مردم قربانی دشمنی ایالات متحده اند (بخش سوم و پایانی)

نویسنده: کوین کَشمن و کاوان خرازیان

دیپلماسی ایرانی: در نوامبر 2018 که رئیس جمهوری ترامپ تحریم ها را مجددا علیه ایران اعمال کرد، صادرات نفت این کشور و دسترسی آن به سیستم مالی بین المللی قطع شد. ترامپ آن زمان گفت که ایران می تواند یا مطابق خواسته های جدید آمریکا عمل کند یا «انزوای اقتصادی» را به جان بخرد. ایالات متحده از آن زمان تا کنون تحریم های بیشتری علیه ایران اعمال کرده و به منظور کاهش درآمدهای نفتی ایران به «صفر»، به طور خاص هزاران شخصیت حقیقی و حقوقی را هدف گرفته است. ترامپ اخیرا گفته اکنون اقتصاد [ایران] در حال فروپاشی است و ما می توانیم به سادگی آن را نجات دهیم یا شرایط را برای آنها بدتر کنیم.

یک ساز و کار چندجانبه امیدوارکننده موسوم به اینستکس می تواند امکان تجارت را برای کشورهای اتحادیه اروپا و ایران بدون تکیه به انتقال مستقیم وجوه یا استفاده از سیستم مالی تحت تسلط ایالات متحده فراهم کند. اگرچه در مراحل اولیه از اینستکس صرفا برای تجارت کالاهای بشردوستانه استفاده می شود، اما این مدل می تواند به طور بالقوه مسیر جدیدی را برای خرید نفت ایران ایجاد کند. اما این ساز و کارهای جایگزین نیز از نفوذ ایالات متحده مصون نیستند. اخیر که چند کشور از قصد خود برای ایجاد مناسبات تجاری جایگزین سخن گفته اند، ایالات متحده آنها را تحت فشار گذاشته تا این برنامه ها را در نطفه از بین ببرد. از جمله این اعمال فشارها تهدیدهای اقتصادی و لفاظی های شدیدالحن در ترغیب کشورهایی همچون هند به خودداری از استفاده از «دریچه های دو جانبه» در تجارت بوده است.

در این میان، ایران همچنان از امکان فروش مقداری از نفت خود به کشورهایی مانند چین، روسیه و هند برخوردار است؛ بدین ترتیب یا بدهی های پیشین را از آن طریق بازپرداخت می کند یا پول خود را از برخی از بانک ها در این کشورها دریافت می کند که چون تجارت قابل توجهی ندارند تحت تاثیر تحریم های آمریکا قرار نمی گیرند. ایران همچنین موفق شده بخشی از نفت خود را به صورت پنهانی به خریداران برساند، اما همیشه هم در فرار از کنترل ایالات متحده موفق نبوده است. به طور مشابه، ایران توانسته واردات برخی کالاها همانند موز را خارج از نظام مالی حاکم و در نتیجه تجربه و نبوغ واردکنندگان حفظ کند؛ با این حال، حجم کلی واردات کاهش یافته است.

قدرت بیش از اندازه

واضح است که ایالات متحده برای قطع صادرات و واردات یک کشور هدف با استفاده از تحریم ها و تحمیل عواقب شدید و گسترده بر اقتصاد آن و همچنین کاهش توانایی های دولت برای رسیدگی به مشکلات اقتصادی مربوطه، در موقعیتی خاص و منحصر به فرد قرار دارد.

در مورد ایران، تحریم های آمریکا به معنای کاهش شدید تولیدات نفتی، افزایش نرخ بیکاری، بالا رفتن تورم در نتیجه کاهش واردات بوده و شرایط را برای ایرانی ها چه در خرید کالاهای اساسی و چه در تهیه دارو دشوار کرده است. اخیرا گزارش های نگران کننده ای درباره تمام شدن داروهای حیاتی درمان سرطان در برخی بیمارستان ها و مشکلات بیماران در یافتن دارو یا پرداخت هزینه های بالای آنها منتشر شده است. درست همانند ونزوئلا و دیگر کشورهایی که ایالات متحده آنها را هدف گرفته، در ایران هم بدون شک تحریم ها به مردم آسیب می رسانند و تلفات انسانی مرتبط با آنها با گذر زمان افزایش می یابد. این تاثیر انسانی یکی از اصلی ترین دلایلی است که کارشناسان حقوق بین الملل مجازات های یک جانبه را طبق منشور سازمان ملل متحد و قوانین حقوق بشر بین المللی غیرقانونی می دانند.

ایران در حال بررسی روش های جایگزین برای صادرات و واردات کالاست، اما معلوم نیست که در صورت عدم تسهیل تحریم ها بتواند کاری از پیش ببرد یا خیر. با این حال، مقامات آمریکایی همچون برایان هوک عمدتا مسئولیت مشکلات اجتماعی و اقتصادی ناشی از تحریم ها را بر گردن دولت ایران می اندازند. اما اظهارات ترامپ افشا کننده تر است. تحریم ها تنها به این دلیل موثر هستند که می توانند درد و ناراحتی به کشور هدف تحمیل کنند. اساسا ایالات متحده جان هزاران ایرانی را به خطر انداخته با این امید که بتواند دولت ایران را به عمل به خواسته های خود وادار یا آن را با دولتی سازگارتر جایگزین کند. اینکه ایالات متحده قادر است چنین استراتژی را به کار بندد، خود باید اسباب نگرانی شهروندان آمریکایی و جامعه بین المللی و خصوصا در میان کسانی باشد که به قوانین بین المللی احترام می گذارند.

منبع: جاکوبین مگزین / مترجم: طلا تسلیمی