آمریکا نفوذ خود را از دست داد

جنیفر روبین

دیپلماسی ایرانی: دنیس راس، مذاکره کننده کهنه کار در امور خاورمیانه، یکی از منتقدان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بود و معتقد بود باید در بازرسی ها و تاریخ اتمام بعضی از تحریم ها، بازنگری انجام شود. آنچه او، مانند بسیاری از کسانی که با منطق صحبت می کردند چه موافق برجام چه مخالف، در پیش روی خود می بیند مسلما بدتر از برجام است.

ترامپ سعی کرد با تمرکز بر سلاح های هسته ای ایران و همراه کردن اروپا، ایران را منزوی کند. ممکن بود فرصتی برای موفقیت داشته باشد اما دولت های انگلیس، فرانسه و آلمان به سرعت بیانیه ای سه جانبه صادر کردند و متعهد شدند پایبند به برجام خواهند ماند و از آمریکا خواستند که متضمن شود ساختار برجام بدون تغییر باقی خواهد ماند و کاری نکند که مانع اجرای کامل توافق از جانب سایر طرفین توافق شود. نه تنها متحدان اصلی اروپایی آمریکا می خواهند در برجام بمانند، بلکه به وضوح می خواهند با تحریم های ثانویه دولت ترامپ برای کشورهایی که در توافق باقی خواهند ماند، مخالفت کنند. تا انگیزه ای برای ماندن ایران در توافق و حفاظت از شرکت های اتحادیه اروپا باشد.

از دیدگاه راس، به جای اینکه کشورهای اروپایی در اعمال فشار به ایران همکاری کنند، این خطر وجود دارد که آمریکا در این راه تنها باشد. اعمال فشاری که منجر به تغییر رفتار ایران و وادار کردن آنها برای آمدن به پای میز مذاکره بر سر مسائلی که ترامپ می خواهد اصلاح کند، شود. این اقدامات برای این است که اتحادیه اروپا می خواهد ایران را از تحریم های آمریکا محفوظ نگه دارد. مقامات در تلاش هستند تا برای ایران دسترسی بیشتر به وام های اتحادیه اروپا و بانک سرمایه گذاری اروپا را فراهم کنند و با تقویت خطوط اعتباری اروپا، این فرصت را با حداقل دخالت آمریکا، برای شرکت هایی که می خواهند در ایران سرمایه گذاری کنند فراهم کنند. روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از ایران نوشته است تا زمانی که اروپا منافع اقتصادی حاصله از توافق را تضمین کند، ایران نیز از توافق پیروی خواهد کرد. اتحادیه اروپا به جای اینکه ایران را در راستای برخی مسائلی که پرزیدنت ترامپ مشخص کرده، تحت فشار بگذارد، اکنون به دنبال راهکار های مالی که خارج از اختیارات واشنگتن باشد، است.

به عبارت دیگر، ما با ترک برجام قدرت نفوذ خود را نه تنها بیشتر نکردیم بلکه از دست هم دادیم. ما زمانی که برجام برقرار بود، هیچ سیاستی در قبال مسائل غیر هسته ای ایران نداشتیم و جای تعجب نیست که هنوز هم نداریم. ایران و اسرائیل در سوریه درگیر یک سری برخوردهای نظامی رو به افزایش هستند. اما تمایل ترامپ به خروج از سوریه احتمالا موجب افزایش تنش شده است. اریک ادلمن، سفیر سابق، به من گفت: "فقدان استراتژی و اظهارات مکرر ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از سوریه، احتمالا موجب شده است اسرائیل و ایران رفتار های پر مخاطره ای از خود نشان دهند."

راس معتقد است که این افزایش تنش یکی از پیامدهای ناخواسته خروج از برجام است. به دنبال تصمیم ترامپ در مورد توافق ایران، جای تعجب نبود که ایران در اقدامی تلافی جویانه به حمله ی 9 آوریل اسرائیل که منجر به کشته شدن افسران نیروی قدس شد، جواب دهد. او می نویسد "برای سردار سلیمانی فقط یک روز طول کشید تا از خاک سوریه با موشک های ایران و حزب الله به اسرائیل حمله کند. چهار موشکی که به خاک اسرائیل نفوذ کرده بودند با سپر موشکی از بین رفتند و بقیه در خاک سوریه منفجر شدند. ایرانی ها فقط نمی خواستند نشان دهند که می توانند اقدامات اسرائیل را تلافی کنند بلکه پاسخی به تصمیم آمریکا بود. می خواستند رفتاری مناسب با رویکرد خشن آمریکا از خود نشان دهند."

گفته ی جان بولتون، مشاورامنیت ملی، که خروج از برجام امنیت ما را تامین کرد، کاملا بی معنی است. بولتون گفته است: "پرزیدنت ترامپ با خروج از توافق باعث شد ما به اهداف اصلی خود بازگردیم: مانع شویم که این رژیم خطرناک، ما و دوستان ما در سراسر جهان را با سلاح های هسته ای اش تهدید کند." خروج از توافق تنها زمانی معنی دارد که ما به توافقی بهتر برسیم. با خروج از توافق، به نظر نمی آبد به گزینه ی جایگزینی دست پبدا کنبم.

منبع : واشنگتن پست / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33