده هم چندان دوام آوردنی به نظر نمی رسد. ترامپ دفتر سازمان آزادیبخش فلسطین را در واشنگتن تعطیل و بیشتر کمک های مالی به فلسطینی ها را متوقف کرده و این دیدگاه که بازماندگان جنگ های 1948 و 1967 پناهجو هستند را به چالش کشیده است. شرایط برای فعالان صلح یهودی و فلسطینی برای لابی کردن در برابر شهرک سازی های اسرائیل دشوارتر شده است. اما آمریکایی ها آنقدر ضعیف نیستن که تفاوت بین حمایت با خشونت یا مقاومت مدنی با رفتار غیرقانونی را تشخیص ندهند. بیشتر نامزدهای دموکرات ریاست جمهوری آمریکا از راه حل دو کشوری حمایت می کنند. دوران تبعیض ترامپ علیه فلسطینی ها و دیگر گروه های آسیب پذیر چندان دوام نخواهد آورد چراکه خود تخریب کننده است. عجله برای ساکت کردن فعالان صلح و خودداری از خدمات رسانی به فلسطینی ها بیشتر اندیشمندان آمریکایی یهودی را که حقیقتا نگران اسرائیل هستند، برآشفته است.

سومین دستاورد اسرائیل به حاشیه کشیده شدن مساله فلسطین در نتیجه افزایش تنش های منطقه ای بر سر ایران است. اینکه توجه جهانی با چه سرعتی از فلسطین بر ایران معطوف شده، حیرت انگیز است. باراک اوباما و جان کری، رئیس جمهوری و وزیر خارجه پیشین، برای 8 سال امید فلسطینی ها را به حل مشکل از طریق راه حل دو کشوری افزایش دادند؛ اما این امید در دو سال در نتیجه شکست «روند صلح»، ناامید شد.

ارتباط ایران با مساله فلسطین نباید به عنوان اتفاقی برای منحرف کردن توجه ها از تلاش های خالصانه برای صلح خاورمیانه مورد استفاده قرار بگیرد. مسائل ایران اساسا به سیاست های قدرت منطقه ای مربوط است. اسرائیل اولی و تنها دارنده زرادخانه هسته ای در منطقه است. در حالی که ایران به کشوری قدرتمندتر در منطقه تبدیل می شود، تل آویو می خواهد از که از عدم دستیابی تهران به قابلیت های ساخت سلاح هسته ای به هر قیمتی ممانعت کند. این اولین مرتبه نیست که اسرائیل از آمریکا برای مقابله با رقبای خود استفاده می کند، اما این مرتبه هزینه این اقدام برای همه طرفین درگیر به شدت بالا رفته است.

با از بین روفتن روند صلح، جنگ بین ایران و اسرائیل به یک تهدید بسیار واقعی تبدیل شده است. پیش از امضای برجام، اسرائیل کمپینی را برای ایجاد ترس در جامعه بین المللی آغاز کرده بود مبنی بر اینکه ایران به محض ساخت بمب اتم اسرائیل را از روی نقشه محو خواهد کرد. 6 قدرت جهانی به رهبری ایالات متحده 3 سال برای دستیابی به توافق هسته ای مذاکره کردند تا به اسرائیل و باقی جهان اطمینان دهند که غنی سازی های ایران تحت کنترل است. پس از امضای توافق در سال 2015 همه جهان آرامش گرفت غیر از اسرائیل که همواره معتقد بوده نظام جمهوری اسلامی کمر به نابودی آن بسته است. اما اسرائیل مجبور نبود برای راه اندازی یک کمپین دیگر علیه ایران مدت زمان زیادی صبر کند چرا که ترامپ با وعده نابود کردن توافق هسته ای و از سرگیری فشارهای اقتصادی بر ایران روی کار آمد.

پس از کمپین اسرائیل پیش از برجام، جهانیان همه بر حل مساله هسته ای ایران متمرکز شدند و روند صلح فلسطین و اسرائیل به حاشیه کشانده شد. اکنون بیش از یک سال از خروج یکجانبه ترامپ از توافق هسته ای ایران و اعمال تحریم ها علیه این کشور می گذرد و دیگر کشورها در حل بحران انزوای اقتصادی ایران، واکنش به تهدیدهای نظامی اسرائیل علیه ایران و ترغیب ترامپ به بازنگری در سیاست اعمال فشار حداکثری علیه ایران، شکست خورده اند. چشم انداز درگیری نظامی بیش از هر زمانی پررنگ است و فلسطین بار دیگر به حاشیه کشیده شده است.

کارشناسان می گویند ایران قصد ساخت بمب اتم ندارد، اما ظرفیت چنین کاری را دارد. انزوای اقتصادی ایران منطقه را به آستانه یک جنگ جدید با پیامدهای ناشناخته کشیده است. تغییر نظام در ایران هم بعید است که تحت فشارهای خارجی رخ دهد و در صورت وقوع چنین اتفاقی، احتمال اینکه نظام جدید در صدد ساخت بمب اتم برآید زیاد است. در چنین شرایطی باید گفت که کلید واقعی حل اختلاف بین ایران و ایالات متحده در بازاندیشی در روابط میان واشنگتن، تل آویو، تهران و ریاض نهفته است. ایالات متحده باید دریابد که برای حل بحران های چند وجهی منطقه نباید تحت تاثیر تاکتیک ارعاب ایران و به حاشیه رانده شدن فلسطین قرار بگیرد و به همه بازیکنان منطقه ای واکنشی یکسان و عادلانه داشته باشد.

منبع: لوبه لوگ / مترجم: طلا تسلیمی