عمان به دنبال تقویت روابط با ایران در میانه تحریم های آمریکا

نویسنده: هیلی زارمبا

دیپلماسی ایرانی: عمان به دلیل تدابیر دیپلماسی متمرکز بر صلح و تمایل به بی طرفی و میانجی گری، از دیرباز به «سوئیس خاورمیانه» مشهور بوده است. به رغم اینکه از نظر جغرافیایی با درگیری و آشفتگی های سیاسی محاصره شده، اما عمان در چند دهه گذشته همواره به دور از مسائل منطقه ای مانده و توانسته است به عنوان یک میانجی بین همسایگان متخاصم ایفای نقش کند.

مسقط همچنین موفق شده روابط خوب خود را هم با تهران و هم با واشنگتن حفظ کند که قطعا کار ساده ای نبوده است. عمان در پی کمک های ایران به حل مشکلات داخلی اش در دهه 1970 با این کشور و در پی توافق های تجارت آزاد، همکاری در مبارزه با تروریسم، حق پایگاه داشتن ایالات متحده در آنجا و دیگر تدابیر دیپلماتیک توانسته است روابط خود را با آمریکا حسنه نگه دارد.

اکنون برای اولین مرتبه در طی سال های طولانی، سیاست بی طرفی عمان به دلیل اعمال فشار فزاینده بر ایران از سوی ایالات متحده و همچنین عربستان سعودی و امارات متحده عربی، به چالش کشیده شده است. در مرکز این آشفتگی هم پیشنهاد ساخت خط لوله گاز طبیعی بین ایران و عمان قرار دارد. پس از بیش از یک دهه مناقشه، چراغ سبز خط لوله گاز ایران-عمان سال گذشته داده و در ماه جولای یک کمیته مشترک برای نهایی سازی قرارداد تشکیل شد. به گزارش شرکت ملی گاز ایران، این پروژه بزرگ انرژی و مهندسی حدود 1.2 میلیارد دلار هزینه خواهد داشت و روزانه 28 میلیون متر مکعب گاز طبیعی از بندر جنوبی کوه مبارک به بندر سحار در عمان منتقل می کند. این گاز طبیعی پس از ورود به عمان، برای صادرات یا نگهداری در عمان تغلیظ می شود. در پی کاهش تولیدات گاز و در نتیجه کمبود گاز، به علاوه مسائل دیگری همچون مشکلات اقتصادی، عمان در چند سال گذشته در صدد ایجاد تنوع در اقتصاد خود برآمده است. ساخت این خط لوله ارتباطی با ایران نیز بخشی از همین تلاش ها به شمار می رود.

انتظار می رود ایران در سال های آتی خط لوله های بسیاری را به زیرساخت های خاورمیانه اضافه کند و پیش بینی می شود طول این خط لوله ها در مجموع تا سال 2022 به 12698 کیلومتر برسد. طبق آمارها و ارقام ارائه شده توسط «گلوبال دیتا»، ایران به تنهایی برای ساخت بیش از 50 درصد این خط لوله ها برنامه ریزی کرده و پس از آن هم عراق قرار می گیرد که قصد دارد تا سال 2022 مبلغی نزدیک به 29.6 میلیارد دلار آمریکا برای 5105 کیلومتر خط لوله نفتی و گازی سرمایه گذاری کند. ترکیه، سومین کشور در این فهرست است که می خواهد حدود 2030 کیلومتر لوله را با سرمایه ای حدود 5.8 میلیارد دلار بسازد.

اما همه این برنامه ریزی ها به زودی در پی تحریم های شدید ایالات متحده علیه صنعت انرژی ایران به چالش کشیده می شوند. دولت ترامپ اعلام کرده است که نفت، فرآورده های نفتی و محصولات پتروشیمی و همه معاملات با شرکت ملی نفت ایران را از 5 نوامبر تحریم می کند. تنش ها بین ایالات متحده و ایران از زمان کمپین های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تشدید شد که ترامپ شروع به تهدید به عقب نشینی از توافق هسته ای حاصل شده در دوران باراک اوباما کرد.

در حال حاضر عمان هم مانند بسیاری از دیگر کشورها که نمی خواهند از بین دو قدرت اقتصادی و سیاسی یعنی ایالات متحده و ایران یکی را انتخاب کنند، در میانه این تنش ها گرفتار شده است. اگر دولت ترامپ همچنان برنامه خود برای اعمال مجدد تحریم ها علیه ایران از ماه آتی میلادی را پیش ببرد، مشکالت زیادی در اجرای برنامه خط لوله گاز طبیعی ایران - عمان به وجود خواهد آمد. تنگه هرمز هم که منطقه ای مهم برای اجرای برنامه خط لوله ها در منطقه به شمار می رفته، به یکی از موضوعات درگیری بین ایالات متحده و ایران تبدیل شده است. در ماه آگوست هر دو کشور تقریبا به طور همزمان اعلام کردند که این مسیر مهم عبور محموله های نفتی و گازی را کاملا تحت کنترل دارند و آمریکا تهدید کرد اگر ایران تصمیم به بستن مسیر یا ایجاد اختلال در عبور محموله ها کند، به زور متوسل خواهد شد.

به رغم نگرانی ها درباره منطقه سیاسی تنگه هرمز و شک و تردیدهای اقتصادی، عمان به طور رسمی و علنی اعلام کرده قصد دارد پروژه خط لوله را پیش ببرد، اما احتمالا برای اجرای تمام و کمال آنچه پیشتر بر سر آن معامله کرده بود، دچار مشکلاتی خواهد شد.

منبع: اویل پرایس / مترجم: طلا تسلیمی