ترامپ از ایران برای پیروزی در انتخابات آمریکا کمک می خواهد

نویسندگان: دیوید ای. سنجر، فرناز فصیحی و ریک گلدستون

دیپلماسی ایرانی: رئیس جمهوری دونالد ترامپ روز جمعه بازگشت آمریکایی زندانی در ایران را با ترغیب تهران به «توافق بزرگ» بر سر برنامه هسته ای جشن گرفت و گفت در صورت مذاکره پیش از انتخابات ریاست جمهوری واشنگتن شرایط بهتری برای آن قائل خواهد شد. به نظر می رسد ترامپ از تهران برای بازگشت به سمت ریاست جمهوری کمک می خواهد. پیشنهاد ترامپ بلافاصله از سوی ایران رد شد. به نظر می رسد ایران اکنون امید بیشتری به شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده دارد و ترجیح می دهد تا ماه نوامبر و مشخص شدن نتیجه منتظر بماند و تحریم ها را دوام آورد.

در همین حال، برخی خبرهای رسیده از آژانس بین المللی انرژی اتمی از افزایش حدودا 50 درصدی ذخایر اورانیوم با غنای پایین ایران در سه ماه گذشته حکایت دارد و ایران اکنون 8 برابر میزان مجاز در برجام که ترامپ دو سال پیش از آن خارج شد، سوخت هسته ای تولید می کند. از زمانی که ترامپ تصمیم گرفت از آنچه توافقی «وحشتناک» و «شکست خورده» می نامید خارج شود، مایک پومپئو، وزیر امور خارجه، و دیگران گفته اند که ترکیبی از تحریم های شدید، انزوای دیپلماتیک و تهدید به استفاده از نیروی نظامی می تواند تهران را به بازگشت به میز مذاکره ترغیب کند. این پیش بینی تا کنون تحقق نیافته و پیشنهاد روز جمعه ترامپ هم به وضوح دعوتی از تهران برای تحویل یک پیروزی دیپلماتیک به واشنگتن پیش از انتخابات آمریکا بوده است.

ترامپ در توئیتی برای آزادی مایکل آر. وایت، کهنه کار نیروی دریایی آمریکا که در ایران زندانی بود، تشکر کرد و نوشت: «برای توافق بزرگ تا بعد از انتخابات ایالات متحده منتظر نمانید. اکنون می توانید توافق بهتری به دست آورید!» دستیاران رئیس جمهوری ترامپ و وزیر امور خارجه پومپئو از توضیح چرایی این مساله که چرا اگر آمریکا به هر حال مطابق منافع ملی مذاکره می کند، شرایط اکنون می تواند برای ایران مطلوب تر باشد، خودداری کردند. برایان اچ هوک، نماینده ویژه امور ایران در وزارت امور خارجه آمریکا، گفت این مساله احتمالا به کاخ سفید مربوط می شود.

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در توئیتی در پاسخ ترامپ نوشت: «زمانی که شما رئیس جمهور شدید، ما یک توافق داشتیم. ایران و سایر شرکای توافق سال 2015- بریتانیا، فرانسه، آلمان، اتحادیه اروپا، روسیه و چین- هرگز میز را ترک نکردند. مشاوران شما که بیشترشان اخراج شده اند، یک شرط احمقانه بستند. اکنون تصمیم با شماست که چه زمانی آن اشتباه را جبران کنید.» حسام الدین آشنا، مشاور عالی سیاستگذاری رئیس جمهوری حسن روحانی هم در توئیتی پاسخ داد: «به سوم نوامبر نزدیک می شوید و ما این را می دانیم. پس مجبور خواهید شد خیلی بیشتر از آنچه اوباما پیشنهاد کرد، ارائه کنید!»

لحن تند و تیز مقامات ایرانی نشان دهنده یک تغییر بود. در ماه های اخیر به نظر می رسید که تهران به دنبال کاهش تنش ها با واشنگتن از طریق مذاکره بر سر تبادل زندانی ها و ترغیب گروه های شبه نظامی متحد در عراق به کاهش حملات علیه آمریکایی هاست. اما اکنون که نظرسنجی ها از کاهش محبوبیت ترامپ حکایت دارند، محاسبات تهران احتمالا تغییر کرده است. جوزف آر. بایدن جونیور، نامزد دموکرات، در مذاکرات بر سر توافق هسته ای سال 2015 حضور داشته و ایرانی ها احتمالا به این نتیجه رسیده اند که در صورت پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری، امکان بازسازی توافق وجود خواهد داشت.

هنری رم، تحلیلگر ایران در گروه اوراشیا که یک شرکت مشاوره درباره مخاطرات سیاسی است، گفت: «فکر یک مساله ای در طرف ایرانی تغییر کرده است. تابستان گذشته آنها تصور می کردند که ترامپ مجددا در انتخاب پیروز خواهد شد.» رم معتقد است از شرایط کنونی می توان دو نتیجه گرفت: «اول اینکه نمی خواهند کاری کنند که به انتخاب مجدد ترامپ کمک کند. این به افزایش بخت ترامپ منجر می شود که آنها نمی خواهند احتمالش وجود داشته باشد. دوم اینکه اگر به اندازه کافی صبر کنند و درباره رئیس جمهور شدن جو بایدن درست پیش بینی کرده باشند، آنگاه با شرایطی متفاوت و با ثبات تر مواجه خواهند بود.» او این تفکر که ایرانی ها با حس نومیدی ترامپ از فرصت برای گرفتن امتیاز در مذاکرات استفاده و با او توافق خواهند کرد را رد می کند: «دیدگاه ایرانی ها این است که چنین تواققی با فردی به بی ثباتی ترامپ، دوام آوردنی نخواهد بود.»

هوک اینطور استدلال کرد که آزاد شدن وایت که دو سال در ایران در بازداشت بوده، گواه این است که ایالات متحده می تواند از موضع قدرت مذاکره کند. او یادآور شد که رایت بدون «تسهیل تحریم ها، تغییر سیاست گذاری ها و پالت پول نقد» به ایالات متحده بازگشت. او همچنین گفت مردم ایران دارند فرصت برای جلوگیری از توزیع ثروت ملی شان در خاورمیانه و ونزوئلا را از دست می دهند. هوک همچنین یادآور شد که در دو سالی که ترامپ از توافق ایران خارج شد، سه مرتبه با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، دیدار کرده است؛ اما هوک به بی نتیجه بودن این دیدارها و پیشروی کره شمالی در برنامه تسلیحات هسته ای هیچ اشاره ای نکرد.

گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی که تنها به شمار محدودی از کشورها تحویل داده اما محتوای آن پیش از نشست آژانس افشا شده، حاکی از آن است که ایران در انباشت مواد هسته ای آرام اما پیوسته پیش می رود. اگرچه محاسبه زمان مورد نیاز برای تولید مواد هسته ای لازم برای یک بمب اتم دشوار است، اما به وضوح این زمان به کمتر از یک سال تعیین شده در توافق هسته ای 2015 کاهش یافته است. البته حتی در صورتی که ایران سوخت کافی و نیت ساخت سلاح هسته ای را داشته باشد، باز هم تولید بمب اتم چندین ماه یا حتی چندین سال طول می کشد. ذخایر اورانیوم غنی شده ایران پیش از برجام به مراتب بیشتر از حالا بود که 97 درصد آن را به روسیه تحویل داد. لازم به ذکر است که ایران انباشت مواد هسته ای را اعمال فشار معکوس علیه ترامپ و پاسخی به تحریم های اعمال شده از سوی او می خواند.

قیس قریشی، کارشناس سیاست خارجی ایرانی که در روابط با عراق به وزارت امور خارجه ایران مشاوره داده، گفت: «سیاست خارجی ما در 20 سال گذشته بسیار پرگماتیک (عمل گرایانه) بوده است. در حال حاضر ایران رویکرد صبر استراتژیک اتخاذ کرده و منتظر است تا ببیند در ماه نوامبر در انتخابات ایالات متحده چه اتفاقی می افتد و آیا ترامپ مجددا رئیس جمهور می شود یا خیر.»

منبع: نیویورک تایمز / مترجم: طلا تسلیمی