پتانسیل جنگ در خاورمیانه

نویسنده: تام شاکلفورد

دیپلماسی ایرانی: ایران کشوری است با سابقه ای طولانی و پرافتخار که به دوران امپراتوری پارس بازمی گردد. ایران کشوری به بزرگی اروپای غربی است و جمعیتی بالغ بر 80 میلیون نفر دارد. ایران همچنین سومین تولیدکننده نفت است و دومین ذخیره بزرگ گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد. ایران به وضوح نیرویی است که باید با آن کنار آمد. ایران کشوری شیعه است در منطقه ای که اکثرا در دست سنی ها قرار دارد. فشار ایالات متحده هیچ تغییری در سیاست های ایران ایجاد نخواهد کرد.

این خودمحوری ایران باعث شده که آنها به عنوان حامی اصلی حزب الله نخستین مانع در برابر اسرائیل در نزدیکی مرزهای این کشور باشند. حرب الله گروه شبه نظامی شیعه است که در شمال مرزهای اسرائیل عملیات خود را انجام می دهد و در طول تهاجم نظامی اسرائیل به لبنان در سال 2006 در برابر آنها ایستاد و از کاری که انجام داد با عنوان «پیروزی الهی» یاد می شود. از آن زمان، قدرت نظامی و موشکی حزب الله با حمایت ایران بسیار پیشرفت کرده به طوری که اسرائیل این گروه را تهدیدی جدی برای بقای خود می داند. ایران در حال حاضر پیشرفت قابل توجهی در بخش انرژی هسته ای داشته است. دشمنان ایران از برنامه سلاح های هسته ای ایران هراس دارند. حتی اگر ایران برنامه ای در این زمینه نداشته و حالتی تهاجمی نداشته باشد این گزینه برای ایران و نیروهای نیابتی اش موجود است.

پیروزی در سوریه

سوریه اتحادی نزدیک با ایران دارد. بنابراین زمانی که نیروهای سنی با پشتیبانی آمریکا قصد داشتند بشار اسد را از ریاست جمهوری ساقط کنند، ایران پشتیبانی گسترده ای را برای او فراهم کرد. آنچه برای غرب از هر چیزی هشداردهنده تر بود همکاری تنگاتنگ ایران با روسیه در این زمینه بود. مسیری که در نهایت با موفقیت طی شد. با نزدیک شدن پایان جنگ در سوریه تنها سرافکندگی و شرم برای غرب باقی ماند. همانطور که نخست وزیر سابق قطر، حمد بن جاسم بن جابر آل ثانی در مصاحبه ای تلویزیونی اعتراف کرده است کشور آنها و سایر کشورهای عرب از ابتدا برای جلوگیری از نفوذ ایران در جنگ داخلی سوریه دخالت کردند و در نهایت نتیجه دقیقا عکس آن چیزی شد که آنها می خواستند.

حرکت رو به جلو ایران

موقعیت ایران در این روزها بسیار قوی است. آنها از نظر اقتصادی پس از مدت ها در معرض تحریم بودن آماده پیشرفت هستند. ایران نیروی کار جوان و تحصیل کرده ای دارد و منابع انرژی و منابع طبیعی مستقل خود را داراست. قیمت نیروی کار هم همچنین در ایران پایین است و قابل مقایسه با جایی مانند ویتنام. ایران همچنین بخشی مهم از رویای چین در ایجاد شبکه تجاری «یک کمربند یک جاده» است. آنها همچنین درصدد هستند تا دلار را از معاملات تجاری خود با چین و روسیه حذف کنند و سیستمی ایجاد کنند که آنها را از نیاز به مکانیسم سوئیفت جهانی آزاد می کند. برخلاف کشورهای عرب که ذخیره هیدروکربن های آنها رفته رفته کم تر می شود ایران منابعی عظیم دارد که به لطف تحریم ها نتوانسته از آنها بهره برداری کند. رسیدن به برداشت بیشتر نفت در کنار کسب پیروزی در سوریه، همان چیزی است که سعودی ها و اسرائیل کاملا از آن هراس دارند.

سوریه و حزب الله تنها بخشی از این تصویر هستند. ایران نفوذ خود را در یک کشور دیگر یعنی عراق گسترده تر کرده است. ایالات متحده با حمله به عراق این کشور را نابود کرد، کشوری با دو سوم جمعیت شیعه که تا مدت ها به رهبری صدام حسین در دست اقلیتی سنی بود. وضعیت در عراق به عنوان کشور همسایه سعودی مساله دیگری است که کشور پادشاهی را عصبانی کرده است. سعودی ها در حال حاضر درگیر جنگی در یمن در برابر حوثی ها هستند. جمعیتی که اسرائیلی ها هم از حضور آنها شاد نیستند چرا که مرگ بر اسرائیل یکی از شعارهای اصلی آنهاست. در جنگ طولانی مدت در یمن خون های بسیاری ریخته شده است. سعودی ها با حملات هوایی خود جمعیت غیرنظامی زیادی را کشته و گرسنگی و بیماری در این کشور شایع شده است.

یاس و ناامیدی

تلاش های اسرائیل و اهل سنت برای مقابله با نفوذ ایران تاثیری نداشته است. آنها با حس عمیقی از نومیدی روبه رو هستند. اگر ایران هم اکنون به اندازه ای قوی باشد که نتوان با آن مقابله کرد با توجه به آینده نسبتا سالمی که برای اقتصاد این کشور دیده می شود چطور می توان در سال های پیش رو با این کشور مقابله کرد؟ در مقابل اعراب هزینه های گرافی را برای کاهش تکیه بر نفت متحمل شده اند. اگر آنها به دنبال مقابله با ایران هستند باید هرچه زودتر دست به کار شوند اما آنچه کاملا مشخص است این است که: آنها قادر به جلوگیری از نفوذ ایران نیستند.

نقش آمریکا

در ژوئیه 2015 توافق برجام به دست آمد که همه آن را دستاورد دوران باراک اوباما می دانند. در این توافق در ازای کنترل برنامه هسته ای ایران تحریم ها از روی دوش این کشور برداشته شد. برنامه ای که منطقی جلوه می کرد و در یکی از حساس ترین روزهای منطقه خاورمیانه صلح و ثبات را حذف کرد. اما در طول مبارزات انتخاباتی ترامپ بارها برجام را مورد نقد قرار داد. او در سخنرانی پیروزی خود ایران را «حکومتی سرسخت» خواند که «قصد دارد بی نظمی و بی ثباتی در جهان ایجاد کند.». آنچه ترامپ در رابطه با برجام انجام می دهد درست به مانند این است که من 15سال جوان تر شده باشم. گویی آنچه را برای جورج دبیلیو بوش نوشته بودند ناگهان در اختیار ترامپ قرار داده اند. دولت ترامپ در محاصره نئوکان ها و کمک لابی صهیونیستی به رهبری دامادش جارد کوشنر حالا پتانسیل این را دارد که اتفاقی بسیار وحشتناک را رقم بزند. حالا می توان درباره پتانسیل وقوع جنگ بحث کرد.

منبع: اف تی ان/ مترجم: روزبه آرش

انتشار اولیه: یکشنبه 10 دی 1396 / انتشار مجدد: دوشنبه 25 دی 1396