چرا بازگشت تحریم های نفتی ایران باعث افزایش قیمت نفت نخواهد شد؟

دیپلماسی ایرانی: این روزها بسیاری اظهار نظر می کنند که با خروج امریکا از برجام و بازگرداندن تحریم های امریکا علیه ایران به ویژه در بحث انرژی و صادارت نفتی ایران، قیمت نفت در بازارهای جهانی به شدت افزایش خواهد یافت و احتمالا قیمت نفت به حدود 100 دلار در هر بشکه خواهد رسید! به اعتقاد تحلیلگرانی که درباره عواقب خروج آمریکا از توافق هسته ای با اسپوتنیک گفت وگو کرده اند، قیمت نفت خام به 100 دلار خواهد رسید، اما این اتفاق یک شبه رخ نخواهد داد. مک گرگور، تحلیل گر سیاسی و کارشناس آسیا اقیانوسیه تلویزیون ملی چین (سی ان تی وی) گفت: «قیمت نفت به طور قطع در 2019 میلادی به 100 دلار می رسد.»

در این جا نه به عنوان یک کارشناس نفتی یا انرژی بلکه به عنوان یک روزنامه نگار داده ها و پرسش هایی را مطرح می کنیم به این امید که متخصصین امور انرژی و اقتصادی به ما بگویند چگونه ممکن است بازگشت تحریم های نفتی علیه ایران باعث گران شدن قیمت نفت در بازارهای جهانی شود؟ با توجه به این مساله که میزان تولید نفت ایران بر اساس آن چه اعلام شده 3 میلیون و 790 هزار بشکه نفت است که نزدیک به یک میلیون بشکه از آن مصرف داخلی دارد.

اول از همه، به محض این که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا اعلام کرد که کشورش را از برجام خارج می کند، و دستور به خروج کشورش از برجام داد، عربستان سعودی و امارات متحده عربی اعلام کردند که آمادگی دارند در صورت بازگشت تحریم های نفتی ایران، کمبود آن را با افزایش تولید خود جبران کنند. حتی در خبرها آمد که ایالات متحده امریکا گفته است که نیازی به افزایش تولید نفت کشورهای تولید کننده نفت نیست و خودش می تواند با استخراج نفت شیل نبود نفت ایران را در بازارهای جهانی در پی تحریم آن جبران کند.

این در حالی است که کشورهایی نظیر عراق، لیبی، نیجریه و دیگر کشورها به دنبال افزایش تولید نفت خود هستند و انتظار دارند بتوانند سهمی از بازار نفت ایران در صورت خروج نفت ایران از بازارهای جهانی را تصاحب کنند.

از سوی دیگر در نشست اوپک کشورهای تولید کننده نفت امیدوارند که بتوانند بر سر افزایش سقف تولید خود به توافق برسند در این صورت احتمال کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی وجود دارد. کیریل دیمیتریو، رئیس صندوق مستقل دارایی روسیه و یکی از کارشناسان توافق مشترک روسیه و اوپک معتقد است که روسیه و عربستان می توانند با همکاری یکدیگر از رشد بیشتر قیمت نفت جلوگیری کنند.

در عین حال روسیه اعلام کرده الآن وقت آن رسیده است که مسکو سطح همکاری های در زمینه قیمت نفت با اوپک را به سطح سال 2016 بازگرداند و تولید نفت خود را افزایش دهد.  به گزارش رویترز، الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه گفت: «بازگشت سطح تولید نفت به رقم اکتبر 2016، یعنی رقم پایه ای توافق کاهش تولید، یکی از گزینه های مطرح برای تعدیل کاهش تولید نفت است.» نواک همچنین گفت: «هنگامی که توافق را تا پایان سال 2018 تمدید کردیم، درباره این احتمالات (بازگشت به سطح تولید اکتبر 2016) صحبت کردیم اما تصمیم گیری دراین باره، در ماه ژوئن (خرداد - تیر) انجام می شود.»

تمامی این ها به کنار، کشورمان نیز امیدوار است حتی با بازگشت تحریم ها سقف تولیدش کاهش نیابد و حتی در صورت امکان بر میزان تولید نفت خود بیفزاید. آقای بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان گفته است که تلاش دارد میزان تولید نفت ایران را به چهار میلیون بشکه در روز برساند. کارشناسان روس پیش بینی می کنند که در صورت بازگشت تحریم های امریکا علیه ایران در پی خروجش از برجام از آن جا که اجماع جهانی برای همراه شدن با امریکا وجود ندارد و کشورهای اروپایی و آسیایی همگی به دنبال راهکاری برای ادامه خرید نفت از ایران هستند، میزان تولید نفت ایران کاهش نیابد یا اگر هم کاهش یابد نهایتا 10 درصد باشد. نواک در این باره می گوید: «به نظر می رسد، کاهش تولید ایران به میزانی که بسیاری انتظارش را دارند، بالا نخواهد بود و حداکثر 10 درصد کاهش محتمل است.»

از سوی دیگر قطعا ایران تمام تلاش خود را خواهد کرد تا آن جا که ممکن است، حتی اگر شده با تخفیف یا از راه های دیگر نفت خود را در بازارهای جهانی به فروش برساند و پول حاصل از فروش نفت را به دست آورد. از آن جا که شرایط فعلی قابل مقایسه با شرایط تحریمی قبل از برجام نیست، چون اجماع جهانی پشت سر خود ندارد و مورد تایید سازمان ملل و مجامع بین المللی نیست، بنابراین انتظار می رود از میزان تولید نفت ایران حتی در صورت بازگشت تحریم های امریکا کاسته نشود. به خصوص که مشتریان اصلی ایران در آسیا هستند و کشورهای هدف ایران در صادرات نفت که همان چین و هند و کره جنوبی باشند قطعا این بار در مقایسه با سال های قبل از برجام، راحت تر می توانند به فکر تعامل با ایران باشند، چرا که به استثنای امریکا و دو کشور عربی متخاصم با ایران یعنی عربستان سعودی و امارات متحده عربی و همچنین اسرائیل هیچ کشوری از خروج امریکا از برجام استقبال نکرده بلکه بر عکس حمایت خود را از برجام اعلام کرده اند. این در حالی است که اروپایی ها نیز در تلاش هستند به هر قیمتی شده به خرید نفت از ایران ادامه دهند و راهکاری برای ادامه همکاری ها در این زمینه بیابند. در حالی که میزان خرید نفت آنها از ایران در مقایسه با مشتریان آسیایی نفت ایران بسیار پایین تر و در حدود 700 هزار بشکه در روز است.

از سوی دیگر از آن جا که افزایش قیمت نفت به دلایل بسیار از جمله تولید نفت شیل امریکا، نه باب میل تولیدکنندگان نفت است نه مصرف کنندگان، برای همین به استثنای امریکا، اراده ای جهانی برای کاهش قیمت نفت وجود دارد. بنابراین با توجه به این توصیفات چرا باید قیمت نفت در صورت بازگشت تحریم های نفتی علیه ایران افزایش یابد؟!